Η πρώτη εκδήλωση της Πολιτιστικής Εταιρίας Εκπαιδευτικών - Κορυφαία η βιβλιοπαρουσίαση του «’55», του Θωμά Κοροβίνη

Μέσα σε μια υποβλητική ατμόσφαιρα, με φόντο ένα απέριττο, εντυπωσιακό σκηνικό, παρουσιάστηκε το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη « ’55», στην παρθενική εκδήλωση που διοργάνωσε η Πολιτιστική Εταιρία Εκπαιδευτικών, στις 27 του Μάη, στο νέο της χώρο (Μητροπόλεως 11, πρώην Νομαρχιακό κατάστημα).
Ήταν πολυάριθμο το βιβλιόφιλο κοινό που γέμισε ασφυκτικά την αίθουσα εκδηλώσεων του συλλόγου, εκείνο το ανοιξιάτικο απόγευμα, προσμένοντας ανυπόμονα να ταξιδέψει νοερά στην Κωνσταντινούπολη του περασμένου αιώνα. 

Οι εξαιρετικοί φιλόλογοι Ευλαμπία (Εύη) Παναγοπούλου και Γεώργιος Τρόπιος που επιμελήθηκαν τη βιβλιοπαρουσίαση με τον προσεγμένο, περιεκτικό τους λόγο, μέσα από μια άψογη προσέγγιση του περιεχομένου του βιβλίου, συνάρπασαν τους ακροατές, καθώς με τις παραστατικές τους αναφορές τους οδηγούσαν βήμα-βήμα στα καλντερίμια της Πόλης, συντροφιά με την ηρωίδα, τη Μαρίκα από τα Ταταύλα. 

Η Άννα Κατσαβάκη με τη ζεστή λαγαρή φωνή της διάβασε με εκφραστικότητα αποσπάσματα από το έργο, δίνοντας πνοή στις πλούσιες εικόνες που απέρρεαν από το κείμενο.

Το «’55»είναι ένα πολυεπίπεδο ανάγνωσμα, όπου κυριαρχούν οι μνήμες της ηρωίδας, μιας δασκάλας από καλή οικογένεια, που μιλά για τη ζωή της και όχι μόνο, ενώ ζωντανεύει την εποχή του εικοστού αιώνα της θρυλικής Πόλης. Πρόκειται για μια Πολίτισσα κυρά, λόγια και μποέμισσα, που δεν παύει να προβληματίζεται, να σκέφτεται πολιτικά και να εκπέμπει μια θετική στάση για τη ζωή, γοητευτική και αντιφατική παράλληλα. 

Με μια γλώσσα ανάμεικτη με στοιχεία ρωμαίικα, πολίτικα, αγγλικά, εβραίικα και αργκώ του παζαριού αφηγείται την πολυκύμαντη ζωή της κι αναφέρεται άλλοτε με συντομία, άλλοτε διεξοδικά σε περιστατικά και πρόσωπα, με έμφαση στην κοινωνική ζωή των Ρωμιών και των Τούρκων και στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και συμπολιτών της από μειονοτικές ομάδες, αναλύοντας την ανθρωπογεωγραφική ταυτότητα της Πόλης του περασμένου αιώνα. 

Κι ο αναγνώστης χαίρεται μαζί της, μαθαίνει, νοσταλγεί, αφουγκράζεται την εποχή κι η παλιά ιστορία ζωντανεύει, γίνεται προσιτή οικεία. Ο λόγος της Μαρίκας γίνεται σπαρακτικός, όταν αναφέρεται στα Σεπτεμβριανά του 1955, εποχή του προσχεδιασμένου τουρκικού πογκρόμ εναντίον κάθε ρωμαίικου στοιχείου, το οποίο οδήγησε με μια σωρεία μέτρων στη συρρίκνωση της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Κωνσταντινούπολης. ΄Ενας κόσμος γκρεμίζεται σε μια στιγμή κι εκείνη δεν οργίζεται εναντίον των άναρχων τούρκων, απλώς επιζητεί δικαιοσύνη.

«Είναι ένα έργο που διατυπώνεται κινηματογραφικά κι ενεργοποιεί πεζογραφικά τις αισθήσεις»επισημαίνει ο κ. Τρόπιος. «Ένα έργο με εκπληκτική ευρηματική δομή, πλούσιο λεξιλόγιο, λόγο ποιητικό, δοσμένο από έναν άξιο τεχνίτη», τονίζει η κ. Παναγοπούλου και συνεχίζει: «Το βιβλίο είναι διάσπαρτο από τουρκικές παροιμίες και εμμονή στην ετυμολογία των λέξεων. 

Είναι μια ανθρωπογεωγραφική, γλωσσολογική μελέτη. Θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς για γλωσσολόγους ερευνητές. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, ντοκουμέντο του μαύρου Σεπτέμβρη, ένας ύμνος στην Πόλη. Ο συγγραφέας γύρισε όλη την Πόλη, τη γνωρίζει βαθιά, φιλομαθής και φιλοπερίεργος συνέλεξε το πλούσιο υλικό του αναζητώντας αρχεία, μιλώντας με ανθρώπους που έζησαν ή άκουσαν τα γεγονότα και παραθέτει στο τέλος του βιβλίου πλούσια βιβλιογραφία..»

Εντυπωσιακή και η ευχή που διατυπώθηκε στο τέλος της παρουσίασης: «Θα θέλαμε, Θωμά, να ευχηθούμε να μπορούσες να ανταποκριθείς σε μια ανοιχτή πρόσκληση να μας συνοδέψεις, ως επισκέπτες της Πόλης, αναλαμβάνοντας την ξενάγησή μας.»

Και ήρθε η στιγμή να ακουστεί ο ίδιος ο συγγραφέας. Ευθυτενής και ευπροσήγορος μίλησε στο κοινό ο Θωμάς Κοροβίνης, από τη Ν. Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης. Χαρισματική προσωπικότητα, φιλόλογος και παράλληλα συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής λαϊκών τραγουδιών. 

Εδώ και χρόνια, ερευνά πτυχές του ελληνικού και του τουρκικού λαϊκού πολιτισμού, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους. Πολυγραφὀτατος, τιμήθηκε το 1995 με το βραβ είο Ιπεκτσί, ενώ για το μυθιστόρημά του «Ο γύρος του θανάτου»τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2011. Παίρνοντας το λόγο ο δημιουργός του «’55» μίλησε για την αγάπη που τρέφει για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και την Πόλη. «Γνώρισα τη Θεσσαλονλικη μικρός. 

Πήγαινα συχνά στο Μουδιάνο κι άκουγα από μικρός τις ιστορίες των Εβραίων και των γερόντων. Παιδί προσφύγων στα είκοσί μου χρόνια μιλούσα Εβραϊικά και Γαλλικά. Όταν πήγα αργότερα στην Πόλη, αυτό το χαρμάνι των γλωσσών που εξέφραζε η Θεσσαλονίκη γύρω στα 1970 ένιωσα ότι ήταν κάτι από το παλιό χαρμάνι της Κωνσταντινούπολης. Σαν παιδί ήμουν πολύ ανήσυχος, ήθελα να φάω και να πιώ τη ζωή ολόκληρη. 

Κατέκτησα τη Θεσσαλονίκη ως φοιτητής, όμως νιώθω ότι είμαι ένας άνθρωπος της Πόλης, άρρηκτος είναι ο δεσμός μου μαζί της. Θεωρώ ότι είναι μια τεράστια προίκα η Πόλη για το Νεοέλληνα. Έγινα κοσμοπολίτης. Κι όταν επέστρεψα από την Πόλη, η Θεσσαλονίκη μου φάνταζε χωριό.»

Ένιωσε ύψιστο χρέος για την ομογένεια της Πόλης, ο Κοροβίνης, να γράψει αυτό το βιβλίο και να της το αφιερώσει, γιατί τον έκαιγε ο καημός… Τώρα πια, ὀπως λέει, δε «χωνεύει»αυτά που γίνονται εκεί, γιατί οι πολιτικοί της έχουν έναν αέρα που τους δίνει η ευμάρεια κι η Πόλη σήμερα είναι κάτι σαν τη Νέα Υόρκη ή τη Βιέννη. Μέσα όμως από την ιστορία της εξακολουθεί να έχει μυστήριο, είναι «Μάγισσα απίστευτη κι ασυναγώνιστη.»

Ο Κοροβίνης αναφέρθηκε ακόμη στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το συγγραφικό έργο στις μέρες μας κι η όμορφη βραδιά με τη μεγάλη απήχηση στο κοινό έκλεισε με τα συμβολικά λόγια: «Το έργο του δημιουργού σε κάθε τομέα πρέπει να είναι σπουδαιότερο από τηξ φήμη του, τότε καταξιώνεται ο συγγραφέας, που είναι το πιο μοναχικό ον στην περιπέτεια της δημιουργίας, γιατί δε γνωρίζει, όταν δημιουργεί αν το έργο του θα έχει αποδοχή.»

Αποχαιρετώντας το ακροατήριο ευχήθηκε να έχει την εύνοια της Μούσας, για να εμπνευστεί και να μπορέσει να γράψει κι άλλα βιβλία για τον ελληνισμό.

Του το αντευχόμαστε κι ελπίζουμε η Πολιτιστική Εταιρία Εκπαιδευτικών να είναι πάντα ανοιχτή στη διοργάνωση κι άλλων παρόμοιων σε ποιότητα εκδηλώσεων στο μέλλον, στον καλαίσθητο, φιλόξενο χώρο που με περισσή αγάπη και μεράκι δημιούργησε.