Έρωτας και Πολιτική: Οι Γυναίκες του Μεγάλου Εθνάρχη, Ελευθερίου Κ. Βενιζέλου

ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ:
- Αλεξάνδρα Κουτσαντώνη, Ελεύθερη Επαγγελματίας, πάνω στον Κλάδο και τον Τομέα της Υγείας και της Ομορφιάς
- Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Επικοινωνιολόγος και Ραδιοφωνικός Παραγωγός
Ελευθ. Κ. Βενιζέλος. Πριν γίνει το μεγάλο μας εθνικό αεροδρόμιο (και σταθμός των Μ.Μ.Μ. της Αθήνας και της Αττικής βεβαίως…) ήταν πολιτικός μεγατόνων! Και λεγόταν Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, ο Λευτεράκης μας. Ήταν ο άνθρωπος που υπερδιπλασίασε την Ελλάδα! Την πήρε το 1909-1910 με τα σύνορά της να φθάνουν στη Λάρισα και την Άρτα και την παρέδωσε έξω από την Κωνσταντινούπολη, με όλο το Αιγαίο και μέσα στη Μικρά Ασία. Στη συνέχεια η Ελλάδα μας μίκρυνε και πάλι (με μεγάλα λάθη πολλών, μα και του Βενιζέλου, να τα λέμε όλα), αλλά η Δόξα του Εθνάρχη Βενιζέλου μεγαλώνει και ''ανθεί και φέρει κι άλλο''! Είναι λιγάκι σαν να ζει ακόμη, μαζί μας, σήμερα...

Σε αντίθεση με ότι γίνεται σήμερα παλαιότερα οι πολιτικοί προτιμούσαν να… παντρεύονται την εξουσία. Άλλωστε η εξουσία πάντα ήταν και είναι ένα πάρα πολύ ισχυρό ερωτικό και σεξουαλικό αφροδισιακό μα και φετίχ, με κάθε έννοια! Ο αγνός και θεοφώτιστος Καποδιστρίας, ο Τρικούπης, ο Δηλιγιάννης και ο Γούναρης μα και ο παλιός Καραμανλής ήσαν ανύπαντροι ή για λίγο παντρεμένοι, ενώ ο Βενιζέλος στα χρόνια της μεγάλης του δράσης ήταν παντρεμένος 2,5 φορές και ερωτεύτηκε πολλές φορές. Μα μόνο τρεις Γυναίκες σημάδεψαν τη ζωή του! Σε αυτές τις 3 καλές κυρίες θα αναφερθούμε.

Οι περισσότεροι ξέρουν ότι οι Βενιζέλοι κρατούν τη σκούφια τους από την Κρήτη. Η αλήθεια είναι λίγο διαφορετική. Οι Μπενιζέλοι ήταν από τον Μυστρά κι αναγκάστηκαν να φύγουν περίπου το 1770 όταν μάζες από άλλα μέρη εγκαταστάθηκαν στη περιοχή. Μάλιστα το επώνυμό τους ήταν Κρεββατάς. Το Μπενιζέλος ήταν το μικρό όνομα του ανθρώπου που κατέφυγε στα Χανιά Εκεί φαίνεται ότι το Μπενιζέλος έγινε επώνυμο με ελαφρά παραφθορά και πιο χαριτωμένο και εύηχο.

Ο πατέρας του Βενιζέλου, ο Κυριάκος, παντρεύτηκε το 1846 την κα. Στυλιανή Πλουμιδάκη, η οποία προερχόταν από ευκατάστατη οικογένεια. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο γάμος του ήταν περιπετειώδης. Ο πατέρας της νύφης δεν ήθελε να… χαραμίσει τη κόρη του με ένα απλό έμπορο! Αν θέλει η νύφη κι ο γαμπρός όμως… Ο γάμος έγινε κι όπως ήταν συνήθειο σε κάθε σοβαρή οικογένεια άρχισε να αραδιάζει παιδιά. Στην οικογένεια του Κυριάκου Βενιζέλου το κοντέρ σταμάτησε στο… 5. Κι αν από το πρώτο στο δεύτερο παιδί μεσολαβούν έντεκα χρόνια υπάρχει εξήγηση. Τέσσερα αγόρια πέθαναν στα πρώτα τους χρόνια ή λίγο πριν τον τοκετό.

Η Μαριγώ γεννήθηκε το 1847 κι έζησε 59 χρόνια (1906). Η Αικατερίνη (Κατίγκω) γεννήθηκε έντεκα χρόνια αργότερα, το 1858, κι έζησε 86 χρόνια (1944). Παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Κ. Μητσοτάκη και εγγονός τους είναι (ήταν) ο αποθανών Επίτιμος Πρόεδρος της Ν.Δ. και Πρώην Έλληνας ΠΘ, Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης. Ο Αγαθοκλής γεννήθηκε το 1861. Ήταν ο πιο άτυχος της οικογένειας. Αρρώστησε από τύφο σε ηλικία δύο χρόνων κι από τότε σταμάτησε η διανοητική του εξέλιξη. Περπατούσε συνήθως στα τέσσερα, επικοινωνούσε με δυσκολία με το περιβάλλον. Έζησε μέχρι τα 37 του χρόνια (1898). Πέθανε στη Μήλο όπου είχε καταφύγει με τη μητέρα του μετά τη κρητική επανάσταση. Μάλιστα η Στυλιανή Βενιζέλου-Πλουμιδάκη η οποία του είχε αφιερώσει τη ζωή του έφυγε κι αυτή μία εβδομάδα μετά τον θάνατο του γιού της. Η Ελένη γεννήθηκε το 1862 και έζησε 60 χρόνια (1922). Ο Ελευθέριος, ο Λευτεράκης μας, όπως τον έλεγαν, γεννήθηκε στις 11 Αυγούστου 1864. Ο ίδιος γιόρταζε τα γεννέθλια του στις 12 Αυγούστου, αλλά οι πιο έγκυρες μαρτυρίες δίνουν το 11 ως ημερομηνία της γέννησής του. Ήταν ο άνθρωπος που λατρεύτηκε (από τους Φιλελεύθερους και άλλους) και μισήθηκε (από τους Βασιλικούς και άλλους) όσο κανείς άλλος κι έβαλε τη σφραγίδα του στα πρώτα –και καθοριστικά- χρόνια του 20ου αιώνα. Πέθανε αυτοεξόριστος στο Παρίσι στις 18 Μαρτίου 1936. Η Ευανθία γεννήθηκε το 1869 κι ήταν το τελευταίο παιδί της οικογένειας.

Ο Εθνικός μας Λευτεράκης σπούδασε στην Αθήνα. Και εδώ στη ελληνική πρωτεύουσα γνώρισε μια Κρητικιά συμφοιτήτριά του. Το επώνυμό της δεν έχει διασωθεί. Μόνο το μικρό της όνομα ξέρουμε: Μαρία. Αυτή η άγνωστη σ’ εμάς Μαρία έγινε ο πρώτος μεγάλος έρωτας του νεαρού φοιτητή. Μάλιστα κάποια στιγμή άφησε τα μαθήματα του για μήνες... Γιατί χώρισε; Η υγεία του πατέρα του χειροτέρεψε κι όταν αυτός πέθανε στα 19 βρέθηκε να έχει την γενική ευθύνη της οικογένειάς του και να συνεχίσει να σπουδάζει Νομικά και Οικονομικά διά αλληλογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας (Ε.Κ.Π.Α.).

Μια άλλη Μαρία όμως τον σημάδεψε κι έγινε η Μητέρα των Παιδιών του. Ήταν η Μαρία Κατελούζου του Ελευθερίου η οποία προερχόταν από εξέχουσα οικογένεια των Χανίων με ελαφρώς ''γαλάζιο αίμα''. Γνωρίστηκαν το 1887. Εκείνος ήταν 23 χρόνων κι εκείνη λίγο πριν τα 18. Λέγεται ότι ο νεαρός δικηγόρος περνούσε κάτω από το παράθυρο της Μαρίας περιμένοντας να του ρίξει μια ματιά και να τη χαιρετήσει, ενώ τα πρώτα τους ραντεβού έγιναν στο μοναδικό και υπέροχο Ακρωτήρι, εκεί δηλαδή που ξέσπασε η Κρητική Επανάσταση κι εκεί που θάφτηκε ο Εθνάρχης Βενιζέλος και ο γιος Σοφοκλής, πολύ μετά! Το ειδύλλιο μπορεί να πλέχτηκε γρήγορα, αλλά τα εμπόδια ήταν πολλά. 

Ο πατέρας της γλυκιάς Μαρίας ήθελε να παντρέψει τη κόρη του με τον Ανδρέα Κοπάση-Ανδρουλιδάκη έναν ανώτερο υπάλληλο της Γενικής Διοίκησης Κρήτης που αργότερα έγινε κυβερνήτης της Σάμου και δολοφονήθηκε το 1912. Στη πρώτη κρούση του Βενιζέλου να παντρευτεί την Μαρία ο Σοφοκλής Κατελούζος επικαλέστηκε το νεαρό της ηλικίας της κόρης του (δεν είχε κλείσει τα 18!) Τον επόμενο χρόνο ο πατέρας δεν έπρεπε να βρει άλλη δικαιολογία. Κι αντί να πιέσει την μοσχοθυγατέρα του προτίμησε να πει το ναι. Δύο χρόνια μετά ο Λευτέρης και η Μαρία ανέβηκαν τα σκαλιά της Αγίας Φωτεινής στα Χανιά. Ο γάμος ήταν το γεγονός της εποχής. Παραβρέθηκαν σ’ αυτόν όχι μόνο η καλή κοινωνία της πόλης, αλλά και ΟΛΟΙ οι εκπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμενων στο νησί. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στη Χαλέπα σε ένα σπίτι που θα ονειρευόταν κάθε ερωτευμένο νέο ζευγάρι. Το 1893 γεννήθηκε ο μικρός Κυριάκος, το πρώτο τους παιδί. 1 χρόνο αργότερα η τρυφερή Μαρία ήταν και πάλι έγκυος. Γέννησε τον μικρό Σοφοκλή, αλλά πέθανε στον τοκετό και την λοχεία μετά από 8 ημέρες... Το πλήγμα ήταν τεράστιο για το νεαρό δικηγόρο και νέο πατέρα...

Μα κάπου εκει ήρθε η αφρατούλα και γουστόζα, νεαρά κυρία, Παρασκευή. Η στενή φίλη που έγινε φανερή ερωμένη! Ο Θανάσης Μπλουμ ήταν μεγαλοδικηγόρος στα Χανιά. Από τους πιο γνωστούς. Και φίλος του Βενιζέλου εκλεκτός. Μόνο που το 1895 όταν παντρεύτηκε την 21χρονη Παρασκευούλα είχε τα χρονάκια του. Δεν τα υπολόγισε καλά ο αξιότιμος δικηγόρος... Πέθανε νωρίτερα του αναμενόμενου. Η Παρασκευούλα έμεινε χήρα το 1906. Ήταν ζουμερή, φρέσκια από κάθε άποψη και ελκυστική. Η φιλία του ζεύγους με τον Βενιζέλο έγινε έρωτας της νεαρής χήρας κι του μεγάλου πολιτικού. Ο Βενιζέλος ήταν μερικά χρόνια μεγαλύτερος της. Πέρασαν τέσσερα ευτυχισμένα χρόνια. 

Το ειδύλλιο διακόπηκε επειδή ο Βενιζέλος έφυγε από τα Χανιά για να γίνει Πρωθυπουργός στην Αθήνα. Σύμπτωση: Μερικά χρόνια νωρίτερα ο πολύ πρώτος έρωτας του Βενιζέλου είχε διακοπεί για τον ακριβώς αντίθετο λόγο. Τοτε ο νεαρός φοιτητής Νομικής άφηνε την Αθήνα για τα Χανιά! Η κα. Παρασκευούλα ήρθε κι αυτή στην Αθήνα, αλλά κατάλαβε γρήγορα ότι η πολιτική είχε… τυλίξει για τα καλά τον καλό της Λευτεράκη. Τον άφησε να ανοίξει τα φτερά του και από μακρια πάντα τον στήριζε. Τα μάζεψε, γύρισε στα Χανιά, παντρεύτηκε το 1922, ένα χρόνο μετά τον δεύτερο γάμο του Βενιζέλου τον μικρότερό της Φαίδρο Βάμβα. Έμεινε χήρα ξανά. Παντρεύτηκε για τρίτη φορά κι έμεινε και πάλι χήρα το 1947. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και πέθανε το 1961 σε ηλικία 91-92 χρόνων. Κορακοζώητη η μπουμπού...

Η 1η Νοεμβρίου 1920 αποτελεί σταθμό στην Ελληνική Ιστορία. Οι Φιλελεύθεροι, το μεγάλο πατριωτικό και παλλαϊκό, κόμμα του Βενιζέλου, έχασαν τις εθνικές εκλογές. Μπορεί οι διπλωματικές και στρατιωτικές επιτυχίες να είχαν δημιουργήσει μια Μεγάλη Ελλάδα που ήταν έξω από την Κωνσταντινούπολη κι είχε απελευθερώσει ένα μεγάλο μέρος της Ιωνίας με επίκεντρο τη Σμύρνη, αλλά το αίτημα του αφοπλισμού ειδικά στην λεγόμενη Παλαιά Ελλάδα ήταν έντονο. Ο ίδιος ο Βενιζέλος απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής στην Αττικοβοιωτία! Η απόφασή του να εγκαταλείψει τη πολιτική και να αυτοεξοριστεί...

Βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι πολιτικοί πέθαναν φτωχοί ακόμα κι αν είχαν μπει σε αυτή πλούσιοι. Ο Βενιζέλος και οι κυβερνήσεις του είχαν διαχειριστεί τεράστια οικονομικά κονδύλια στη δεκαετία 1910-20, δεν έδινε λογαριασμό σε κανένα σχεδόν (!!!) κι αν έβαζε λίγο τα δάχτυλά στο στο μέλι θα είχε δημιουργήσει αμύθητη περιουσία. Δεν το εκανε όμως, όπως ξέρουμε καλά!!! Ακόμη κι η πατρική περιουσία - μα και η προίκα της Μαρίας είχαν εξανεμιστεί. Ο φροντιστής του κος. Κλέαρχος Μαρκαντωνάκης είχε να λέει για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε. Κάποιες φορές κατέφευγε σε δάνεια από φίλους, σπουδαίους μα και λαϊκούς, για να βγει ο μήνας του Λευτεράκη, του Σοφοκλή και οτυ Κυριάκου. Τα απέστρεφε ο κυρ-Κλέαρχος κι ο φαύλος κύκλος συνεχιζόταν... Ένας πλούσιος γάμος ήταν μια κάποια λύση... ρεαλιστική! Η κα. Έλενα Σκυλίτση ήταν τότε κοντά 47 χρόνων και ο Βενιζέλος κοντά στα 57. Η Έλενα ζούσε στο Λονδίνο. Η καταγωγή της οικογένειάς της ήταν από τη Χίο. Ένας κλάδος είχε εγκατασταθεί στο Λονδίνο κι ο άλλος στη Τουρκία (Σμύρνη και Πόλη). 

Η προσωπικότητα του Μεγάλου Βενιζέλου είχε συναρπάσει την κα. Έλενα που είχε μεγαλώσει με κουβερνάντες, δασκάλες και καθηγητές από τη Γερμανία, τη Σουηδία και την Αγγλία, αλλά μέσα της ένοιωθε βέρα Ελληνίδα. Κι ας μην μπορούσε να εκφραστεί 100% καλά στη γλώσσα μας. Για αυτό κι όταν αποφάσισε να αφηγηθεί το «ρομάντζο» της με τον ερωτιάρη Βενιζέλο προτίμησε τα Γαλλικά. Ειναι άλλωστε μια ρομαντική γλώσσα τα Γαλλικά. Η πρώτη γνωριμία με τον Βενιζέλο είχε γίνει το 1912 στο Λονδίνο όταν ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος βρισκόταν εκεί για την ομώνυμη διάσκεψη που θα ρύθμιζε τα σύνορα των χωρών μετά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Ο Βενιζέλος δεν είχε καιρό για έρωτες! Κι αν είχε δύσκολα θα τον συγκινούσε μια ψυχρή αριστοκράτισσα που είχε χάσει προ πολλού τη νεανική θηλυκότητα της. Δέκα χρόνια αργότερα όμως τα πράγματα είχαν αλλάξει... Η Έλενα μπορούσε να εξασφαλίσει μια άνετη ζωή στο εξωτερικό όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για τα παιδιά του και τους συνεργάτες του. Και το βασικότερο: Δεν θα περίμενε… αντιπαροχές εάν επέστρεφε στην εξουσία, όπως συμβαίνει συνήθως με τους γνωστούς/αγνώστους χορηγούς των πολιτικών. Μόνο που οι περισσότεροι συνεργάτες του δεν είχαν την ίδια άποψη. Ο κος. Γρηγόρης Δαφνής στη βιογραφία του Σοφοκλή Βενιζέλου αναφέρει την απάντηση του κου. Εμμανουήλ Ρέπουλη, του στενότερου συνεργάτη του Ελευθερίου Βενιζέλου, όταν του γνωστοποίησε την πρόθεσή του να παντρευτεί την μεγαλοαστή δεσποινίδα Σκυλίτση:

''-Σεις κύριε Πρόεδρε υπήρξατε νυμφίος της Ελλάδος. Πως είναι δυνατόν να γίνεται νυμφίος μιας γυναικός;''

Πάντα όταν ήταν λεύτερος ο Λευτεράκης είχε εκλεκτές κυρίες (πολύ) δίπλα του! Ο γάμος έγινε το 1921 στο Λονδίνο με τη λαμπρότητα που ταίριαζε στο γεγονός. Ακολούθησε ένα ταξίδι του μέλιτος στις ΗΠΑ που ξεκίνησε μερικούς μήνες μετά κι ολοκληρώθηκε το 1923. Ανάμεσα στα αξιοθέατα του ταξιδιού και η επίσκεψη στο Χόλιγουντ! Το ''νέο'' ζεύγος Βενιζέλου πέρασε τη διώρυγα του Παναμά, είδε τις Άνδεις, επέστρεψε στην Ευρώπη περιπλανήθηκε στα πολυτελή θέρετρα της Ελβετίας και της Κεντρικής Ευρώπης κι η κα. Έλενα κουρασμένη αποφάσισε να αγοράσει ένα σπίτι στο Παρίσι για να εγκατασταθούν. Γρήγορα ο κος. Βενιζέλος επέστρεψε στην Ελλάδα κι επέστρεψε στην ενεργό και μάχιμη πολιτική την περίοδο 1927-1935. Το 1930 η Έλενα Βενιζέλου έκτισε το σπίτι που περίμενε να αποτελέσει το λιμάνι τους σε μια ταραγμένη ζωή. Στην οδό Λουκιανού 2 δημιούργησε ένα νεοκλασικό που ταίριαζε στο επίπεδο του Ελ. Κ. Βενιζέλου κι ανοικοδόμησε 100% το πατρικό του σπίτι στη Χαλέπα στα Χανιά. Το σπίτι της Αθήνας όμως αποδείχτηκε κακότυχο. Κατασκευάστηκε σε δύο χρόνια (1930-32), αλλά οι ιδιοκτήτες του έμειναν ελάχιστα.

Εκεί γνώρισαν την εκλογική Ήττα του 1932, την ακραία απόπειρα Δολοφονίας του 1933 και το αποτυχημένο Στρατιωτικό Κίνημα του 1935 που υποχρέωσε το ζεύγος να αυτοεξοριστεί και πάλι, μόνιμα... Ο χρόνος όμως είχε ήδη αρχίσει να μετρά αντίστροφα... Στις 18/03 1936 ο Εθνάρχης Βενιζέλος έκλεισε τα μάτια του έπειτα από εγκεφαλικό και γενική σωματική κατάπτωση, ειχει κουραστεί μετά τα 70 του, πολύ. Η Έλενα έζησε στο εξωτερικό, στη Γαλλία και στην Ελβετία, ελάχιστα στην Αθήνα. Δεν σταμάτησε ποτέ να βοηθάει με κάθε τρόπο τους γιους, τα εγγόνια, την οικογένεια και τους στενούς συνεργάτες του λατρεμένου της μέχρι το 1959 και ακόμη παραπέρα, όπως λέγεται..