Σ. Παραστατίδης: Περί νομίμου και ηθικού

Του Στέφανου Παραστατίδη
Ιατρού, Γραμματέα Οργανωτικού του ΚΙΝΑΛ, Πολιτευτή ν. Κιλκίς
Με ρωτάει μία φίλη μου γιατί σφυρίζει ξένος διαιτητής έναν ελληνικό ποδοσφαιρικό αγώνα και σκέφτομαι ότι σε αυτό ακριβώς το ερώτημα κρύβεται ολόκληρη η παθογένεια της χώρας.

Δεν είναι φυσική ή κληρονομική η αδυναμία μας να υπερασπιστούμε τη δικαιοσύνη ή την ισότητα σε τομείς του οργανωμένου κράτους ή αντίστοιχα, να κατοχυρώσουμε τη διαφάνεια και την αξιοκρατία. Γίνεται και αλλιώς.

Το δεύτερο, λοιπόν, ερώτημα είναι αν αυτή είναι η πραγματική επιθυμία μας ή απλώς την επικαλούμαστε, όπως αντίστοιχα κάποιοι πολιτικοί εμπορευματοποιούν σύμβολα και ιδέες υπέρ της ιδιοτέλειας κ των ατομικών τους συμφερόντων.

Ρώτησα καλό μου φίλο, σε μία συζήτηση περί ''νομίμου και ηθικού'' σε κάποιον όροφο της Χ. Τρικούπη, αν ο ίδιος, ως οπαδός, θα πανηγύριζε γκολ της ομάδας του που μπήκε με το χέρι. 

Η απάντηση είναι προφανής για τη μεγάλη πλειοψηφία και το επικαλούμενο άλλοθι θα ερχόταν από έναν προηγούμενο αγώνα μίας αντίπαλης ομάδας που έκανε το ίδιο. Αν το δούμε λίγο πιο υπερβατικά, δικαιοσύνη αναζητούμε και εδώ επί της αρχής, μονάχα που τη θέλουμε στα μέτρα μας.

Το επόμενο ερώτημα είναι αν ήταν ο ίδιος διαιτητής τι θα σφύριζε; Εκεί είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα, διότι έχει και την κύρια ευθύνη, ενώ στην περίπτωση του θεατή υπάρχει ένας εύκολος τρόπος να προσπεράσεις το ανήθικο· να το μοιραστείς.

Έρχονται στιγμές στις οποίες, εμείς, που καταδικάζουμε τη ζούγκλα του καπιταλισμού, γινόμαστε πλήρη αντίγραφά του και υπηρετούμε τις ιδέες και τις πρακτικές του. Και χρειάζεται κάποιος να μας το επισημάνει· ιδανικά ο ίδιος μας ο εαυτός.

Άραγε, πέραν της εσωτερικής μας φιλοσοφικής αναζήτησης και της αυτοβελτίωσής μας, υπάρχει τρόπος να τα καταφέρουμε ως χώρα; Ναι· χωρίς όμως μονάχα την προσπάθεια βελτίωσης του ατόμου μέσα από το ίδιο το άτομο, αλλά αναδεικνύοντας τη συλλογική μας ικανότητα μέσα από ένα συνολικό σχέδιο, το οποίο θα θωρακίζει θεσμικά έναν κοινό αξιακό κώδικα και θα κατοχυρώνει τη συγκατάθεση και τη συμμετοχή μίας ισχυρής κοινωνίας.

Στην επόμενη κρίσιμη δεκαετία 2020-2030 ίσως κριθεί και το μέλλον της χώρας μας. Με ποιους θα πάμε και ποιους θα αφήσουμε πίσω. Και επαναλαμβάνω τη ρήση του Μαξ Βέμπερ, χρειαζόμαστε ηγέτες που θα οπλίζονται με τέτοια ψυχική δύναμη και θα δύνανται να αψηφούν ακόμη και το θρυμμάτισμα όλων των ελπίδων τους. 

Και οι ηγέτες αυτοί πρέπει να βρίσκονται παντού, στους χώρους εργασίας, στα καφενεία, στα ΜΜΕ, στο πολιτικό σύστημα. Χρειαζόμαστε πολίτες που θα λειτουργήσουν ως κοινωνικοί μηχανικοί που θα έλεγε και ο Καρλ Πόπερ, πολίτες-χτίστες, που θα οδηγήσουν τη χώρα μας προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεν θα είναι εύκολο.

Συνοψίζοντας, τι συμβολίζει ο διαιτητής ενός ποδοσφαιρικού αγώνα; Τον πολίτη που θα αποδώσει δικαιοσύνη εντός ενός πλαισίου κανόνων που έχει προσυμφωνηθεί. Γιατί δεν το κάνει, λοιπόν, σε κάποιες των περιπτώσεων; Διότι είναι αιχμάλωτος ή βολεμένος. 

Το σημαντικό είναι ότι και οι δύο αυτές εκδοχές, δηλαδή του αιχμαλώτου ή του βολεμένου, απαιτούν μία, κοινή αντιμετώπιση. Και βεβαίως, αυτή η μοναδική αντιμετώπιση βοηθάει στην ανάκτηση της απαραίτητης σχέσης εμπιστοσύνης με τους φιλάθλους ή οπαδούς.

Κατ' αρχήν, λοιπόν, χρειαζόμαστε Έλληνες ''διαιτητές''. Και τούτο σημαίνει μονάχα ένα πράγμα: Πίστη στις δυνατότητές μας.