Επιληπτικές διαταραχές και δίαιτα

Γράφει η Ασημένια Καναρίδου*
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Οι επιληπτικές διαταραχές ή επιληψία χαρακτηρίζονται από εγκεφαλική δυσλειτουργία με επιπλοκές στο επίπεδο συνείδησης. Γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις παρατηρούνται στην ΄΄grand mal΄΄επιληψία. Αντίθετα, η ΄΄petit mal΄΄ επιληψία σχετίζεται με σύντομη απώλεια συνείδησης και στρέβλωση του στόματος ή των βλεφάρων.
Αντιμετώπιση: Τα αντιεπιληπτικά φάρμακα αποτελούν τα κύρια μέσα θεραπείας, όπως είναι η καρβαμαζεπίνη,
οι υδαντοϊνες (φαινυτοϊνη και εθοτοϊνη ),η εθοσουξιμίδη, το βαλπροϊκό οξύ και η φαινοβαρβιτάλη. 

Διατροφική φροντίδα : Οι στόχοι είναι να διατηρηθεί η ιδανική διατροφική κατάσταση και σε κάποιες περιπτώσεις να προκληθεί οξέωση ώστε να ελεγχθούν οι επιληπτικές κρίσεις.
Εκτίμηση:
Πλημμελής πρόσληψη θερμίδων/πρωτεϊνών
Υπερβολικό βάρος /παχυσαρκία
Ελλείψεις βιταμινών & μεταλλικών στοιχείων
· Φυλλικό οξύ
· Βιταμίνη D
· Σίδηρος (Fe)
· Ψευδάργυρος (Zn)
· Ασβέστιο (Ca)
· Έλλειψη υγρών

Παρέμβαση και εκπαίδευση:

Για τα περισσότερα άτομα δεν απαιτείται ιδιαίτερη δίαιτα. Σε μερικές περιπτώσεις ,ειδικά όταν τα αντιεπιληπτικά φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν ικανοποιητικά τις επιληπτικές κρίσεις ,χρησιμοποιείται μια " κετογόνος"  δίαιτα σε συνδυασμό με τα φάρμακα. Η κετογόνος δίαιτα στηρίζεται κατά κύριο λόγο στα λίπη ως πηγές θερμίδων. Τα υψηλά επίπεδα των κετονών που παράγονται από το μεταβολισμό των λιπών φαίνεται να ελαττώνουν την ένταση των επιληπτικών κρίσεων. Η δίαιτα είναι αποτελεσματική μόνο όταν εφαρμόζεται πιστά, καθότι μια μικρή περίσσεια υδατανθράκων μπορεί να αναστείλει την οξέωση. Η πιστή εφαρμογή της γίνεται δυσκολότερη όσο μεγαλώνουν τα παιδιά ,εκτός εάν είναι σε σοβαρή κατάσταση. Οι τροφές με υψηλά λιπαρά είναι δυσάρεστες στο στόμα μερικών ατόμων και η χρησιμοποίησή τους είναι κάποιες φορές προβληματική. Παρενέργειες αποτελούν η νεφρολιθίαση και η υπασβεστιαιμία.

Κετογόνος δίαιτα: 1. Η περιγραφή της δίαιτας συνήθως διευκρινίζει τη σχέση του λίπους της διατροφής προς τους υδατάνθρακες μαζί με τις πρωτεΐνες, ενώ τα πλέον συνηθισμένα κλάσματα είναι 3:1 ή 4:1 (κατά βάρος).

2. Η δίαιτα συνήθως περιλαμβάνει 1 g πρωτεΐνης ανά kg επιθυμητού βάρους σώματος την ημέρα.

3. Οι θερμίδες περιορίζονται περίπου στις 75 kcal /kg ημερησίως για παιδιά 1-3 ετών, 68 kcal /kg ημερησίως για παιδιά 4-6 ετών και 60 kcal /kg ημερησίως για παιδιά ηλικίας 7-10 ετών. 

4. Τα υγρά περιορίζονται σε περίπου 600-1200 ml ημερησίως, με όχι περισσότερα από 120 ml μέσα σε περίοδο 2 ωρών, για να προληφθεί η αύξηση του όγκου του πλάσματος και αραίωση των κετονών. Το ειδικό βάρος των ούρων θα πρέπει να διατηρείται μεταξύ 1.020 και 1.025.

5. Η καφεΐνη αποφεύγεται γιατί μπορεί να αναστείλει την οξέωση.

6. Υπάρχουν διαθέσιμες λίστες ανταλλαγής (Walser et al,1984) για να προγραμματίσει κανείς το ημερήσιο διαιτολόγιο.

7. Η μαλακή μαργαρίνη και τα πολυακόρεστα και τα μονοακόρεστα έλαια όπως είναι το καλαμποκέλαιο, το σογιέλαιο, το ηλιέλαιο ,το safflower ,το canola και το ελαιόλαδο προτιμώνται σε σχέση με το βούτυρο και τις κρέμες για να αποφεύγεται η άσκοπη αύξηση του επιπέδου των λιπιδίων. Συχνά εμφανίζεται υπερλιπιδαιμία, η οποία υποχωρεί μόλις σταματήσει η ειδική αυτή δίαιτα.

8. Μερικοί ιατροί προτιμούν τη χρήση τριγλυκεριδίων μεσαίου μήκους αλυσίδας (MCTs) παρά τα μεγάλου μήκους αλυσίδας .Τα (MCTs) εμφανίζονται πιο κετογόνα από τα μεγάλου μήκους τριγλυκερίδια που βρίσκονται συνήθως στις τροφές και αυτό επιτρέπει την αύξηση του συνολικού ποσοστού πρωτεϊνών και υδατανθράκων στο 20-40% των θερμίδων και τη μεγαλύτερη ελευθερία στη χρησιμοποίηση υγρών και θερμίδων .Όμως, τα αποτελέσματα είναι ακόμα καλύτερα όταν χρησιμοποιούνται μέτριοι περιορισμοί στα υγρά και τις θερμίδες.Τα (MCTs)δεν είναι διαθέσιμα στα πολυκαταστήματα και επίσης είναι ακριβά. Επιπλέον, υπερβολική κατανάλωση MCTsμπορεί να προκαλέσει κοιλιακές κράμπες και διάρροια .Τα MCTs μπορούν να αναμειγνύονται με άπαχο γάλα ή με άγλυκη σάλτσα μήλου, με ομελέτες, με τόνο, με σαλάτες ή με πίτες. Μικρές μόνο ποσότητες θα πρέπει να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Συμπληρώματα : Συνίσταται η καθημερινή χρήση συμπληρωμάτων :
Βιταμίνης Α
Βιταμίνης C
Συμπλέγματος Β
Σιδήρου
Ψευδαργύρου
Ασβεστίου


* Ασημένια Καναρίδου
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων
Καλούδη 32, Κιλκίς
Τηλ.: 23410 25902, ΚΙΝ.: 6974124648
E-mail: mdietkana@hotmail.com