Βαφές υφασμάτων από την χλωρίδα του Κιλκίς

Γράφει ο Βασίλης Ιωαννίδης
Γεωπόνος

Αν και έχει σχεδόν απαξιωθεί το Τ.Ε.Ι του Κιλκίς με τον τίτλο “Σχεδιασμός και Τεχνολογία Ενδύματος” εντούτοις θα πρέπει σίγουρα να ξανασκύψουμε πάνω από αυτήν την κυψέλη γνώσης και έρευνας για να δούμε τα προϊόντα που μπορεί να παράξει και εάν αυτά έχουν οικονομικό και επιστημονικό ενδιαφέρον.
Μια από τις προσπάθειες αυτές αποτελεί και η εργασία που ανέλαβε μια φίλη θρακιώτισσα όνομα και πράγμα. Η νεαρή Νίκη, φοιτήτρια του Τ.Ε.Ι αν και σε λίγο φοιτήτρια θα είναι και η κόρη της, ανέλαβε να κάνει εργασία με τις φυσικές βαφές υφασμάτων που προέρχονται από φυτά.

Στην υλοποίηση της επιλογής αυτής χρησιμοποιήθηκαν φυτά της χλωρίδας ου Κιλκίς. Η αρχή έγινε με τρία φυτά των οποίων τα δείγματα συλλέχθηκαν από την περιοχή μας και των οποίων το αποτέλεσμα παρουσιάζεται παρακάτω και συνεχίσθηκε με ακόμη τρία με πολύ καλά χρωματικά αποτελέσματα.

Η ερχόμενη άνοιξη θα δώσει περισσότερες επιλογές στην επιλογή της πρώτη ύλη τόσο όσον αναφορά στα φυτά όσο και στα χρώματα που μπορούν να παραχθούν. Υπάρχει λοιπόν και συνέχεια.

Τα πρώτα αποτελέσματα αφορούν
· την κίτρινη χρωστική που προέρχεται από την κοινή κολλιτσίδα που μας παιδεύει συνήθως όταν γαντζώνεται πάνω στα ρούχα μας

· την κόκκινη χρωστική που προέρχεται από το φυτό Ριζάρι

· και την σχεδόν καφέ χρωστική που προέρχεται από την Φυτολάκα

τα φυτά αλλά και τα χρωματικά αποτελέσματα σε διαφορετική ποιότητα υφάσματος παρουσιάζονται παρακάτω. Στην διαδικασία παραλαβής της χρωστικής από τα φυτά αλλά και του χρωματισμού των υφασμάτων δεν χρησιμοποιήθηκαν δεν χρησιμοποιήθηκαν πρόσθετα χημικά .

Τα υφάσματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι μάλλινα ενώ έγινε δοκιμή και με βαμβακερά υφάσματα των οποίων το αποτέλεσμα παρουσιάζεται στην επόμενη φωτογραφία. 

Ακολουθούν πληροφορίες για τα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν.

ΞΑΝΘΙΟ ΤΟ ΧΟΙΡΑΔΙΟ
(Κολλητσίδα)
Xanthium strumarium

Τα κοπάδια αιγοπροβάτων που ερχόντουσαν από την Ανατολή – πατρίδα του φυτού – κουβάλησαν πάνω στο τρίχωμα τους σπόρους του φυτού και στην δύση. Εκτός από το χρώμα που δίνει το φυτό και είναι λιγότερο γνωστό , ο καρπός του φυτού έδωσε στην καθημερινότητα μας την ευρεσιτεχνία του χρατς βασικό εξάρτημα για να κλείσουν πορτοφόλια, τσάντες, και υφάσματα. Θα το συναντήσουμε σε όλες της περιοχές του Κιλκίς ακόμη και μέσα στις πόλεις.

ΦΥΤΟΛΑΚΑ Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΗ
(Αγριοσταφίδα, Μαυροσταφύλι, Κρεμέζι)
Phytolacca αmericana

Δηλητηριώδης λόγω της φυτολακίνης αλλα και φαρμακευτική. Με πατρίδα την Αμερική όπου την χρησιμοποιούσαν οι ινδιάνοι για να χρωματίσουν το δέρμα τους . Εγκαταστάθηκε σε όλη την Ελλάδα κυρίως σε υγρές τοποθεσίες. Θα συναντήσουμε μεγάλους πληθυσμούς στο λεκανοπέδιο των Μουριών.

ΕΡΥΘΡΟΔΑΝΟ ΤΟ ΒΑΦΙΚΟ

(Αγριόριζα, Άγριο Ριζάρι, Ριζάρι, Αλιζάρι)
Rubia tinctorum

Στο φυτό αναφέρεται ο Ηρόδοτος (4,189) και ο Διοσκουρίδης. « .. ρίζα εστίν ερυθρά, βαφική …  ωφελίμως δε σπείρεται, δια το γίγνεσθαι εκ τούτου πλείστην πρόσοδον…..) . Φυτό με μεγάλη οικονομική σημασία από τα αρχαία χρόνια . Η ρίζα του φυτού χρησιμοποιήθηκε για να παραχθεί κόκκινη - πορφυρή βαφή. Χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα κυρίως το Πάσχα.

Δίνει πολύ όμορφο κόκκινο χρώμα στα αυγά. Στην χλωρίδα του Κιλκίς έχει προστεθεί από τους πρόσφυγες τα τελευταία χρόνια. Δύσκολα θα το βρούμε αυτοφυές σε δύσβατες περιοχές παρά μόνο στα ερείπια παλιών οικισμών.