Τα σκαμπίλια στην Εκπαίδευση

Γράφει ο Γιάννης Καραγιαννίδης

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, με την καθιέρωση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης μέσω του «Καποδίστρια», είχε ξεκινήσει με πρωτοβουλία του τότε Νομαρχιακού Συμβουλίου των διευθύνσεων της Εκπαίδευσης μια μεγάλη κουβέντα για την αναγκαιότητα των συγχωνεύσεων σχολείων. Μια κουβέντα, που κατέληξε σε συγκεκριμένη πρόταση εκτεταμένων συγχωνεύσεων.

Η πρόταση είχε αμφισβητηθεί έντονα, τότε, από ορισμένους κατοίκους ολίγων οικισμών, με ακραίο αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα της έντασης που υπήρξε, το χαστούκι «αγανακτισμένου» δημότη εναντίον του τότε διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Παιονίας, Σοφρ. Μπαξεβάνη!

Τελικά, όμως, οι όποιες οργανωμένες φωνασκείες και τραμπουκισμοί δεν έκαμψαν την βούληση των πρωτεργατών της μεταρρύθμισης (διότι, περί τέτοιας επρόκειτο) κι οι συγχωνεύσεις περπάτησαν, σχεδόν στο σύνολό τους. Κι όλα τα επόμενα χρόνια το σχετικό πρόγραμμα συνέχισε να τρέχει, με περιορισμένο πια αριθμό συγχωνεύσεων κατ’ έτος. Το αποτέλεσμα ήταν, οι χειροπιαστές πλέον ευεργετικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση των παιδιών. Τέτοιες, ώστε ακόμα κι αυτοί που σκαμπίλιζαν, ν’ αναθεωρήσουν την πατροπαράδοτη άποψη ότι για την Εκπαίδευση «το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο»!

Μιάμιση, περίπου, δεκαετία μετά, το θέμα των συγχωνεύσεων σχολείων επανήλθε βοηθούντος τώρα και του «Καλλικράτη». Στον Δήμο Παιονίας έφτασε μέχρι και στο Δημ. Συμβούλιο, με συγκεκριμένο αντικείμενο τη συγχώνευση μονοθέσιων σχολείων όπως αυτών της Γρίβας, της Γοργόπης, της Τούμπας κ.α. Και – ώ, του θαύματος- παρά την προϊστορία του θέματος, σύσσωμη πλειοψηφία, μειοψηφία, πρόεδροι τοπ. συμβουλίων κ.λ.π., απέρριψαν «μετά βδελυγμίας» τις συγχωνεύσεις!

Τα επιχειρήματα που ακούστηκαν από πλευράς εκλεγμένων αρχόντων μας ήταν τα ίδια τα παλιά. Λες και η μηχανή του χρόνου μας μετέφερε 15 χρόνια πίσω. Κι είναι ευχάριστο μεν, συναίσθημα να νιώθεις κατά μιάμιση δεκαετία νεότερος, δυσάρεστο όμως αίσθημα να διαπιστώνεις ότι σ’ αυτόν τον τόπο δύσκολα αλλάζουμε μυαλά, παρά τα διδάγματα της ίδιας της ζωής.

«Θα ερημώσουν τα χωριά μας», «γιατί να μετακινούνται οι μαθητές στο διπλανό χωριό», «όλα γίνονται για να εξοικονομηθούν χρήματα» ήταν μερικές απ’ τις βαθυστόχαστες και…ψυλλιασμένες απόψεις που ξανακούστηκαν και ακούγονται. Ακριβώς όπως τότε. Σα να μην πέρασε μια μέρα!

Και το ερώτημα είναι: Δεν κατάλαβαν τόσες δεκαετίες όλοι αυτοί οι αντιδρώντες ότι τα χωριά δεν ερημώνουν απ’ τα πέντε παιδιά τους που για λίγες ώρες την ημέρα θα βρίσκονται σ’ ένα καλύτερο σχολειό στο διπλανό χωριό; Ότι η περίφημη ερήμωση της υπαίθρου έχει άλλες αιτίες και αιτιατά; Ότι οι μετακινήσεις σήμερα μπορούν να γίνονται με ταχύτητα και ασφάλεια, κι εν πάσει περιπτώσει κι αυτοί που στέλνουν τα παιδιά τους σε πρότυπα σχολεία και κολλέγια, μόνο δια των μετακινήσεων το…επιτυγχάνουν;

(Το «επιχείρημα» της «εξοικονόμησης χρημάτων ας το αφήσουμε καλύτερα, γιατί όλοι αντιλαμβάνονται ότι το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει).

Νομίζουμε ότι κι ο πιο…κοινός νους καταλαβαίνει ότι αυτού του είδους οι επιφυλάξεις είναι απλώς προσχήματα. Κι ότι κατά βάθος αυτό που μας φοβίζει είναι απλώς το καινούργιο. Ένας φόβος, που επιτείνεται σε περιόδους αβεβαιότητας, όπως αυτήν που διάγουμε. Και που μας ωθεί να πατήσουμε “delete” σ’ ότι έχει αποθηκευτεί στο φάκελο του μυαλού μας με τα θετικά των μεταρρυθμίσεων.

Το άκρως απογοητευτικό συμπέρασμα απ’ αυτήν την διαπίστωση είναι ότι ως κοινωνία έχουμε μπει σε μια βαθειά διαδικασία συντηρητικοποίσης. Αυτό, δεν σημαίνει «φόβος μπροστά στο καινούργιο»; Πόσο, μάλιστα, όταν αυτό το «καινούργιο» είναι…παλιό, αφού έχει δοκιμαστεί. Και μάλιστα μ’ επιτυχία. Αυτόν τον συντηρητισμό, λοιπόν, που κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντος είναι η κύρια αιτία των δεινών που περνάμε, θα πρέπει ν’ αντιπαλέψουμε. Εγχείρημα ασφαλώς δύσκολο, αλλά που, μόνο απ’ την επιτυχή έκβαση του όποιου, μπορούμε να περιμένουμε να ‘ρθουν επιτέλους οι καλύτερες μέρες, που κάποιοι μας τις έταζαν απ’ τα χρόνια του ’80, για να μας προκύψουν χειρότερες στον 21^ο αιώνα!

Υ.Γ. Το σημείωμα δεν αναφέρεται στις ανησυχίες γονιών για τον τρόπο που μπορεί να υλοποιηθούν οι τυχόν νέες συγχωνεύσεις. Θεωρούμε ότι για την καλύτερη δυνατή εφαρμογή τους ξανοίγεται μπροστά μας νέο «πεδίο δόξης λαμπρόν» ν’ αγωνιστούμε. Για τα παιδιά και την Παιδεία μας.