Act Business Center

Act Business Center

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2024

Αρχαίοι αριθμοί

Του Κώστα Μπούζα
Η έννοια του αριθμού προέκυψε από την ανάγκη του ανθρώπου να μετρήσει αντικείμενα, αποστάσεις, τη γη του, τον πληθυσμό του οικισμού του και τόσα άλλα.

Ο Homo sapiens, ήδη, πριν από 300.000 χρόνια, φαίνεται ότι έκανε μια μικρή αρίθμηση χρησιμοποιώντας κλαδιά. Πολύ αργότερα, πριν από 100.000 χρόνια, εικάζεται ότι χρησιμοποίησε κάποιες αριθμητικές λέξεις. Ακολούθως, πριν από 70.000 – 20.000 χρόνια, οι κυνηγοί – τροφοσυλλέκτες, στην καθημερινή προσπάθειά τους να μοιράσουν μεταξύ τους την τροφή τους, άρχισαν να κατανοούν τις αριθμητικές πράξεις.

Η δραστηριότητα τώρα αυτή, του υπολογισμού διαφόρων ποσοτήτων, οδήγησε, με τη σειρά της, στην ανάγκη κάποιου είδους συμβολισμού των σχετικών ποσοτήτων, δηλαδή στην αντιστοίχησή τους με κάποια σύμβολα. Αυτά, στην αρχή, ήταν γραμμές που χαράσσονταν στο έδαφος, σε ξύλα και σε κόκαλα. Αργότερα, προωθήθηκε και η χρήση διαφόρων – πιο πολύπλοκων - σχημάτων. Στην όλη διαδικασία βοήθησαν πάρα πολύ και τα δάχτυλα των χεριών (αρχή δημιουργίας του δεκαδικού συστήματος).

Ανάλογα, τώρα, με τα σύμβολα που επινόησαν και με τον τρόπο μέτρησης που επέλεξαν οι διάφοροι λαοί, δημιουργήθηκαν τα διάφορα συστήματα αρίθμησης. Τέτοια ανέπτυξαν, κατά καιρούς, οι Σουμέριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Αιγύπτιοι, οι Κινέζοι και οι Έλληνες, αλλά και στην Αμερικανική ήπειρο οι Μάγιας και οι Ίνκας. Έτσι, για παράδειγμα, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν για αριθμούς τα γράμματά τους. Πάντως, τόσο στην αρχαία Ελλάδα, όσο και στην Ρώμη δεν υπήρχε η έννοια του μηδενός.

Το σημερινό δεκαδικό, αριθμητικό σύστημα, καθώς και τα σχετικά ψηφία που χρησιμοποιούνται (συμπεριλαμβανομένου του μηδενός), επινοήθηκαν στην Ινδία – μαζί με πολλές άλλες μαθηματικές έννοιες - τον έκτο αιώνα μ.Χ., από τον αστρονόμο Αριαμπάτα. Το ότι οι αριθμοί αυτοί ονομάζονται αραβικοί, οφείλεται στο γεγονός της μετάφρασης από τους Άραβες ενός σχετικού Ινδικού χειρογράφου και της μεταφοράς του στη Δύση.

Στην αρχαία εξέλιξη των μαθηματικών εννοιών, στη συνέχεια αυτών των πρώτων, αποκαλούμενων φυσικών αριθμών, βρίσκουμε τους αρνητικούς (Κινέζοι κι αργότερα Έλληνες), τους ρητούς (Ινδοί και Έλληνες) και τους άρρητους (Πυθαγόρειοι). Πολύ μεταγενέστερα, στη νεώτερη εποχή, συναντούμε τους φανταστικούς και – ακολούθως – τους μιγαδικούς αριθμούς, που καθιερώθηκαν τον δέκατο ένατο αιώνα. Σε αντίθεση μ’ αυτούς, όλοι οι υπόλοιποι ονομάζονται πραγματικοί.

Όταν ανατρέχουμε σ’ αυτήν την ιστορία, δε μπορούμε να μη νοιώσουμε θαυμασμό για την επινόηση όλων αυτών των εννοιών, που σήμερα θεωρούμε δεδομένες, και που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.

Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.