Κώστας Ραμπίδης: «Ου με πείσεις καν με πείσεις»

Γράφει ο Κωνσταντίνος Ραμπίδης
Διευθυντής Διεύθυνσης Α/θμιας Εκπαίδευσης Κιλκίς
Όλοι σήμερα , με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αναγνωρίζουμε ότι η κρίση -που ως χώρα βιώνουμε- είναι κρίση αξιών και θεσμών. Η πελατειακή, συντεχνιακή και ανορθολογική λειτουργία βασικών κοινωνικών και κρατικών θεσμών, μας οδήγησε -ως κοινωνία- στο χείλος του γκρεμού.

Εμείς και μόνο εμείς, ως χώρα, ως πολιτικό σύστημα, ως λαός και ως πολιτική εξουσία, είμαστε υπεύθυνοι –όχι όλοι και όχι στον ίδιο βαθμό– γι’ αυτή την εθνική κατάντια και την κοινωνική καταστροφή.

Εάν πραγματικά επιθυμούμε να βγούμε από την πολυπαραγοντική και πολύπλευρη κρίση, δεν έχουμε παρά να εργαστούμε συστηματικά, οργανωμένα και συλλογικά. Ας αφήσουμε -επιτέλους- στην άκρη τα μεγάλα, πομπώδη, ασυνάρτητα και κενά κάθε επιστημονικής και ρεαλιστικής τεκμηρίωσης λόγια. Ας πάψουμε να προβάλλουμε ως παντογνώστες της απόλυτης και μοναδικής αλήθειας, αποκρύπτοντας και συσκοτίζοντας -ταυτόχρονα- τα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα. Ας εργαστούμε για την τοπική και εθνική συνεννόηση με προτάσεις συγκεκριμένες, επιστημονικά και ερευνητικά τεκμηριωμένες, πραγματοποιήσιμες, απτές, χωρίς κραυγές και μίση ή ιδεολογικά φληναφήματα και γενικολογίες.

Ένα λοιπόν από τα θέματα που αποτέλεσε πεδίο ανάλογων αντιπαραθέσεων και ασυνεννοησίας είναι και το θέμα της συνένωσης των ολιγοθέσιων σχολείων (ολιγοθέσια χαρακτηρίζονται τα σχολεία που λειτουργούν από ένα έως και τρία τμήματα) για το οποίο -άκαιρα και χωρίς στοιχειώδη επιστημονική τεκμηρίωση- φέρεται να διαμαρτύρεται ο σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Παιονίας.

Το θέμα των συνενώσεων των σχολικών μονάδων είναι ένα θέμα που απασχολεί τη βασική εκπαίδευση της πατρίδας μας εδώ και περισσότερο από 30 χρόνια, δίχως –δυστυχώς μέχρι σήμερα- να έχει επιλυθεί οριστικά.

Οι παιδαγωγικοί, ψυχολογικοί, κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί λόγοι που επιβάλλουν τη δημιουργία εξαθέσιων δημοτικών σχολείων έχουν διατυπωθεί και αναλυθεί από την πλευρά μας σε συγκεντρώσεις γονέων και κηδεμόνων, σε συναντήσεις με τοπικούς φορείς και παράγοντες , σε συνεδριάσεις νομαρχιακών και δημοτικών συμβουλίων, σε συνέδρια της ΤΕΔΚ, σε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και έχουν δημοσιευτεί πολλές φορές σε έντυπες και ηλεκτρονικές τοπικές εφημερίδες.

Η όλη συζήτηση σήμερα έπρεπε να εστιάζεται αποκλειστικά και μόνο στην ασφαλή και έγκαιρη μεταφορά των μαθητών. Το θέμα των εκπαιδευτικών τεκμηρίων είναι θέμα των επιστημών της αγωγής και των συντεταγμένων λειτουργών της εκπαίδευσης.

Οι εκπαιδευτικοί του Νομού μας πρωτοστάτησαν στην προσπάθεια των συνενώσεων των ολιγοθέσιων δημοτικών σχολείων. Ο σύλλογος των εκπαιδευτικών Κιλκίς ήταν αυτός που διαμόρφωσε, το 1995, την πρόταση για τις συγχωνεύσεις των ολιγοθέσιων σχολείων. Δηλαδή, όχι μόνο στήριξε την προσπάθεια των συγχωνεύσεων, αλλά ήταν αυτός που συνεργάστηκε δημιουργικά τόσο στο σχεδιασμό όσο και στην εφαρμογή των συγχωνεύσεων. Η πρότασή του -επειδή τα γραπτά μένουν και επιβεβαιώνουν ή διαψεύδουν- υπάρχει στο με αριθμό 12 (Απρίλιος 1995) φύλλο της εφημερίδας με τίτλο «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ» που εξέδιδε.

Ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση –υιοθετώντας όλα τα αιτήματα των ψηφοφόρων- ήταν πάντα αντίθετη. Ήταν η πρώτη αιρετή Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση (1994-98) που υιοθέτησε την πρόταση του συλλόγου των εκπαιδευτικών Κιλκίς και χωρίς να μετρήσει το πολιτικό κόστος, δρομολόγησε την εφαρμογή της. Με σταθερά και καλά μελετημένα βήματα προχώρησε στην υλοποίηση χωρίς υπαναχωρήσεις. Τότε συγχωνεύτηκαν περισσότερα από 30 ολιγοθέσια σχολεία.

Σήμερα μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για την υποδειγματική οργάνωση και λειτουργία των σχολικών μονάδων της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς. Ο επόμενος στόχος μας είναι όλα τα σχολεία να λειτουργούν με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα.

Στη διαμαρτυρία του συλλόγου γίνεται αναφορά μόνο για δυο σχολικές μονάδες. Αξίζει στο σημείο αυτό να παρατηρήσουμε το λεκτικό «ακροβατισμό», που ενώ γίνεται αναφορά σε δύο μόνο περιπτώσεις (Γοργόπη, Τούμπα) στο κείμενο χαρακτηρίζονται ως εκτεταμένες καταργήσεις και συγχωνεύσεις. Γιατί άραγε; Ατυχής συγκόλληση, πομπώδης υπερβολή, … η κρίση επαφίεται στους αναγνώστες. Σε άλλο επίσης σημείο της διαμαρτυρίας γίνεται αναφορά για δημιουργία σχολικών μονάδων με εκατοντάδες μαθητές, ενώ γνωρίζουν ότι και στις δυο συγκεκριμένες περιπτώσεις ο αριθμός των μαθητών, μετά τις συνενώσεις δε θα υπερβαίνει τους 150 μαθητές. Που ανακάλυψαν αλήθεια τους εκατοντάδες μαθητές; Μακάρι να υπήρχαν.

Δε θα παρασυρθούμε σε συνθήματα, κορώνες και συναισθηματικές εξάρσεις. Είναι έξω από το διαλεκτικό πολιτισμό μας. Απλά επισημαίνουμε τις αντιφάσεις, οι οποίες αποκαλύπτουν την αδυναμία προσέγγισης της ουσίας των θεμάτων

Πολύ περιεκτικά –για πολλοστή φορά- ας ξαναδιατυπώσουμε τους σημαντικότερους παιδαγωγικούς και κοινωνικούς λόγους που συνηγορούν στις συνενώσεις των ολιγοθέσιων δημοτικών σχολείων.

Α. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ
α. Στα ολιγοθέσια σχολεία ο χρόνος διδασκαλίας για κάθε μάθημα δεν είναι επαρκής. Ο δε μικρός αριθμός των μαθητών δεν επιτρέπει την καλλιέργεια απαραίτητων δεξιοτήτων για τη ζωή όπως της συνεργασίας, της άμιλλας, κ.ά.

β. Τα «δευτερεύοντα» μαθήματα ( ιστορία, αγωγή του πολίτη, θρησκευτικά, μουσική, γυμναστική κ.ά ) πολλές φορές δε διδάσκονται διότι ο περιορισμένος χρόνος που τους αναλογεί διατίθεται για καλύτερη διδασκαλία των «πρωτευόντων» ( γλώσσα, μαθηματικά).

γ. Καμία διδακτική μεθοδολογία δεν μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά . Η έλλειψη χρόνου και εξοπλισμού δεν επιτρέπουν τη χρήση σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας σε ομάδες με προβολές, πειράματα, εργασίες και κάθε τι που εντάσσεται σ’ αυτό που συνιστά δυναμική μάθηση.

δ. Στα ολιγοθέσια σχολεία έχουμε συνδιδασκαλία μαθημάτων. Υπάρχουν δηλαδή σχολικά έτη κατά τα οποία μαθητές των Γ ' και Ε ' τάξεων διδάσκονται , αντίστοιχα, ύλη μαθημάτων Δ ' και ΣΤ ' τάξεων.

ε. Διδασκαλία ειδικών μαθημάτων. Στα ολιγοθέσια σχολεία είναι αδύνατη η διδασκαλία ξένων γλωσσών, πληροφορικής, φυσικής αγωγής, μουσικής, θεατρικής αγωγής και καλλιτεχνικών.

Σήμερα, τέλος, αναφερόμαστε στο νέο σχολείο που ενσωματώνει στη λειτουργία και το πρόγραμμά του όλα τα γνωστικά αντικείμενα και τις δραστηριότητες (ξένες γλώσσες, πληροφορική, μουσική, θεατρική αγωγή, εικαστικά, χορό) , ώστε να μη χρειάζεται να επιβαρύνεται με καμία επιπλέον εκπαιδευτική δαπάνη ο οικογενειακός προϋπολογισμός. Σε ένα σχολείο που καλλιεργεί με επάρκεια όλους τους τομείς της προσωπικότητας των μαθητών (γνωστικό, ψυχοσυναισθηματικό και κοινωνικό).

Β. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ
Με τη συγχώνευση των ολιγοθέσιων σχολείων επιτυγχάνεται καλύτερα η κοινωνικοποίηση των μαθητών. Καλλιεργείται πνεύμα συνεργασίας και σύμπνοια μεταξύ των παιδιών. Τα παιδιά ξεπερνούν τα στενά όρια της πολιτιστικής και γλωσσικής τους ιδιαιτερότητας. Γίνονται περισσότερο κ ο ι ν ω ν ι κ ά, δημιουργούν σχέσεις και φιλίες έξω από το στενό περιβάλλον του χωριού τους και έτσι μέσα από τη διαφορετικότητα σφυρηλατείται η ομαλή ένταξη στο ευρύτερο κοινωνικό και εθνικό σύνολο

Στη δε σημερινή εποχή, κατά την οποία η σύνθεση του μαθητικού δυναμικού στο ελληνικό σχολείο είναι πολυεθνική, μόνο σε ένα πολυθέσιο σχολείο υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής αντισταθμιστικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ομαλή και δημιουργική ένταξη των αλλοδαπών μαθητών στην ελληνική κοινωνία.

Εν κατακλείδι
Σε κάθε περίπτωση, με υπευθυνότητα και παρρησία, θα συνεχίσουμε να διατυπώνουμε -τις τεκμηριωμένες από τις επιστήμες της αγωγής και προβλεπόμενες από την κείμενη νομοθεσία- προτάσεις για την ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε όλες τις σχολικές μονάδες, όταν –φυσικά- το επιτρέπουν -πρωτίστως- οι κτιριακές υποδομές. Η υλοποίηση της πρότασης είναι στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων το οποίο –φυσικά- συνεκτιμά τη γνώμη της τοπικής αυτοδιοίκησης και τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά και κοινωνικοοικονομικά δεδομένα.