Πιέσεις για συνολική ευρωπαϊκή λύση

Γράφει η Παγώνα Κακανοπούλου

Μέσα στη γενική μαυρίλα που αποπνέει η περιρέουσα ατμόσφαιρα βρήκαμε στον ευρωπαϊκό τύπο δύο φωνές με «άλλη» λογική και σπεύδουμε να σας την παρουσιάσουμε. Όχι ότι αμέσως τα προβλήματά μας θα λυθούν, αλλά τουλάχιστον να ξέρουμε ότι υπάρχουν και κάποιοι που βλέπουν την πραγματικότητα, πέρα από τις μιντιακές επιθέσεις των λογής λογής κερδοσκόπων, ξένων και εγχώριων, που θησαυρίζουν από το χάλι μας.
Η πρώτη άποψη είναι του δημοσιογράφου Hugo Dixon που γράφτηκε στο Reuters Breaking Views με τίτλο Triple hazard και λέει τα εξής:
« Η ιδέα του «ηθικού κινδύνου» βρίσκεται στον πυρήνα της κρίσης του ευρώ: η πεποίθηση πως για να αλλάξει κανείς συμπεριφορά θα χρειαστεί να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του, ισχύει πράγματι και για τη νομισματική ένωση (ΟΝΕ)• υπό τον όρο πως οι πάντες αναγνωρίζουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί.
Τα σημερινά προβλήματα της Ευρώπης δεν οφείλονται μόνο στους υπερβολικά σπάταλους Έλληνες, αλλά και στις τράπεζες που τους δάνειζαν, των οποίων η απρονοησία σχετίζεται απολύτως με την υποκρισία και την ανοησία των Γάλλων και των Γερμανών. Όλοι οι παραπάνω πρέπει να πληρώσουν. Αν η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση είναι ανεπίλυτη σε τέτοιο βαθμό (με φόντο τις ατέρμονες διχογνωμίες ως προς τα ενδεδειγμένα μέτρα για την επίλυσή της) αυτό ισχύει εν πολλοίς διότι πολλοί από τους πρωταγωνιστές αυτού του εγκλήματος δεν έχουν ακόμα εξομολογηθεί τα κρίματά τους. Στην Ευρώπη οι πάντες αρέσκονται να περηφανεύεται πως διαθέτουν όλες τις αρετές και να κατηγορούν τους άλλους για τα άπειρα ελαττώματά τους. Αλλά αυτός, ας το παραδεχθούμε, δεν είναι και ο καλύτερος τρόπος για να βρεθεί μια δίκαιη λύση.
Το βασικό ερώτημα είναι αν ο κύριος υπεύθυνος είναι οι δανειολήπτες (η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία) ή οι δανειστές τους. Αν, όπως το κάνουν τα λαϊκά γερμανικά φύλλα, θεωρήσουμε πως για όλα φταίνε οι πρώτοι, το λογικό συμπέρασμα δεν μπορεί να είναι παρά το ξέσπασμα της δίκαιης μήνεώς μας εναντίον τους, με τη μορφή της επιβολής αυστηρότατης λιτότητας στις άσωτες αυτές χώρες, στο πλαίσιο δρακόντειων προγραμμάτων διάσωσής τους. Σε αντίθετη περίπτωση, η επίδειξη υπερβολικής επιείκειας θα διακινδύνευε την υποτροπή τους!
Αλλά και οι δανειστές -κράτη και τράπεζες- διέπραξαν ένα βαρύτατο αμάρτημα, εκείνο της απρονοησίας. Οι κάτοικοι πολλών κρατών, ιδίως της Ιρλανδίας, αρχίζουν να το συνειδητοποιούν αυτό, στο πετσί τους. Αλλά οι Γερμανοί και οι Γάλλοι, που οι τράπεζές τους έχουν εκτεθεί σε σημαντικό βαθμό σε ομόλογα των περιφερειακών κρατών-μελών της ευρωζώνης, εξακολουθούν να αρνούνται να παραδεχθούν αυτή την απλή πραγματικότητα. Εξ ου και ο ακόλουθος «ηθικός κίνδυνος»: στο βαθμό που οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί εξακολουθούν να μην υφίστανται υποτίμηση των ενεργητικών τους λόγω της αναδιάρθρωσης των δημοσίων χρεών των δανειστών τους, πώς είναι δυνατό να αντλήσουν τα πολύτιμα διδάγματα της παρούσας κρίσης;
Ένας τρίτος «ηθικός κίνδυνος» αφορά την υποκρισία των ευπόρων κρατών. H Γερμανία και η Γαλλία (και πάλι!) είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας της ευρωζώνης, στις αρχές του 21ου αιώνα, όταν παραβίασαν τη «συνθήκη του Μάαστριχτ» όσον αφορά τον υπερβολικό δανεισμό. Θα ήταν άρα λογικό να υποστούν με τη σειρά τους τις συνέπειες των επιλογών τους αυτών, κυρίως δανείζοντας με καλύτερους όρους την Ελλάδα και τις άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα μέτρα που εντέλει θα επιλύσουν την κρίση του ευρώ είναι: α) η μεγαλύτερη λιτότητα στις υπερχρεωμένες χώρες, β) οι απώλειες ενεργητικών για τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που τις δάνειζαν και γ) η έκδοση από τα πλούσια κράτη ομολόγων με ευνοϊκούς όρους, Αλλά η ευρωζώνη θα έβγαινε γρηγορότερα από το τούνελ αν οι πάντες αναλάμβαναν επιτέλους το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί.»
Η δεύτερη άποψη που θα φιλοξενήσουμε σήμερα είναι αυτή του Guy Verhofstadt που είναι ο ηγέτης της ομάδας των φιλελευθέρων στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Δημοσιεύτηκε στη γαλλική La Croix με τίτλο Confession d' un Européen du siècle (εξομολογήσεις ενός φιλοευρωπαϊστή των καιρών μας).
«Ε ναι λοιπόν, το ομολογώ: ανήκω σε εκείνη την κάστα των ευρωπαϊστών που οραματίζονται την καταστροφή του κράτους-έθνους και την επιβολή μιας άψυχης, τεχνοκρατικής, και ξενοκίνητης δικτατορίας. Θέλω να οδηγήσω τους λαούς στη λιμοκτονία, να τους βυθίσω στην ανεργία και τη μιζέρια. Τέλος, για να ολοκληρωθεί αυτή η συνωμοσία της παγκοσμιοποίησης, εργάζομαι υπογείως ώστε να αλωθεί η ήπειρός μας από βαρβαρικές ορδές. Αποδέχομαι αυτήν την εικόνα, αυτή την καρικατούρα που διαδίδουν τα πολιτικά άκρα (δεξιά και αριστερά) κι όλα τα λαϊκίστικα ευρωπαϊκά κόμματα, για όσους αγωνιζόμαστε για μια πιο ενωμένη, ισχυρή και αλληλέγγυα Ευρώπη.
Αλλά δε θα είμαι εξίσου επιεικής με τους συναδέρφους μου που αρνούνται να αντιμετωπίσουν αυτή τη δυσφημιστική εκστρατεία κι αντ' αυτού προσπαθούν να επιπλεύσουν στις φοβίες των πολιτών μας για την παγκοσμιοποίηση.
Είμαι αυστηρός με τους ηγέτες εκείνους, σαν τους Νικολά Σαρκοζί, Σίλβιο Μπερλουσκόνι και 'Ανγκελα Μέρκελ που ανταλλάσσουν το γενικό ευρωπαϊκό συμφέρον αντί πινακίου (εκλογικής) φακής. Κι είμαι ακόμα περισσότερο αυστηρός διότι αυτοί είναι οι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τη δραματική εξέλιξη στις αντιλήψεις της κοινής γνώμης. Με την εμμονή τους να ακολουθούν το ρεύμα και να παριστάνουν τους τηλεοπτικούς ανεμοδείκτες, αυτοί οι πολιτικοί ηγέτες εξευτελίζουν την έννοια της πολιτικής δράσης.
Ζητείται ηγέτης που θα καθορίσει μια πορεία και που η πολιτική του δε θα εξαρτάται από το χτεσινό μιντιακό επεισόδιο ή τη σημερινή χρηματιστηριακή εξέλιξη….
… Η Γαλλία κι η Ιταλία ζητούν καλύτερη επιτήρηση της ζώνης του Σένγκεν: θαυμάσια. Όλοι το ζητάμε αυτό, από τη σύνοδο του Τάμπερε του 1999, όταν οι ηγέτες των κρατών και των κυβερνήσεων τοποθετήθηκαν υπέρ της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και παροχής ασύλου. Τι έγινε έκτοτε; Όχι και πολλά. Αλλά ποιος φταίει γι' αυτό; Η Ευρώπη ή οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών, που οχυρώνονται πίσω από τα εθνικά τους συστήματα κι εμποδίζουν την ανάδυση κάθε κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής;
Το ίδιο συμβαίνει με την κρίση δανεισμού που μετά την Ελλάδα και την Ιρλανδία πλήττει πλέον και την Πορτογαλία. Δικαίως, οι ψηφοφόροι της Φιλανδίας και άλλων κρατών ανησυχούν για την πορεία του ευρώ. Αλλά ποιος ευθύνεται για την κρίση αυτή; Εκείνοι που, όπως εγώ, ζητούν εδώ κι ένα χρόνο την έκδοση ευρωομολόγων και τη δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού νομισματικού ταμείου»; Ή οι κυβερνήσεις του τύπου της Γερμανίας και της Ολλανδίας, που μας υποχρεώνουν να υιοθετούμε εξ αρχής ανεπαρκείς και περιπτωσιολογικές συμφωνίες, που τελικά αποδεικνύονται πολυδάπανες για τα υπερχρεωμένα κράτη-μέλη, αναποτελεσματικές και τελικά ριψοκίνδυνες για τους ίδιους τους δανειστές; Αυτή η άρνησή τους να υλοποιούνται οι ειλημμένες αποφάσεις και να αντλούνται τα πολιτικά συμπεράσματα που απαιτούν οι καταστάσεις που οι ίδιοι δημιούργησαν, είναι φυσικό να ανησυχεί μεγάλα τμήματα της κοινής γνώμης. «Μα τελικά, υπάρχει πιλότος στο αεροπλάνο;» αναρωτιούνται οι πολίτες. Και θα συνεχίσουν να το κάνουν. Διότι είμαι εις θέση να περιγράψω από τώρα τη συνέχεια αυτού του καταστροφικού σεναρίου που θα επιτρέψει στους λαϊκιστές να έχουν κι άλλες επιτυχίες…..»
Αυτές οι φωνές μας επιτρέπουν να ελπίζουμε ότι μάλλον φθάνει η ώρα για συνολική λύση στα αδιέξοδα. Αρκεί μαζί με εμάς που πάμε για απόλυτο στίψιμο, να βάλουν το χέρι στην τσέπη και οι ταμειακώς εντάξει. Χάρη θα μας κάνουν αλλά με το αζημίωτο.