Aναίμακτη ή αξονική στεφανιογραφία

Του Βασίλη Καρασαββίδη*

Η αναίμακτη ή αξονική στεφανιογραφία (δηλαδή, με τη διενέργεια αξονικής τομογραφίας στεφανιαία αγγειογραφία), είναι μια απεικονιστική εξέταση που εξετάζει τις αρτηρίες που τροφοδοτούν την καρδιά σας με αίμα. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές στεφανιογραφίες, οι αξονικές ή αναίμακτες στεφανιογραφίες δεν χρησιμοποιούν καθετήρα που προωθείται μέσω των αιμοφόρων αγγείων σας στην καρδιά σας.

Αντ’ αυτού, μια αξονική στεφανιογραφία βασίζεται σε ένα ισχυρό μηχάνημα ακτίνων Χ (αξονικός τομογράφος), για να παράγει εικόνες της καρδιάς σας και των αιμοφόρων αγγείων της (στεφανιαίες αρτηρίες). Η αναίμακτη ή αξονική στεφανιογραφία είναι μη επεμβατική και δεν απαιτεί χρόνο αποκατάστασης. Η αξονική στεφανιογραφία αποτελεί όλο και περισσότερο μια επιλογή για τους ανθρώπους με διάφορες καρδιακές παθήσεις.

Τόσο η αναίμακτη όσο και η παραδοσιακή στεφανιογραφία σας εκθέτει σε ακτινοβολία. Εάν έχετε γνωστή στεφανιαία νόσο, μια παραδοσιακή στεφανιογραφία μπορεί να είναι μια καλύτερη επιλογή, δεδομένου ότι μπορείτε επίσης να λάβετε θεραπεία για τη στεφανιαία νόσο σας κατά τη διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας.

Γιατί να προβείτε σε αναίμακτη στεφανιογραφία
Μια αξονική στεφανιογραφία είναι μια εξέταση που μπορεί να ελέγξει την καρδιά σας για διάφορες ασθένειες, αλλά χρησιμοποιείται κυρίως για να ελέγξει για στένωση αρτηριών της καρδιάς σας (στεφανιαία νόσο), η οποία στένωση θα μπορούσε να εξηγήσει τον πόνο στο στήθος (στηθάγχη) ή θα μπορούσε να σας θέσει σε κίνδυνο από καρδιακή προσβολή.

Η αξονική στεφανιογραφία χρησιμοποιείται μερικές φορές αντί της παραδοσιακής στεφανιογραφίας, για να ελέγξει για στεφανιαία νόσο. Μια αξονική στεφανιογραφία μπορεί να είναι καλύτερη από ό,τι μια παραδοσιακή στεφανιογραφία, για τους ανθρώπους που έχουν μόνο ένα μέτριο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου

Συνήθως, όταν ο γιατρός σας πρέπει να ελέγξει για αποφράξεις στις αρτηρίες της καρδιάς σας, αυτός θα εκτελέσει μια στεφανιογραφία. Σε μια στεφανιογραφία, ένας καθετήρας εισάγεται σε μια αρτηρία στο χέρι (κερκιδική προσπέλαση) ή στη βουβωνική χώρα σας (μηριαία προσπέλαση) και προωθείται μέσω των αιμοφόρων αγγείων σας στην καρδιά σας. Στη συνέχεια, μια σκιαγραφική ουσία εγχέεται μέσω του καθετήρα, και έτσι λαμβάνονται με ακτίνες Χ, εικόνες της καρδιάς σας.

Με τις εικόνες αυτές, ο γιατρός σας μπορεί να δει αποφράξεις και περιοχές με στένωση στις αρτηρίες της καρδιάς σας (στεφανιαίες αρτηρίες). Επειδή ο καθετήρας φτάνει στην καρδιά σας, αν βρεθούν αποφράξεις, ο γιατρός σας μπορεί να εκτελέσει μια διαδικασία που ονομάζεται αγγειοπλαστική, ώστε να ανοίξει τις αποφράξεις ή τις σημαντικές στενώσεις σας μετά από μια παραδοσιακή στεφανιογραφία. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που έχουν υποβληθεί σε στεφανιογραφίες δεν έχουν στενώσεις.

Σε μια αξονική στεφανιογραφία, δεν τοποθετείται καθετήρας ούτε πραγματοποιείται παρακέντηση αρτηρίας, ενώ η χρωστική ουσία που είναι ορατή στην αξονική τομογραφία εγχέεται μέσω ενδοφλέβιας (IV) γραμμής που έχει τοποθετηθεί στο χέρι σας. 

Εικόνες ακτίνων Χ εξακολουθούν να λαμβάνονται από την καρδιά σας. Ωστόσο, επειδή δεν χρησιμοποιείται καθετήρας, αν χρειάζεστε αντιμετώπιση για τη βελτίωση της ροής του αίματος προς την καρδιά σας, θα χρειαστείτε μια ξεχωριστή διαδικασία (μια παραδοσιακή στεφανιογραφία) για την αντιμετώπιση της νόσου σας.

Μια παρόμοια εξέταση με την αξονική στεφανιογραφία είναι μια σάρωση του ασβεστίου των στεφανιαίων αρτηριών. Η εξέταση αυτή χρησιμοποιεί έναν ειδικό τύπο αξονικής τομογραφίας, για να ελέγξει για το ασβέστιο στις στεφανιαίες αρτηρίες, το οποίο μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για στεφανιαία νόσο. Δεν ενίεται σκιαγραφική ουσία κατά τη διάρκεια μιας σάρωσης του στεφανιαίου ασβεστίου.

Κίνδυνοι
Επειδή στην αξονική στεφανιογραφία χρησιμοποιείται ένα μηχάνημα ακτίνων Χ για να λάβει τις εικόνες της καρδιάς σας, θα εκτεθείτε σε κάποια ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Η ποσότητα της ακτινοβολίας κυμαίνεται ανάλογα με τον τύπο του μηχανήματος που χρησιμοποιείται.

Με τον πιο κοινό τύπο των μηχανημάτων αξονικής τομογραφίας, η ακτινοβολία στην οποία εκτίθεστε κατά τη διάρκεια της εξέτασης, είναι περίπου η ίδια με τη μέση ακτινοβολία από φυσικές πηγές που εκτίθεται ένας Αμερικανός σε πάνω από ένα έως πέντε έτη. Ο κίνδυνος που θα μπορούσε να αναπτυχθεί καρκίνος από την ακτινοβολία που λαμβάνετε κατά τη διάρκεια μιας αξονικής στεφανιογραφίας δεν είναι ακριβώς γνωστός, αλλά είναι πολύ μικρός.

Επειδή η ακτινοβολία μπορεί να βλάψει το έμβρυο, δεν θα πρέπει να υποβληθείτε σε μια αξονική στεφανιογραφία εάν είστε έγκυος.

Μια πιθανή επιπλοκή είναι επίσης η ανάπτυξη αλλεργικής αντίδρασης στη σκιαγραφική ουσία που χρησιμοποιείται στη διαδικασία. Συζητήστε με το γιατρό σας εάν ανησυχείτε για εμφάνιση αλλεργικής αντίδρασης.

Πώς να προετοιμαστείτε
Ο γιατρός σας πρέπει να σας δώσει οδηγίες για το πώς να προετοιμαστείτε για την αξονική στεφανιογραφία σας. Συνήθως, θα σας ζητηθεί να μην φάτε τίποτα για περίπου τέσσερις ώρες πριν από την εξέτασή σας.

Μπορείτε να πιείτε νερό, αλλά αποφύγετε τα καφεϊνούχα ποτά πριν από την εξέταση, επειδή μπορεί να επιταχύνουν το ρυθμό της καρδιάς σας. Αυτό μπορεί να δυσκολέψει το γιατρό σας να λάβει ευκρινείς εικόνες της καρδιάς σας.

Μπορείτε να οδηγήσετε για να βρεθείτε στο ραντεβού σας για την εξέταση, και θα είστε σε θέση να οδηγήσετε προς το σπίτι ή την εργασία σας μετά την εξέτασή σας.

Τι μπορείτε να περιμένετε

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας

Οι αναίμακτες ή αξονικές στεφανιογραφίες συνήθως πραγματοποιούνται στο ακτινολογικό τμήμα του νοσοκομείου ή σε ένα εξωτερικό ιατρείο - εργαστήριο απεικόνισης.

Λίγο πριν ξεκινήσετε την εξέταση, θα πρέπει να αφαιρέσετε τα ρούχα πάνω από τη μέση σας, καθώς και κάθε κόσμημα. Θα φορέσετε ένα νοσοκομειακό φόρεμα.

Επειδή η καρδιά σας είναι συνεχώς σε κίνηση, λόγω του ότι πάλλεται, ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει ένα φάρμακο που ονομάζεται β-αποκλειστής, το οποίο θα επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό σας. Αυτό θα επιτρέψει στο γιατρό να δει την καρδιά σας με μεγαλύτερη ευκρίνεια. Μερικοί άνθρωποι έχουν παρενέργειες από τους βήτα αποκλειστές, όπως δύσπνοια ή συριγμό σε ορισμένα άτομα με άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Ενημερώστε το γιατρό αν είχατε παρενέργειες από β-αναστολείς κατά το παρελθόν.

Μερικά νεότερα μηχανήματα αξονικής τομογραφίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να επιβραδυνθεί ο ρυθμός της καρδιάς. Ωστόσο, όταν μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι β-αποκλειστές, μια μειωμένη καρδιακή συχνότητα γενικά παράγει τις πιο καθαρές εικόνες αξονικής στεφανιογραφίας.

Ένας τεχνικός θα εισάγει μια ενδοφλέβια (IV) γραμμή στο χέρι σας, για να λάβετε την ένεση της σκιαγραφικής ουσίας, η οποία θα καταστήσει τις αρτηρίες της καρδιάς σας ορατές, στις εικόνες που λαμβάνονται από το σαρωτή της αξονικής. Αν και ο πραγματικός χρόνος σάρωσης της εξέτασης διαρκεί μόνο 5 δευτερόλεπτα, η όλη διαδικασία μπορεί να διαρκέσει έως και μία ώρα, επειδή οι βήτα-αναστολείς χρειάζονται χρόνο για να επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό σας αρκετά.

Ο τεχνικός θα τοποθετήσει μερικά ηλεκτρόδια στο στήθος σας, ώστε να καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό σας κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Όταν είστε έτοιμοι για σάρωση από το μηχάνημα του αξονικού τομογράφου, θα βρίσκεστε πάνω σε ένα μακρύ τραπέζι που γλιστρά μέσα από μια κυκλική (με σχήμα δαχτυλιδιού) μηχανή.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ένας σωλήνας ακτίνων Χ θα κινηθεί ταχύτατα γύρω από το στήθος σας για να λάβει τις εικόνες της καρδιάς σας από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες. Δεν θα δείτε τον κινούμενο σωλήνα.

Ένας τεχνικός θα λειτουργήσει το μηχάνημα από ένα δωμάτιο που είναι διαχωρισμένο από το χώρο εξέτασής σας με ένα γυάλινο παράθυρο. Θα υπάρχει ένα σύστημα ενδοεπικοινωνίας, το οποίο ο τεχνικός μπορεί να χρησιμοποιήσει για να σας μιλήσει.

Είναι σημαντικό να μείνετε όσο το δυνατό περισσότερο κρατώντας την αναπνοή σας κατά τη διάρκεια του χρόνου σάρωσης της εξέτασης. Οποιαδήποτε κίνηση μπορεί να θολώσει τις εικόνες X-ray.

Μετά τη διαδικασία

Αφού η αναίμακτη στεφανιογραφία σας έχει ολοκληρωθεί, μπορείτε να επιστρέψετε στις κανονικές καθημερινές δραστηριότητές σας. Θα μπορείτε να είστε σε θέση να οδηγήσετε στο σπίτι ή στην εργασία σας.

Οι εικόνες από την αναίμακτη στεφανιογραφία σας θα πρέπει να είναι έτοιμες σύντομα μετά από την εξέτασή σας. Συνήθως, ο γιατρός που σας παρέπεμψε για αξονική στεφανιογραφία θα πρέπει να σας ζητήσει τα αποτελέσματα της εξέτασής σας.

Αποτελέσματα
Με βάση τα αποτελέσματα της εξέτασής σας, ο γιατρός σας θα συζητήσει μαζί σας αν έχετε κάποια καρδιακή πάθηση που χρειάζεται θεραπεία, αν είστε σε κίνδυνο να αναπτύξετε καρδιακές παθήσεις, και τα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να κρατήσετε την καρδιά σας υγιή. Οι θεραπείες μπορεί να ποικίλλουν, ανάλογα με το πρόβλημα που μπορεί ο γιατρός σας να υποψιάζεται ότι έχετε.

Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας, είναι μια καλή ιδέα να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής για να βοηθήσει στην προστασία της καρδιάς σας. Αυτές περιλαμβάνουν:

Ασκηθείτε τακτικά
Η άσκηση σας βοηθά να επιτύχετε και να διατηρήσετε ένα υγιές σωματικό βάρος και στον έλεγχο του διαβήτη, της υψηλής χοληστερόλης και της υψηλής αρτηριακής πίεσης - όλων των παραγόντων κινδύνου για καρδιακή νόσο. Με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας, ο στόχος είναι για 30 έως 60 λεπτά σωματικής δραστηριότητας τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να έχετε χρόνο για 30 έως 60 λεπτά άσκησης, μπορείτε να επωφεληθείτε από το σπάσιμο (μοίρασμα) της δραστηριότητά σας σε αρκετές συνεδρίες 10 λεπτών άσκησης.

Να τρώτε υγιεινές τροφές

Μια υγιεινή για την καρδιά διατροφή βασισμένη σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως - και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, χοληστερόλη και νάτριο - μπορεί να σας βοηθήσει να ελέγξετε το βάρος σας, την αρτηριακή σας πίεση και τη χοληστερόλη σας. Η κατανάλωση μιας ή δύο μερίδων ψαριού την εβδομάδα είναι επίσης ευεργετική. 

Σταματήστε το κάπνισμα
Το κάπνισμα είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιακή νόσο, ιδιαίτερα για την αθηροσκλήρωση. Η νικοτίνη συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και αναγκάζει την καρδιά σας να εργαστεί σκληρότερα, και το μονοξείδιο του άνθρακα μειώνει το οξυγόνο στο αίμα και καταστρέφει την εσωτερική επένδυση (ενδοθήλιο) των αιμοφόρων αγγείων σας. 

Εάν καπνίζετε, η διακοπή του καπνίσματος είναι ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και των επιπλοκών της. 

Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος
Το υπερβολικό σωματικό βάρος μπορεί να συμβάλει στην υψηλή αρτηριακή πίεση, σε μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης και στον διαβήτη τύπου 2. Η απώλεια βάρους μειώνει τους κινδύνους αυτούς. Ακόμη και μια μικρή απώλεια βάρους μόλις 5% έως 10% του σωματικού βάρους, σας βοηθά στη μείωση του κινδύνου σας. 

Ρυθμίστε τους παράγοντες κινδύνου
Αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης ή διαβήτη, φροντίστε να πάρετε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες. Η απώλεια βάρους, η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση μπορούν να βοηθήσουν πάρα πολύ στον έλεγχο αυτών των παραγόντων κινδύνου καρδιακής νόσου. Ρωτήστε το γιατρό σας πόσο συχνά θα πρέπει να έχετε επισκέψεις παρακολούθησης. 

Διαχειριστείτε το άγχος αποτελεσματικά
Το στρες μπορεί να προκαλέσει συστολή (σπασμό) στα αιμοφόρα αγγεία σας, ανεβάζοντας τις πιθανότητες μιας καρδιακής προσβολής. Ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με τα προγράμματα διαχείρισης του στρες στην περιοχή σας. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ στη μείωση του στρες.

* Βασίλειος Καρασαββίδης
Ειδικός Καρδιολόγος
Στενημάχου 4, Κιλκίς
Τηλ. Ιατρείου: 2341 300433, Κιν.: 6944 684989
E-mail: v.karasavvides@gmail.com
Website: cardiokilkis.blogspot.gr

* ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΓΝΩΜΗΣ
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Facebook
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Twitter
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Pinterest
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Google+
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Dailymotion
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Youtube