Το μαύρο κουτί της Πανδώρας

Γράφει ο Κρίτων Αρσένης

Η Ελλάδα έχει την “πανάκεια” της. Είναι τα τοπία, η φυσική ομορφιά, η πολιτιστική κληρονομιά και τα τοπικά προϊόντα της. Αυτή η "πανάκεια" είναι σε απόσταση αναπνοής από εμάς, μπροστά στα μάτια μας, αλλά ποτέ δεν την αντιληφθήκαμε ουσιαστικά. Κι όμως ήδη μας προσφέρει τουλάχιστον το 15% του ΑΕΠ μας μέσω του Τουρισμού και πληρώνει τον ένα στους πέντε εργαζόμενους στην Ελλάδα.
Από την άλλη οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις για τα δημόσια έσοδα από την άντληση πετρελαίου κάνουν λόγο για κάποια δισ. ευρώ σε βάθος δεκαπενταετίας. Άλλες εκτιμήσεις είναι κατά πολύ χαμηλότερες. Έχουμε όμως την πολυτέλεια να αρνούμαστε σημαντικές πηγές εσόδων του ύψους μερικών δισ. έστω και τόσο μακροπρόθεσμα σε συνθήκες τέτοιας δημοσιονομικής δυσχέρειας;
Σε περισσότερο από 40 δισ. δολάρια υπολογίζεται το κόστος της καταστροφής στον κόλπο του Μεξικού μετά την έκρηξη σε εξέδρα άντλησης πετρελαίου. Ποιο είναι το κοινό στοιχείο του κόλπου του Μεξικού και των ελληνικών θαλασσών; Το μεγάλο βάθος στο οποίο πρέπει να φτάσει κανείς για να τρυπήσει. Στην εξέδρα που έγινε η έκρηξη, το βάθος ήταν 2,4 χιλιόμετρα, ενώ στην περιοχή νότια της Κρήτης, για την οποία έγινε προκήρυξη για έρευνα, το βάθος φτάνει έως και τα 3 χιλιόμετρα. Ποια είναι η ουσιαστική διάφορα; Το Αιγαίο και η Μεσόγειος είναι περίκλειστες περιοχές με αργή ανανέωση των νερών τους.
Ένα ανάλογο ή και μικρότερο ατύχημα στις θάλασσες μας, θα ήταν μία πραγματική καταστροφή για την εθνική οικονομία. Οι εικόνες των καταστραμμένων θαλασσών και παραλιών θα συμπλήρωναν την διεθνή εικόνα της κατεστραμμένης οικονομίας και των κοινωνικών προβλημάτων και θα νέκρωναν τον τουρισμό μας. Αυτό θα στερούσε εισοδήματα πολλών δισ. και θα έστελνε από τη μία μέρα στην άλλη στην ανεργία εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας. Η καταστροφή στην αλιεία θα ήταν επίσης δραματική. Τα αλιευτικά προϊόντα ήταν το τρίτο εξαγώγιμο προϊόν το 2010 προσφέροντας μισό δισ. ευρώ, ενώ η αλιεία συντηρεί πολλές παράκτιες και νησιωτικές κοινωνίες.
Για την Ελλάδα η κοινή λογική υπαγορεύει ότι η προστασία και όχι η ακραία εκμετάλλευση των πόρων μας αποτελεί την αποτελεσματική αναπτυξιακή στρατηγική. Από εκεί εξαρτάται ο τουρισμός μας, η ποιότητα των αγροτικών μας προϊόντων, η αλιεία μας. Δυστυχώς, έχουμε την τάση να αδιαφορούμε για τον πλούτο που έχουμε, τα τοπία, την αρχιτεκτονική μας κληρονομιά, το καθαρό μας νερό, τις θάλασσες και τον αέρα και να αναζητούμε τυχοδιωκτικά μια πανάκεια. Το ερώτημα είναι τί έχουμε καλά κρυμμένο κάτω από τις θάλασσες μας. Μια πανάκεια ή ένα κουτί της Πανδώρας;