Πού το πάει με την πρόβα πολέμου η Τουρκία

Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ και π. Υφ/γού Εξωτερικών
Ερντογάν: "Θα έρθουμε το βράδυ ξαφνικά."
Σε τέτοιας μορφής προκλήσεις, η σιωπή δεν είναι χρυσός! Θα ήταν σκόπιμο κάποιος κυβερνητικός αξιωματούχος της χώρας μας –όχι απαραίτητα Υπουργοί Εξωτερικών ή Άμυνας– να έδινε τη δική του απάντηση, που θα μπορούσε να ήταν η ακόλουθη:

"Το επόμενο πρωί να έχετε αρκετά φέρετρα για τους επιτιθέμενους στρατιώτες σας".

Στον ψυχολογικό πόλεμο και τον πόλεμο των νεύρων της Τουρκίας μια τέτοια απάντηση, με πολλούς αποδέκτες, "ξυπνά" στο μυαλό των Τούρκων πολιτών τον εφιάλτη των εκατοντάδων νεκρών στρατιωτών τους σε όλα τα μέτωπα που έχει ανοίξει η Τουρκία. Και δεν είναι μόνο οι μισθοφόροι που σκοτώνονται από την μανία του τουρκικού επεκτατισμού....

Ζούμε σε μια εποχή όπου ο πόλεμος των δηλώσεων, εντυπώσεων και του τρόμου ή όσων παρουσιάζουν τον τουρκικό στρατό ως αήττητο επιδιώκοντας να σκορπίσουν την ηττοπάθεια στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, έχουν κερδίσει απότομα έδαφος από τον Ιούλιο και μετά.

Η πολιτική της προβαλλόμενης τουρκικής ισχύος, είναι όμως μια βιτρίνα όπου πίσω από αυτήν ο ένας Τούρκος αξιωματικός παρακολουθεί τον άλλο, όπου ο πόλεμος Ερντογανικών Γκιουλενικών συνεχίζει ακάθεκτος γεμίζοντας τις τουρκικές φυλακές, όπου το ηθικό των Τούρκων στρατιωτών που βλέπουν συντρόφους τους να επιστρέφουν νεκροί είναι στο ναδίρ και όπου η καχυποψία για τους αξιωματικούς τους βρίσκεται στο ζενίθ.

Ένα σύνολο από προκλήσεις που ετοιμάζουν είτε διάφορα Ινστιτούτα της χώρας είτε οι μυστικές της υπηρεσίες είτε οι αναλυτές της, μοστράρουν καθημερινά σε πολλά ΜΜΕ της χώρας μας. Αυτά λειτουργούν σε τελική ανάλυση, στο πλαίσιο μιας ιδιότυπης ελευθεροτυπίας –που δε γνωρίζουμε από ποια κέντρα κατευθύνεται– ως φερέφωνα της τουρκικής κακοφτιαγμένης προπαγάνδας, κάτι που δε συμβαίνει στην Τουρκία με τις δηλώσεις Ελλήνων επί του θέματος.

Παρά τη βροχή δηλώσεων που επιδιώκουν να σκορπούν τον φόβο, εμείς –και προς έκπληξη των Τούρκων και εκνευρισμό ακόμη και του ιδίου του Ερντογάν– παραμένουμε ψύχραιμοι αποδέκτες μιας σωρείας απειλών, η οποία εντάσσεται στις γνωστές τεχνικές που χρησιμοποιούνται σε κάθε παρόμοια περίπτωση.

Ο Ερντογάν όπως και άλλοι Τούρκοι πολιτικοί επιδιώκουν να επηρεάσουν τον λαό τους που ευκολά παρασύρεται είτε προς τη φρίκη του πολέμου είτε προς την αντίθετη πλευρά. Ως προς το δεύτερο, ως παράδειγμα δίνεται η περίοδος της «διπλωματίας των σεισμών» του 1999 και η ταχύτατη μεταστροφή του τότε ψυχρού κλίματος στην Τουρκία μέσα από τις σχετικές δηλώσεις και πράξεις των πολιτικών της ηγετών.

-Πρόσφατα, εμφανίσθηκε ο τουρκικός βαλλιστικός πύραυλος Tayfun, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει καταστροφές στις πόλεις και στις υποδομές μας, κατά τους Τούρκους.

Θα ήταν σκόπιμο όμως να ήταν φειδωλοί οι Τούρκοι ηγέτες και στρατιωτικοί σε θέματα καταστροφών πόλεων ή οτιδήποτε άλλο έχουν στο μυαλό τους, καθώς η Τουρκία –και ιδιαίτερα η Κωνσταντινούπολη με τις τρεις κρεμαστές γέφυρες και το τούνελ της– παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη με τις πολύ πιο πλούσιες υποδομές και με τα πανύψηλα κτήριά της. Επιπλέον, παρά τους ανηλεείς βομβαρδισμούς των πόλεων και των αμάχων, το πάθημα της Ρωσίας στην Ουκρανία όφειλε να τους κάνει πιο συνετούς.

Από την άλλη, όλοι αυτοί οι ένθερμοι Τούρκοι πολεμοχαρείς ηγέτες σκέφθηκαν από ποιες διόδους θα δραπετεύουν οι τουρκικές εξαγωγές της χώρας τους προς την Ευρώπη ή τη Δύση γενικότερα, σε περίπτωση πολέμου; Το Αιγαίο αδιαπέραστο θα φλέγεται. Τα τουρκικά λιμάνια του Αιγαίου θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Ο αυτοκινητόδρομος ο ΤΕΜ (Κω/πολή-Ανδριανούπολης-Βουλγαρίας), θα συγκρίνεται με τα δύσβατα μονοπάτια του Ολύμπου μετά τον βομβαρδισμό του.

Γίνεται λόγος συχνά για κυρώσεις της ΕΕ εις βάρος της Τουρκίας. Η διεθνοποίηση της τουρκικής οικονομίας θεωρείται από τη μια πλευρά το εμπόδιο για κάτι τέτοιο, ενώ από την άλλη, είναι η Αχίλλειος πτέρνα της. Οι εισαγωγές και εξαγωγές της Τουρκίας αντιπροσωπεύουν το 34% και 42% αντίστοιχα του συνολικού εισαγωγικού και εξαγωγικού της εμπορίου με την ΕΕ. Τα ανωτέρω υποδηλώνουν τη μεγάλη εξάρτηση της Τουρκίας από την ΕΕ.

Εμπάργκο στις τουρκικές εξαγωγές δε θα προκαλέσει προβλήματα ελλείψεων στην ΕΕ καθώς οι εν λόγω εξαγωγές ανά κλάδο, σε σύνολο 97 κλάδων προϊόντων, αντιπροσωπεύουν ένα χαμηλό ποσοστό του συνόλου των εισαγωγών των κρατών-μελών της ΕΕ. Σε δέκα μόνο περιπτώσεις τα αντίστοιχα ποσοστά είναι ελαφρά υψηλότερα από τον μέσο όρο. Από αυτές μόνο στις τέσσερις εμπλέκεται σε σημαντικό βαθμό η παραγωγή πολυεθνικών εταιριών. Ο επαναπροσανατολισμός των Τουρκικών εξαγωγών και εισαγωγών ενός μεγάλου όγκου εμπορευμάτων δεν είναι εύκολος. Από την άλλη, λύσεις σε τέτοια προβλήματα πολεμικών κρίσεων δίνει συχνά το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως και οι ξένοι επενδυτές που εύκολα εγκαταλείπουν μια χώρα.

Οι όποιες κυρώσεις αρχικά πρέπει να θίγουν κατά κύριο λόγο την Τουρκία και όχι τα κράτη μέλη της ΕΕ. Τέτοιες κυρώσεις θα μπορούσαν να είναι λόγου χάριν, η απαγόρευση των πτήσεων των Τουρκικών αερογραμμών προς τα αεροδρόμια της ΕΕ, η δέσμευση καταθέσεων Τούρκων σε Ευρωπαϊκές τράπεζες, η διακοπή χρηματοδότησης της Τουρκίας από κάθε πηγή προέλευσης χρημάτων της ΕΕ, η μη συμμετοχή της στα ευρωπαϊκά δρώμενα, κυρώσεις επιλεκτικά σε εξαγώγιμα προϊόντα Τούρκων παραγωγών και όχι των πολυεθνικών εταιριών που βρίσκονται εκεί κ.ά.