Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία μας ξεχωρίζει και τιμά την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Και θέλει να μας δώσει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα ζωής και πίστης, λατρείας και μαρτυρίας.
Η σημερινή γιορτή γεννήθηκε από άλλη μια πανηγυρική θεολογική πρόσληψη της ελληνικής εικονικής εκφραστικότητας στο αγιαστικό μυστήριο της Εκκλησίας. Όσοι πολεμούσαν φανατικά τις ιερές εικόνες και τα άγια λείψανα, πολεμώντας λυσσαλέα τους πατριάρχες-επισκόπους-ιερείς-μοναχούς-λαικούς της ορθόδοξης πίστης, αυτοί οι εξουσιαστές πολέμιοι κατηγορούσαν τις ιερές εικόνες και τα άγια λείψανα ωσάν αρχαιολατρική “ειδωλολατρεία”, ωσάν καταφρόνηση της αποκλειστικής λατρείας του Θεού, ωσάν περιφρόνηση του μυστηρίου του απρόσιτου και αθέατου Θεού.
Και έρχονται οι προσώραν εγκόσμιοι Άγιοι που συνομιλούσαν με τους επουρανίους Αγίους, με τη Μητέρα του σαρκωμένου Θεού, με το Σωτήρα, έρχονται λοιπόν αυτοί οι θεολόγοι της εμπειρίας να διαλαλήσουν το μεγάλο λάθος των πολεμίων.
Η σημερινή γιορτή γεννήθηκε από άλλη μια πανηγυρική θεολογική πρόσληψη της ελληνικής εικονικής εκφραστικότητας στο αγιαστικό μυστήριο της Εκκλησίας. Όσοι πολεμούσαν φανατικά τις ιερές εικόνες και τα άγια λείψανα, πολεμώντας λυσσαλέα τους πατριάρχες-επισκόπους-ιερείς-μοναχούς-λαικούς της ορθόδοξης πίστης, αυτοί οι εξουσιαστές πολέμιοι κατηγορούσαν τις ιερές εικόνες και τα άγια λείψανα ωσάν αρχαιολατρική “ειδωλολατρεία”, ωσάν καταφρόνηση της αποκλειστικής λατρείας του Θεού, ωσάν περιφρόνηση του μυστηρίου του απρόσιτου και αθέατου Θεού.
Και έρχονται οι προσώραν εγκόσμιοι Άγιοι που συνομιλούσαν με τους επουρανίους Αγίους, με τη Μητέρα του σαρκωμένου Θεού, με το Σωτήρα, έρχονται λοιπόν αυτοί οι θεολόγοι της εμπειρίας να διαλαλήσουν το μεγάλο λάθος των πολεμίων.
Δεν ειδωλολατρούσαν, αλλά διαλαλούσαν την άμεση Πνευματική κοινωνία με τον Θεό που έγινε χειροπιαστός άνθρωπος στους Θωμάδες τόσων αιώνων, για χάρη όλων των ανθρώπων. Διαλαλούσαν την πραγματική ΑγιοΠνευματική κοινωνία με τους ζωγραφισμένους ζωντανούς Αγίους.
Η εποχή μας είναι εικονοκλαστική. Προτιμά να καταλύσει και να αποσβέσει από τις καθημερινές σχέσεις κάθε ενθεαστικότητα, κάθε εκκλησιαστικότητα, κάθε θειοπιστότητα. Και το επιχειρεί αυτό με διεθνιστικές ψυχολογικές μεθόδους επικρατήσεως, είτε με τις πολλές ανέσεις άλλων περιόδων είτε με τις καταναγκαστικές στερήσεις της σημερινής περιόδου.
Η εποχή μας είναι εικονοκλαστική. Προτιμά να καταλύσει και να αποσβέσει από τις καθημερινές σχέσεις κάθε ενθεαστικότητα, κάθε εκκλησιαστικότητα, κάθε θειοπιστότητα. Και το επιχειρεί αυτό με διεθνιστικές ψυχολογικές μεθόδους επικρατήσεως, είτε με τις πολλές ανέσεις άλλων περιόδων είτε με τις καταναγκαστικές στερήσεις της σημερινής περιόδου.
Οι ψευδο-μεσσίες των χθεσινών υπερλύσεων είτε οι ψευδο-μεσσίες των τωρινών απολύσεων, αντιπροτείνουν την ενειδώλωση των πολιτισμικών δυνατοτήτων και δικαιωμάτων ως επενδύτη/μάσκα ανθρωπινότητος. Βεβαίως, όλοι μας καταφάσκουμε στα τωρινά πολιτισμικά αγαθά ως χρηστικά εργαλεία στο εργοτάξιο της προόδου· όμως, δεν στοχεύουμε στον άνθρωπο-χρήστη ως υπερτελειότητα και υπερτέλος και σκοπό.
Η ίδια η διεθνική ιστορία μαρτυρεί για την παροδικότητα των σχημάτων. Γι᾽ αυτό και μέσα στην εικονοκλαστική εποχή μας, κατά βάθος αναζητούμε νόημα ζωής, σκοπό ύπαρξης, ταυτότητα οντότητας, έξω από τα ερχόμενα και παρερχόμενα σχήματα. Καταφεύγουμε σε δώματα στοργής, δοκιμασμένα από αιώνων για την αληθινότητα και την πιστότητά τους.
Όλοι εμείς που ζήσαμε για αρκετά χρόνια τις ευκολίες, γονατισμένοι τώρα κάτω από το βάρος της οικονομικής πολιτικής, τρεις φορές πιο σκληρής από ο,τι στην Ευρωπαική Ιρλανδία (Δ.Ν.Τ.), πάρα πολλοί άνεργοι και φτωχοί, και άλλοι με την αγωνία μιάς τέτοιας κατάληξης (προσωρινής ή μόνιμης)· μέσα στον πονοκέφαλο της απελπισίας, πέρα από τις πολιτικές ελπίδες και την ονειρική αισιοδοξία της ενδοκοσμικότητος, αναζητούμε κάποια προσωρινά παυσίπονα από την Εκκλησία, παυσίπονα συμπαράστασης και υλικής βοήθειας.
Όλοι εμείς που ζήσαμε για αρκετά χρόνια τις ευκολίες, γονατισμένοι τώρα κάτω από το βάρος της οικονομικής πολιτικής, τρεις φορές πιο σκληρής από ο,τι στην Ευρωπαική Ιρλανδία (Δ.Ν.Τ.), πάρα πολλοί άνεργοι και φτωχοί, και άλλοι με την αγωνία μιάς τέτοιας κατάληξης (προσωρινής ή μόνιμης)· μέσα στον πονοκέφαλο της απελπισίας, πέρα από τις πολιτικές ελπίδες και την ονειρική αισιοδοξία της ενδοκοσμικότητος, αναζητούμε κάποια προσωρινά παυσίπονα από την Εκκλησία, παυσίπονα συμπαράστασης και υλικής βοήθειας.
Ο οικονομικός σεισμός που περιδονεί τα κοινωνικά μας θεμέλια είναι αφάνταστα πιο καταστροφικός από τον μόλις περυσινό της πονεμένης και τώρα απορφανισμένης Κεφαλονιάς. Όπως και να το κάνουμε, παρα-πολύ ευλόγως και δικαίως, “ο πεινασμένος (μόνο) καρβέλια ονειρεύεται”. Ονειρευόμαστε να ξαναστήσουμε τον πρότερο εγκόσμιο παράδεισο, για να αναπνέουμε τον αέρα της ευκολίας.
Ποτέ δεν μας έμαθαν ότι Εκκλησία είμαστε κι εμείς, ο καθένας, συμμετοχικά, με το μοναδικό του τάλαντο και χάρισμα, με το μοναδικό του βάσανο μοιρασμένο στους άλλους, με την προσωπική κοινωνική του παρουσία στη θεία λατρεία και τη θεία κοινωνία, στη διπλή αγάπη του Θεού και του συνανθρώπου. Ποτέ δεν μας έμαθαν, ούτε θελήσαμε να μάθουμε και να ζήσουμε την πραγματικότητα της Ορθοδοξίας που γιορτάζει σήμερα.
Και όταν είχαμε κάποια αγαθά, και τώρα που δεν έχουμε πόρους, δεν μας αγγίζει αυτή η γιορτή, αυτή η χαρμόσυνη ανάμνηση. Προτιμούσαμε την “αρά” της νεωτερικής ή μετανεωτερικής ιδεοληψίας. Και όχι την “χαρά”, την πραγματική “χαρά”, δηλαδή τον Χριστό που μας αναδέχθηκε και μεταμόρφωσε την “α-ρα” σε “Χα-ρα”.
Και πριν και σήμερα, δεν πήραμε ποτέ μερίδιο στη χαρά που λέγεται “ζωή του Χριστού στο παρόν του κόσμου” και “συμμετοχή του κόσμου στη χαρά του Χριστού”. Που είναι ένα ολόκληρο μυστήριο, πραγματοποιημένο και φανερωμένο, αλλά και αιώνια μελλοντικό.
Ποτέ δεν μας έμαθαν ότι Εκκλησία είμαστε κι εμείς, ο καθένας, συμμετοχικά, με το μοναδικό του τάλαντο και χάρισμα, με το μοναδικό του βάσανο μοιρασμένο στους άλλους, με την προσωπική κοινωνική του παρουσία στη θεία λατρεία και τη θεία κοινωνία, στη διπλή αγάπη του Θεού και του συνανθρώπου. Ποτέ δεν μας έμαθαν, ούτε θελήσαμε να μάθουμε και να ζήσουμε την πραγματικότητα της Ορθοδοξίας που γιορτάζει σήμερα.
Και όταν είχαμε κάποια αγαθά, και τώρα που δεν έχουμε πόρους, δεν μας αγγίζει αυτή η γιορτή, αυτή η χαρμόσυνη ανάμνηση. Προτιμούσαμε την “αρά” της νεωτερικής ή μετανεωτερικής ιδεοληψίας. Και όχι την “χαρά”, την πραγματική “χαρά”, δηλαδή τον Χριστό που μας αναδέχθηκε και μεταμόρφωσε την “α-ρα” σε “Χα-ρα”.
Και πριν και σήμερα, δεν πήραμε ποτέ μερίδιο στη χαρά που λέγεται “ζωή του Χριστού στο παρόν του κόσμου” και “συμμετοχή του κόσμου στη χαρά του Χριστού”. Που είναι ένα ολόκληρο μυστήριο, πραγματοποιημένο και φανερωμένο, αλλά και αιώνια μελλοντικό.
Ο Χριστός δεν ήρθε για να χαρεί, αλλά για να Τον χαιρόμαστε! Αυτή είναι η χαρά του Χριστού. Αυτή (θα έπρεπε να) είναι η μεγάλη χαρά μας. Ήρθε να σταυρωθεί, να πονέσει, να πεθάνει, να αναστηθεί, να μας δώσει τον Εαυτό Του “πορεία και πραγματικότητα και ζωντάνια ατέλειωτη” σε όλους τους ανθρώπους, για χάρη όλων μας, για να χαιρόμαστε όλοι μας. “Η οδός και η αλήθεια και η ζωή”.
Όποιος ψάχνει το νόημά του μόνον ενδοκοσμικά, περιορίζεται στις επιστημονικές μεθόδους αλλά και στις πρακτικές των διεθνών και των τοπικών αποφάσεων. Και προσπαθεί να διαφύγει, διασκεδάζοντας, φιλοσοφώντας ή και αδικώντας. “Αλλά ακόμη και το σύμπαν είναι ασφυκτικό για το θεόπλαστο άνθρωπο” (Σέρβος διανοούμενος)!
Όποιος ψάχνει το νόημά του μόνον ενδοκοσμικά, περιορίζεται στις επιστημονικές μεθόδους αλλά και στις πρακτικές των διεθνών και των τοπικών αποφάσεων. Και προσπαθεί να διαφύγει, διασκεδάζοντας, φιλοσοφώντας ή και αδικώντας. “Αλλά ακόμη και το σύμπαν είναι ασφυκτικό για το θεόπλαστο άνθρωπο” (Σέρβος διανοούμενος)!
Κανείς όμως από τους τρανούς και σπουδαίους δεν έκανε τον πόνο μας να γίνει δικός του προσωπικός πόνος, δεν πρόσφερε την ύπαρξή του δωρεά θυσίας σε μας, και δεν μας θύμισε με την πολιτική του την ελευθερία και την αγάπη του Χριστού, το “κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωσιν Θεού”.
Έχουμε τη λύση-λύτρωση στα χέρια μας.
Κι όμως, ο Χριστός, ο Θεός που ενανθρώπησε, παραμένει και σήμερα στο “περιθώριο” των συναισθημάτων, των σκέψεων, του φρονήματος, των επιθυμιών, των ενεργειών, των σκοπών της υφηλίου! Συνεχίζουμε, όπως θα έλεγε ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, να Τον καταδικάζουμε σε θάνατο, κι ας μας “καταδικάζει” σε ανάσταση ζωής αιωνίου!
Έχουμε τη λύση-λύτρωση στα χέρια μας.
Κι όμως, ο Χριστός, ο Θεός που ενανθρώπησε, παραμένει και σήμερα στο “περιθώριο” των συναισθημάτων, των σκέψεων, του φρονήματος, των επιθυμιών, των ενεργειών, των σκοπών της υφηλίου! Συνεχίζουμε, όπως θα έλεγε ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, να Τον καταδικάζουμε σε θάνατο, κι ας μας “καταδικάζει” σε ανάσταση ζωής αιωνίου!
Όλοι θα περάσουμε απ᾽ αυτήν την “αξιολόγηση” διά της δωρεάς της αναστάσεως. Άλλοι το διαλέγουν από τώρα κι από σήμερα. Άλλοι θα αναμετρηθούν μ᾽ αυτήν τη θεική μοναδικότητα, μόλις κλείσουν τα μάτια τους. Και κυρίως όλοι μας, όταν θα σταθούμε στο άγιο φως της δευτέρας Παρουσίας Του.
«Όσοι πιστεύουμε στο Χριστό, μπορούμε με απόλυτη εμπιστοσύνη να πλησιάζουμε το Θεό (Πατέρα) και να απευθυνόμαστε σ᾽ αυτόν… Ο Θεός έχει τη δύναμη να κάνει απείρως περισσότερα απ᾽ όσα ζητάμε ή σκεφτόμαστε, καθώς η δύναμή Του ενεργεί σ᾽ εμάς. Ας είναι δοξασμένος παντοτινά μέσα στην εκκλησία και διά του Ιησού Χριστού» (Εφ. 3: 12, 20-21).
Ποια είναι αυτή η εκκλησία; Ας το ξαναπούμε. Είναι η ενότητα των πιστών στο Χριστό, των βαπτισμένων, μυρωμένων, λειτουργημένων, κοινωνημένων, προσευχομένων, αγαπημένων, αγνισμένων, μετανοημένων. Η ενότητα αυτών που ξαναζούν το Ευαγγέλιο με το “Πιστεύω” της ορθόδοξης πίστης, με το “Πάτερ ημών” της λειτουργημένης προσευχής, με την καθημερινή προέκταση της κυριακάτικης λειτουργημένης ανάπλασης.
«Όσοι πιστεύουμε στο Χριστό, μπορούμε με απόλυτη εμπιστοσύνη να πλησιάζουμε το Θεό (Πατέρα) και να απευθυνόμαστε σ᾽ αυτόν… Ο Θεός έχει τη δύναμη να κάνει απείρως περισσότερα απ᾽ όσα ζητάμε ή σκεφτόμαστε, καθώς η δύναμή Του ενεργεί σ᾽ εμάς. Ας είναι δοξασμένος παντοτινά μέσα στην εκκλησία και διά του Ιησού Χριστού» (Εφ. 3: 12, 20-21).
Ποια είναι αυτή η εκκλησία; Ας το ξαναπούμε. Είναι η ενότητα των πιστών στο Χριστό, των βαπτισμένων, μυρωμένων, λειτουργημένων, κοινωνημένων, προσευχομένων, αγαπημένων, αγνισμένων, μετανοημένων. Η ενότητα αυτών που ξαναζούν το Ευαγγέλιο με το “Πιστεύω” της ορθόδοξης πίστης, με το “Πάτερ ημών” της λειτουργημένης προσευχής, με την καθημερινή προέκταση της κυριακάτικης λειτουργημένης ανάπλασης.
Όποιος ζεί την παρουσία του Θεού στο πρόσωπο του Υιού Του του Ιησού Χριστού, με την ένωση που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα, αυτός διαλέγει το Χριστό της Εκκλησίας σαν “οδό και αλήθεια και ζωή”. Δεν γίνεται να απαριθμήσω τα αναρίθμητα παραδείγματα Αγίων και Δικαίων. Τον μέγιστο Παύλο του 1ου αιώνα, τον σοφότατο Κύριλλο του 9ου αιώνα, τον Κοσμά Αιτωλό του 18ου, τον Νικόλαο Βελιμίροβιτς του 20ου αιώνα.
Τον Στέφανο του 1ου αιώνα ή τον Φιλούμενο του 20ου αιώνα. Τον Βασίλειο τον Καππαδόκη του 4ου αιώνα ή τον Γρηγόριο Παλαμά του 13ου αιώνα ή τον Νεκτάριο και το Λουκά του 20ου αιώνα. Τον Πρόδρομο Ιωάννη του 1ου, τον Αντώνιο του 4ου ή τον Αρσένιο του 20ου. Τη Λυδία του 1ου, την Ελένη του 4ου, τη Θεοδώρα του 9ου, την αόμματη Ξένη του 20ου, τη μαρτυρική Ντανιέλα του 21ου… Αναρίθμητοι οι Άγιοι και Δίκαιοι, εκπρόσωποι της πιο ακραίας εγκόσμιας ταλαιπωρίας, που δεν τους γονάτισε η οποιαδήποτε εγκόσμια κρίση. Αφού έβαζαν την ύπαρξή τους αντάμα με την ύπαρξη του Σταυρωμένου κι Αναστημένου Χριστού!
Οι δικαιούχοι της εγκοσμιότητας σαν βασανιστές πρότειναν στους νεομάρτυρες να αλλαξοπιστήσουν, να χαρούν τη ζωή με τις γλύκες της προδοσίας, αλλά εκείνοι στέκονταν ήρωες του Χριστού (ήρωες και κάθε επιμέρους πατρίδας). Πάλεψαν προκρίνοντας το Χριστό με την Εκκλησία, και νίκησαν με τη χάρη του Χριστού. Ομολογώντας το “Πιστεύω” σαν δικαίωμα στο Θεό Πατέρα, δικαίωμα στον Θεάνθρωπο Χριστό, δικαίωμα στο Άγιο Πνεύμα Θεό, στην Αγία Τριάδα.
Τους βλέπουμε στις εικόνες, για να ξεπερνούμε την “εικονική πραγματικότητα” της κάθε λογής απελπισίας. Είναι μικρότερη από το «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;» του Σωτήρα μας. Ο ενανθρωπισμένος Θεός και Σωτήρας προχώρησε εθελούσια σε αυτοπαράδοση σταυρώσεως και νεκρώσεως και αθανασίας, και νίκησε με την ανάσταση, για όλους μας.
Ο σταυρός Του σαν σύμβολο και μέτρο ζωής ας γίνει για μας επιλογή πίστης, υπομονής, επιμονής, νίκης. Ο σταυρός Του ας γίνει για κάθε κοινωνικό και πολιτικό φορέα ζύγισμα εσωτερικού ήθους και πολιτικής πρακτικής. Ο σταυρός της Ορθοδοξίας ας γίνει για όλους μας προσκάλεσμα αναζήτησης και πίστης και λατρείας και καθημερινού πολιτισμού. Για να αρχίσουμε σιγά-σιγά να χαιρόμαστε τη ζωή μας με το Χριστό, να χαιρόμαστε το Σωτήρα μας, να χαιρόμαστε την ορθόδοξη άμεση μέθεξη “στη χάρη του Χριστού και στην αγάπη του Πατέρα και στην κοινωνία του Αγίου Πνεύματος”.
Εύχομαι για όλους να συμμετέχουμε λειτουργικά
της βασιλείας-παρουσίας του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος,
τώρα και παντοτινά και αιώνια
†Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
Οι δικαιούχοι της εγκοσμιότητας σαν βασανιστές πρότειναν στους νεομάρτυρες να αλλαξοπιστήσουν, να χαρούν τη ζωή με τις γλύκες της προδοσίας, αλλά εκείνοι στέκονταν ήρωες του Χριστού (ήρωες και κάθε επιμέρους πατρίδας). Πάλεψαν προκρίνοντας το Χριστό με την Εκκλησία, και νίκησαν με τη χάρη του Χριστού. Ομολογώντας το “Πιστεύω” σαν δικαίωμα στο Θεό Πατέρα, δικαίωμα στον Θεάνθρωπο Χριστό, δικαίωμα στο Άγιο Πνεύμα Θεό, στην Αγία Τριάδα.
Τους βλέπουμε στις εικόνες, για να ξεπερνούμε την “εικονική πραγματικότητα” της κάθε λογής απελπισίας. Είναι μικρότερη από το «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;» του Σωτήρα μας. Ο ενανθρωπισμένος Θεός και Σωτήρας προχώρησε εθελούσια σε αυτοπαράδοση σταυρώσεως και νεκρώσεως και αθανασίας, και νίκησε με την ανάσταση, για όλους μας.
Ο σταυρός Του σαν σύμβολο και μέτρο ζωής ας γίνει για μας επιλογή πίστης, υπομονής, επιμονής, νίκης. Ο σταυρός Του ας γίνει για κάθε κοινωνικό και πολιτικό φορέα ζύγισμα εσωτερικού ήθους και πολιτικής πρακτικής. Ο σταυρός της Ορθοδοξίας ας γίνει για όλους μας προσκάλεσμα αναζήτησης και πίστης και λατρείας και καθημερινού πολιτισμού. Για να αρχίσουμε σιγά-σιγά να χαιρόμαστε τη ζωή μας με το Χριστό, να χαιρόμαστε το Σωτήρα μας, να χαιρόμαστε την ορθόδοξη άμεση μέθεξη “στη χάρη του Χριστού και στην αγάπη του Πατέρα και στην κοινωνία του Αγίου Πνεύματος”.
Εύχομαι για όλους να συμμετέχουμε λειτουργικά
της βασιλείας-παρουσίας του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος,
τώρα και παντοτινά και αιώνια
†Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.