Το παιδί μου είναι διάνοια ή ανόητο…

Γράφει η Βασιλική Μαυρογονάτου

Οικονομολόγος – Ειδική Παιδαγωγός

Έγινα γονιός, τι ανέλπιστη χαρά τι ευτυχία! Το μωρό μου είναι 8 μηνών δεν κάθεται ακόμη ούτε κάνει παλαμάκια αλλά δεν πειράζει, ο γιατρός μου είπε ¨αγόρι είναι αργούν τα αγόρια¨. Φτάσαμε 3 ετών το μωρό μου είναι πανέξυπνο, δεν μιλάει ακόμη βέβαια, αλλά αγόρι είναι, που να δείτε όμως, πως μόνο του τελειώνει πάζλ σε πέντε λεπτά και κάνει πύργους αξιοθαύμαστους. Πηγαίνουμε στα νήπια δεν μιλάει και πολύ καθαρά αλλά ζωγραφίζει υπέροχα. Η κυρία μας λέει πως είναι αρκετά ζωηρός, αλλά αγόρι είναι, έτσι κάνουν τα αγόρια. Φτάσαμε και στο δημοτικό, τι συνέβη; Ο δάσκαλος τον λέει τεμπέλη και δεν τον αδικώ, στο σπίτι μαλώνουμε για να τελειώσουμε τα μαθήματα και μας παίρνει η νύχτα. Είμαστε στη Δευτέρα δημοτικού και ούτε την ώρα ξέρει να λέει, ούτε τα κορδόνια του να δέσει. Τι συνέβη στο παιδί μου; 

Εξακολουθεί βέβαια να είναι ο καλύτερος στη ζωγραφική με διαφορά, σωστός καλλιτέχνης. Τι φταίει άραγε μάλλον ο δάσκαλος δεν είναι καλός, το παιδί δεν τον καταλαβαίνει. Να και η εφηβεία, θεέ μου το σπίτι έγινε τρελοκομείο ξεσπάσματα τσακωμοί κλείνεται στο δωμάτιό του, οι φίλοι ελάχιστοι και στο σχολείο καμία απόδοση. Ανορθόγραφος, μπερδεύει την πρόσθεση με την αφαίρεση και άλλα πολλά. Ρωτάω γονείς καθηγητές έχει το παιδί μου κάποιο πρόβλημα; Μήπως δεν είμαι καλή μάνα; Μάλλον αυτό φταίει, δεν πρόσφερα πολλά και τώρα είναι αργά…

Όσοι αναγνωρίζουν κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά στα παιδιά τους δεν φταίνε ούτε αυτοί ούτε τα παιδιά, αλλά πιθανότατα η ύπαρξη μιας μαθησιακής δυσκολίας η δυσλεξία. Τι είναι όμως αυτό το σύνδρομο για το οποίο πολλά ακούγονται και από πολλούς έχει παρεξηγηθεί; Η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή διαταραχή του γραπτού και όχι του προφορικού λόγου, όπως πολλοί θεωρούν. 

Η δυσλεξία έχει πολλούς τύπους και μορφές, οι οποίες πολλές φορές μας δυσκολεύουν στη διάγνωση. Ένας τύπος, είναι η οπτική δυσλεξία στην οποία το παιδί παρουσιάζει ελλείμματα κατά την αναγνώριση των λέξεων στην προσπάθεια να διαβάσει. Σημαντική δυσκολία και καθυστέρηση εντοπίζεται στην αντιγραφή από τον πίνακα, καθώς και στη σύνταξη έκθεσης ή ακόμη και μιας απλής πρότασης, τα πρώτα χρόνια του σχολείου. Άλλος τύπος δυσλεξίας είναι ο ακουστικός, σε αυτή την περίπτωση αδυνατούν τα παιδιά να συνδέσουν τον ήχο της λέξης ή κάποιου γράμματος με την αντίστοιχη λέξη ή γράμμα όταν το δουν γραμμένο. 

Επομένως στην ορθογραφία η επίδοση είναι πολύ χαμηλή αφού χρησιμοποιούν ένα «ι» για όλα και συγχέουν τα σύμφωνα. Τέλος θα αναφερθώ στη μικτή όπου αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού, της τάξης του 20%, η οποία συνδυάζει χαρακτηριστικά, από τις δυο προηγούμενες. Επιπλέον, συναντάται αντιστροφή γραμμάτων πχ 3 αντί ε ξ αντί ζ προσθήκη κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα σε μικρά. Κατά την ανάγνωση αργούν, παραλείπουν ή προσθέτουν λέξεις. Το παράδειγμά μου αναφερόταν σε περίπτωση αγοριού γιατί οι μαθησιακές δυσκολίες εντοπίζονται στα αγόρια σε αναλογία 4/1 ως προς τα κορίτσια.

Για το φαινόμενο της δυσλεξίας δεν υπάρχουν ακριβής αιτίες. Τα πιο συνηθισμένα ευρήματα είναι βλάβη του αριστερού ημισφαιρίου και ελλείμματα στη μνήμη, στην αντίληψη και στο λεξιλόγιο.

Η δυσλεξία μπορεί με ασφάλεια να διαγνωστεί στα 7 με 8 χρόνια έπειτα από την φοίτηση στην πρώτη τάξη του δημοτικού και είναι ευθύνη κυρίως του εκπαιδευτικού να αντιληφθεί και να ενημερώσει τον διευθυντή και τον γονέα. Τα κυριότερα συμπτώματα τα οποία μας προβληματίζουν είναι η δυσκολία στη γραφή, στην ανάγνωση, στην ορθογραφία, στον μαθηματικό λογισμό. 

Σε μια πρόταση μπορεί να συναντάμε παράλειψη ή πρόσθεση λέξεων και γραμμάτων. Κατά τη προσπάθεια να μας πει περιληπτικά το κείμενο που διάβασε αδυνατεί. Δεν αντιλαμβάνεται τον χρόνο, μπερδεύει τους μήνες, τι ημέρα θα έχουμε αύριο ή σε 3 ημέρες, τι εννοούμε όταν λέμε τελειώνουμε σε 10 λεπτά. Δυσκολεύεται να μετρήσει αντίστροφα να κατανοήσει τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση, πολλές φορές δεν ξεχωρίζει τα μαθηματικά σύμβολα. Βέβαια ένα παιδί με πιθανή δυσλεξία δεν χρειάζεται να συνδυάζει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά.

Η αξιολόγηση των χαρακτηριστικών αυτών γίνεται από διεπιστημονική ομάδα και πρέπει να αναζητήσουμε ενημέρωση και διάγνωση από νοσοκομείο ή από το ΚΕΔΔΥ το οποίο όμως να είναι πλήρως καταρτισμένο με ειδικό παιδαγωγό, ψυχολόγο και παιδοψυχίατρο. Η δυσλεξία δεν είναι ασθένεια και μάλιστα ανίατη. Σε πολλές περιπτώσεις έχουμε αναστροφή και εξέλιξη με τη βοήθεια του ειδικού εκπαιδευτικού και υποστηρικτικού προσωπικού. Τα παιδιά με δυσλεξία δεν είναι ανόητα. Σύμφωνα με έρευνες, έχουν κανονικό ή υψηλό δείκτη νοημοσύνης. 

Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν εξαιρετικές ικανότητες σε καλλιτεχνικές δεξιότητες ή σε κάτι το οποίο πραγματικά λατρεύουν. Διακρίνονται συνήθως στη μηχανολογία και στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Μην ξεχνάμε πως ο μεγαλύτερος επιστήμονας του αιώνα μας εικάζεται πως ήταν δυσλεκτικός και δεν είναι άλλος από τον Albert Einstein, ο οποίος από τους καθηγητές του σχολείου του χαρακτηριζόταν τεμπέλης και κακός μαθητής.

Οπότε την επόμενη φορά που κάποιος γιατρός δάσκαλος ή καθηγητής σας πει το παιδί σας ¨αγόρι είναι δεν πειράζει¨ ή είναι τεμπέλης ή απλά δεν καταλαβαίνει ενημερώστε τον για την πιθανότητα δυσλεξίας, εάν δεν γνωρίζει αυτός πάρτε εσείς το μέλλον του παιδιού στα χέρια σας αναζητήστε βοήθεια και σε καμία περίπτωση να μην ντραπείτε για το παιδί σας. 

Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή που με την κατάλληλη υποστήριξη εκπαιδευτική και ψυχολογική μπορεί να αναστρέψει ή έστω να βελτιωθεί. Σκοπός είναι, η αποδοχή του προβλήματος και η συνεχής προσπάθεια, να οδηγήσουν στην ηρεμία και γαλήνη τόσο του ίδιου του παιδιού όσο και του περιβάλλοντός του.