Κρατικός προϋπολογισμός 2013: Η Alpha Bank, αποκλίσςεις και πολλά ερωτήματα

Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ
Στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της ALPHA bank της 4ης Οκτωβρίου σημειώνονταν τα εξής: «Προκύπτει πέραν πάσης αμφιβολίας η απολύτως ικανοποιητική και σύμφωνα με τους στόχους εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2012..»

Βλέποντας από τη μία πλευρά τα στοιχεία του «Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2013» όπως και του «Μεσοπροθέσμου Πλαισίου της Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-16» και παρακολουθώντας από την άλλη τον τρόπο ανάλυσης των στελεχών της τράπεζας επισημαίνονται αρχικά τα εξής:

Στο μυαλό μας έρχεται η σοφή ρήση του Πρωθυπουργού της Μ. Βρετανίας του Disraeli, οποίος εύστοχα παρατήρησε στην εποχή του ότι υπάρχουν «ψέματα, καταραμένα (μεγάλα) ψέματα και στατιστικές». Η θέση αυτή αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όταν οι όποιοι αναλυτές λειτουργούν υπό περιορισμούς, που μπορεί να οφείλονται είτε στο χώρο όπου απασχολούνται ή σε κάτι άλλο.

Πώς θα μπορούσε λοιπόν να μεταφραστεί το πρώιμο ίσως «πέραν πάσης αμφιβολίας» με τα έως σήμερα ανακοινωθέντα στοιχεία;

Αρχίζοντας από τα δεδομένα του «Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού» του Φεβρουαρίου του 2012, διαπιστώνεται ότι το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού (της Γενικής Κυβέρνησης) προβλεπόταν ότι θα έκλεινε με 13.732 δις ευρώ (6,7% του ΑΕΠ) στα τέλη του έτους. Οι εκτιμήσεις όμως του «Προσχεδίου του Προϋπολογισμού του 2013» του Οκτωβρίου του 2012, ανέβαζαν το εν λόγω έλλειμμα μόνο στα 13.280 δις ευρώ (6,6% του ΑΕΠ).

Η μείωση του ελλείμματος κατά 452 εκατομμύρια ευρώ θεωρήθηκε λοιπόν από τους αναλυτές της ALPHA bank μια τόσο σημαντική ικανοποιητική εξέλιξη. Έτσι, υποβάθμισαν το θεόρατο έλλειμμα των 13 δις ευρώ ενώ επικέντρωσαν την προσοχή τους μόνο στη βελτίωση που καταγράφηκε σε κάτι εκατομμύρια.

Σημειώνουμε όμως ότι το εν λόγω έλλειμμα, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του «Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου…2013-16» άλλαξε –επιδεινώθηκε– ανερχόμενο στα 13.537 δις ευρώ (στα 7,0% του ΑΕΠ), από τα 13.280 δις ευρώ, που ανακοινώθηκε στις αρχές του Οκτωβρίου στο «Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2013».

Καταγράφεται λοιπόν μια άλλη απόκλιση προς το χειρότερο κατά 257 εκ. ευρώ (ή μια «βελτίωση» μόνο κατά 195 εκ ευρώ, αντί του προαναφερθέντος 452 εκ. ευρώ, αν λάβουμε υπόψη τα στοιχεία του «Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού» του Φεβρουαρίου του 2012).

Τέλος αξίζει να τονιστεί ότι θα οδηγηθούμε σε ασφαλή συμπεράσματα για το τελικό έλλειμμα του 2012, μόνο το Φεβρουάριο του 2013. Δε θα απορήσουμε όμως αν τότε δούμε να εξανεμίζεται η προαναφερθείσα «θετική» διαφορά, των 195 εκ. ευρώ.

Οπότε το «πέραν πάσης αμφιβολίας» ικανοποιητικές εξελίξεις των αναλυτών της ALPHA bank πώς ερμηνεύεται τώρα; Μήπως βιάστηκαν παραμονές λήψης των 31,5 δις ευρώ της νέας δόσης – όπου τα 26 δις θα μοιρασθούν στις τράπεζες– να οδηγηθούν σε κάποια συμπεράσματα βασιζόμενοι σε στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, που γνώριζαν εκ των προτέρων ότι δεν είναι ασφαλή; Δεν αναλογίστηκαν ότι οι απόλυτες θέσεις τους βασισμένες σε τέτοια ευμετάβλητα δεδομένα μπορούν να δημιουργήσουν ένα άλλο αέρα εντυπώσεων –όπως και τον δημιούργησαν ως ένα βαθμό– στην οικονομία με επιπτώσεις θολές ή ακόμη και ανυπολόγιστες;

Δε δικαιολογούμε ούτε επικροτούμε φυσικά με τα ανωτέρω τα μέτρα που έχουν ληφθεί. Οι λύσεις όμως βρίσκονται πέραν των όσων προτείνουν οι τράπεζες, που λειτουργούν φυσικά προς ίδιον όφελος.

Δεν αναφερόμαστε σε άλλα δεδομένα του προϋπολογισμού (π.χ. στα πρωτογενή πλεονάσματα κ.λπ) καθώς «η μητέρα των μαχών» στον πόλεμο του συμμαζέματος της οικονομίας είναι το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης.

Με αφορμή τις διαφορές που επισημάνθηκαν προηγουμένως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης ορισμένες αποκλίσεις που καταγράφονται ανάμεσα σε δυο κείμενα: Στο κείμενο του «Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2013» που ανακοινώθηκε στις αρχές του Οκτωβρίου και του «Μεσοπροθέσμου Πλαισίου… του 2013-16» που ανακοινώθηκε στα τέλη του Οκτωβρίου.

Το πρώτο δε λαμβάνει υπόψη, σε ορισμένα του σημεία, τις παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες που ετοιμάζει η κυβέρνηση για το 2013-2016, ενώ το δεύτερο τις ενσωματώνει.

Ο Πίνακας που ακολουθεί σκιαγραφεί εύλογα λοιπόν ορισμένες διαφορές μεγεθών της ελληνικής οικονομίας για το 2013, ανάμεσα στα δυο κείμενα. Αναλυτικότερα οι προγραμματισθείσες κυβερνητικές πρωτοβουλίες και μέτρα για το 2013-16, θα οδηγήσουν σε περαιτέρω ύφεση το επόμενο έτος. To γεγονός αυτό απεικονίζεται στη διαφορά μείωσης του ΑΕΠ από το 3,8% (υπολογισμός χωρίς τις παρεμβάσεις) στο 4,5% (με τις παρεμβάσεις);

Από την άλλη, η ιδιωτική κατανάλωση επίσης μειώνεται ενώ δεν αλλάζουν οι δυσοίωνες προβλέψεις, και στα δυο κείμενα, για τις επενδύσεις (μείωση 3,7%) ή τη δημόσια κατανάλωση (μείωση 7,2%). Ως προς την ανεργία, αυτή παρουσιάζεται με ένα σύνολο διαφορετικών ποσοστών, που οδηγούν όμως σε ένα συμπέρασμα: Θα χρειαστεί ακόμη αρκετός χρόνος για να φθάσει το 17,1% το 2016.

ΠΙΝΑΚΑΣ Βασικά μεγέθη της Ελληνικής οικονομίας (σε % ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές).

	2013 Όπως δίνεται στο «Προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2013»	2013 Όπως δίνεται στο «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο…2013-16»
ΑΕΠ	-3,8a	-4,5
Ιδιωτική κατανάλωση	-5,9	-7,0
Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών	+2,5	+2,6
Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών	-5,3	-5,2
Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών του Καταναλωτή (πληθωρισμός)	+0.7	-0,8
Ποσοστό ανεργίαςb	24,7c	22,8d

Σημειώσεις

a. Χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα μέτρα και οι πρωτοβουλίες που προγραμματίζει η κυβέρνηση για το 2013-16.

b. Ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού.

c. Χωρίς τις παρεμβάσεις που σχεδιάζει η κυβέρνηση για το 2013-16

d. Σε εθνικολογιστική βάση. Στο κείμενο (σελίδα 7) του «Μεσοπροθέσμου…» σημειώνεται ότι η ανεργία θα διαμορφωθεί στο 23,7% του εργατικού δυναμικού. Αν δεν αποτελεί τυπογραφικό λάθος, η διαφορά των δυο ποσοστών ανεργίας του Πίνακα και του κειμένου, ερμηνεύεται από διαφορετικούς τρόπους εκτίμησής της, κάτι που φαίνεται ότι προκύπτει και από τα όσα επισημαίνονται στο τέλος το Πίνακα της σελίδας 8 του «Μεσοπροθέσμου Πλαισίου…».