Μια παράδοξη πραγματικότητα: "Νιώθω μονογονέας στο γάμο μου"

Γράφει η Σοφία Koυτσογιαννίδου*

Ψυχοθεραπεύτρια 

Οικογενειακή σύμβουλος

Ms Κοινωνική λειτουργός

Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία μου από μια συνάντηση γονέων καθώς αποτέλεσε την αφορμή για ένα γόνιμο προβληματισμό σχετικά με το ποια θεωρείται μονογονεϊκή οικογένεια, με ποια κριτήρια θα την ορίσουμε, ποιους εν τέλει θα συμπεριλάβουμε ή δεν θα συμπεριλάβουμε σε αυτήν. 

Είναι ξέρετε αυτά τα ωραία και μοναδικά που συμβαίνουν όταν δουλεύεις με ομάδα όπου οι εμπειρίες του καθενός προστίθενται στις εμπειρίες του άλλου και όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, γινόμαστε σοφότεροι, ανοίγουμε νέα παράθυρα και αλλάζουμε οπτικές γωνίες. Ας μη μακρηγορώ λοιπόν.

Βρέθηκα κάποτε να συντονίζω μια ομάδα γονέων και σε μια εκ των συναντήσεων μας να πρέπει να πραγματευτώ με τους γονείς- μέλη της ομάδας το ζήτημα των μονογονεϊκών οικογενειών σήμερα. Το θέμα έφερε στην ομάδα μια νεαρή κυρία, ανύπανδρη μητέρα ενός μικρού παιδιού, η οποία αποζητούσε πληροφόρηση και ψυχολογική υποστήριξη. 

Συγχρόνως, η ίδια κυρία εξέφρασε την ανησυχία της αν και κατά πόσο το θέμα θα είχε απήχηση και στους υπόλοιπους γονείς καθώς οι περισσότεροι ήταν σε γάμο και μόνο ένας ή δύο ήταν διαζευγμένοι.

Για να αρχίσεις να ξετυλίγεις το κουβάρι ενός οποιουδήποτε θέματος αρχικά οφείλεις και να το περιγράψεις, να το αποσαφηνίσεις, να ορίσεις ξεκάθαρα το πλαίσιο συζήτησης.

Έτσι, λοιπόν, αρχικά ζήτησα από τα μέλη να πουν ποιες περιπτώσεις κατά τη γνώμη τους κατατάσσονται στις μονογονεικές οικογένειες. Κάποια τότε ανέφερε τις άγαμες μητέρες, άλλη τους χήρους/ες, άλλη τους διαζευγμένους/ες, άλλη τις περιπτώσεις όπου ο σύντροφος βρίσκεται στη φυλακή ή στα καράβια, άλλη… Και τότε συνέβη το εξής: Κάποιες γυναίκες σε γάμο εξέφρασαν, και μάλιστα με μεγάλο παράπονο και δυσαρέσκεια, την ταύτιση τους με αυτήν την μορφή οικογένειας, ένιωθαν δηλ. μονογονείς, ενώ, αντίθετα και μη αναμενόμενα, η διαζευγμένη της παρέας την μη ταύτιση της, δεν ένιωθε δηλ. καθόλου μονογονέας καθώς ο πρώην σύζυγος της υπήρξε ιδιαιτέρως υποστηρικτικός.

Και ουπς…. ξαφνικά νιώθω ότι πέφτουμε σε ένα κενό, μια εγγενή αδυναμία να ορίσουμε αυτό που θα συζητήσουμε. Η νομική και θεσμική προσέγγιση του όρου μονογονέα, ο γονέας που ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ' αποκλειστικότητα τη γονική μέριμνα ενός ή περισσοτέρων ανήλικων τέκνων, προσκρούει απέναντι στο, μολονότι ακατέργαστο αλλά πέρα για πέρα αληθινό, βίωμα, στο συναίσθημα μερικών νεαρών έγγαμων γυναικών. 

Αυτή η μη αναμενόμενη εξέλιξη με καλούσε να πάρω αποφάσεις για το πώς έπρεπε να προχωρήσω: να αγνοήσω αυτές τις συναισθηματικά φορτισμένες δηλώσεις των έγγαμων γυναικών και να υπακούσω σ' αυτό που όριζε το γράμμα του Νόμου ή να πράξω το αντίθετο; Προσωπικά, στο δίλημμα Νόμος ή Συναίσθημα επέλεξα το δεύτερο… Αλήθεια εσείς τι θα κάνατε…..;

Μπορούσε δηλ ο καθένας να θεωρήσει τον εαυτό του μονογονέα αν και μόνο το ένιωθε και όλοι εμείς να εγκύψουμε με μεγάλη ευαισθησία στο εκφραζόμενο βίωμα παρακάμπτοντας ορισμούς, τίτλους και ταμπέλες.

Και η εξέλιξη ήταν λυτρωτική για όλες τις γυναίκες.

Η ανύπανδρη νεαρή κυρία, χάρη στην οποία τέθηκε το θέμα στο τραπέζι της ομάδας, ανακάλυψε πως εν τέλει δεν αποτελεί συντριπτική μειοψηφία όπως πίστευε. Και αυτό όχι μόνο γιατί οι άγαμες μητέρες ολοένα και αυξάνονται σήμερα, αλλά, πολύ δε περισσότερο, γιατί το συναίσθημα της μοναξιάς, αβεβαιότητας και απογοήτευσης ανευρίσκεται και σε πολλές άλλες, πιο αποδεκτές, παραδοσιακές μορφές οικογένειας. 

Και πόσο ανακουφιστική, ακόμα και θεραπευτική, άραγε, μπορεί να είναι η αίσθηση του ανήκειν, της ευρείας αποδοχής, του εγώ μαζί με πολλούς άλλους. Αντίθετα, πόσο επιβαρυντικά σε ψυχολογικό επίπεδο μπορεί να λειτουργήσει η αίσθηση του διαφορετικού, του μεμονωμένου, του κοινωνικά παρεκκλίνοντα.

Από την άλλη κάποιες παντρεμένες μητέρες βρήκαν ένα βήμα να εκφράσουν και να μοιραστούν τα κατακλυσμικά βιώματα μοναξιάς, απομάκρυνσης, ανασφάλειας, αλλοτρίωσης που νιώθουν στο γονικό τους ρόλο. Ωσάν να είναι καπετάνιοι ενός μεγάλου υπερωκεάνιου πλοίου μόνο που είναι νύκτα και το βασικό πλήρωμα έχει πάει για ύπνο…..

Οι «παντρεμένοι μονογονείς» βοηθήθηκαν ώστε να διερευνήσουν τους πραγματικούς λόγους και τα βαθύτερα αίτια. Και τα πραγματικά αίτια, τα πιο βαθιά και δύσκολα στην αντιμετώπιση, δεν εδράζονται στους άλλους, στις εξωγενείς αντικειμενικές συνθήκες (μοναξιά λόγω πολύωρης εργασίας του έτερου γονέα, απαιτήσεις καριέρας του, κακού χαρακτήρα του κτλ). 

Αν ήταν έτσι, όσο και αν αυτό φαίνεται παράδοξο, θα μπορούσαν εύκολα να αλλάξουν, να βελτιωθούν κάποια πράγματα. Πολύ συχνά τα αίτια για το αίσθημα της μοναξιάς βρίσκονται και μέσα μας, και, τότε, τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα και σύνθετα.

Κάποιες παντρεμένες μητέρες ανακάλυψαν πως ένιωθαν μόνες και πριν παντρευτούν. Είναι οι γυναίκες εκείνες που, καθώς δε βρήκαν όση υποστήριξη ήθελαν στο περιβάλλον τους, έμαθαν να λειτουργούν μόνες, να παίρνουν περισσότερες ευθύνες και να μη ζητούν βοήθεια. Είναι οι ίδιες γυναίκες που, συχνά αποκαλούμενες και ως τελειομανείς, θέλουν να ελέγχουν τα πάντα, όλα να περνούν από το χέρι τους, τα πράγματα να γίνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο και να απορρίπτουν οποιοδήποτε χέρι βοηθείας. 

Είναι αυτές που έμαθαν να θυσιάζονται για τους άλλους, να δυσκολεύονται να πουν όχι, να βάζουν τις ανάγκες των άλλων σε υψηλότερη προτεραιότητα από τις δικές τους, να χάνουν τον εαυτό τους.

Και πιστέψτε με αυτές οι περιπτώσεις, που ξεκινούν από μας, από τον ίδιο τον εαυτό μας, είναι οι πιο δύσκολες… όχι όμως και μη αναστρέψιμες. Η αποδοχή και επίγνωση της αφετηρίας των δυσκολιών είναι σίγουρα το πρώτο και απαραίτητο βήμα.

Εμείς, οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, συχνά καλούμαστε να θεραπεύσουμε τέτοια προβλήματα που ενώ φαίνονται εκ πρώτης απλά και κατανοητά, ορατά και δια γυμνού οφθαλμού, έχουν δυστυχώς πιάσει τόσο βαθιές ρίζες που απαιτούν λεπτό και ευαίσθητο χειρισμό μέσα στο χώμα, στις πρώτες εμπειρίες, όταν άρχισαν αυτά να γεννιούνται και να καλοκάθονται σ’ αυτό.

«Χρειάζομαι τη βοήθεια σου» δεν είναι απλά μια δήλωση αλλά μια απαραίτητη δεξιότητα επιβίωσης, μια τέχνη που μαθαίνεται ακόμα και στην ώριμη ενήλικη ζωή.

Για οτιδήποτε σας απασχολεί, σας έχει αγγίξει και θέλετε να το μοιραστούμε θα δεχτώ με χαρά το e-mail σας η το μήνυμα σας μέσω facebook.

* Koυτσογιαννίδου Σοφία
Μετεκπαίδευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία,

θεραπεία ζεύγους & οικογένειας
Μsc Kοινωνική Λειτουργός, Εκπαιδεύτρια ενηλίκων
koutsogiannidou@yahoo.gr
www.facebook.com/koutsogiannidousofia

* ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΓΝΩΜΗΣ

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Facebook

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Twitter

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Pinterest

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Google+

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Dailymotion

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Youtube