Βασιλικός: Πόσο καλά τον γνωρίζετε;

Γράφει η Ασημένια Καναρίδου*
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος 

O βασιλικός είναι ένα ποώδες μονοετές καλλωπιστικό φυτό, το οποίο είναι πολύ δημοφιλές στην Ελλάδα. Έχει φύλλα ελλειπτικά και ωοειδή και άνθη άσπρα που σχηματίζουν στάχεις στις κορφές των βλαστών. Υπάρχουν δεκάδες ποικιλίες με διαφορές στο μέγεθος & στο χρώμα του φυλλώματος .Το φυτό το βρίσκουμε σε όλη την Ελλάδα σαν καλλιεργούμενο στους κήπους και στις γλάστρες των σπιτιών για την καλλωπιστική του αξία.Ανθίζει από την άνοιξη μέχρι το καλοκαίρι ανάλογα με την εποχή της σποράς. Ο βασιλικός κατάγεται από την Ινδία όπου ήταν ιερό φυτό αφιερωμένο στο Κρίσνα & τον Βισνού. Ωστόσο από την αρχαιότητα μεταφέρθηκε στην Ευρώπη όπου έγινε πολύ δημοφιλής στην λεκάνη της Μεσογείου .Στην Ελλάδα το έφερε ο Μέγας Αλέξανδρος όταν από την εκστρατεία του στις Ινδίες μεταξύ των άλλων έφερε και το του βασιλέως φυτό. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν εκτιμούσαν το φυτό καθώς πίστευαν ότι οι σκορπιοί προτιμούσαν να φωλιάζουν κάτω από τις γλάστρες του και ότι η έντονη μυρωδιά του ήταν είδος κατάρας. Θεωρούσαν λοιπόν το βασιλικό σημάδι θανάτου. Αντίθετα οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ερωτικό φίλτρο, σημάδι αγάπης & φυλακτό.
Οι Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν μαζί με άλλα φυτά στις ταριχεύσεις και οι Γαλάτες το χρησιμοποιούσαν σε τελετές εξαγνισμού μαζί με νερό πηγής. Πιθανόν από εκεί να κρατάει τις ρίζες του και το χριστιανικό έθιμο του αγιασμού με τον βασιλικό. Οι νεοέλληνες αντίθετα με τους προγόνους τους εκτιμούν το φυτό και πιστεύουν ότι απωθεί τα κουνούπια. Το χρησιμοποιούν μάλιστα πολύ στη μαγειρική. Ο βασιλικός χρησιμοποιείται στην κηπουρική, την αρωματοποιία, την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική και σαν θεραπευτικό υλικό.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ (Αναλυτικά) Επειδή ο βασιλικός έχει τονωτικές ιδιότητες μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ασθένειες των νεύρων, σε πνευματική υπερκόπωση, καθώς και σε παθήσεις του φλοιού των επινεφριδίων. Εάν έχετε πρόβλημα με τη μνήμη σας ή ταλαιπωρείστε από νευρικούς πονοκεφάλους, μπορείτε να πίνετε ένα φλιτζάνι με ρόφημα βασιλικού κάθε βράδυ. Έχει επίσης σπασμολυτικές ιδιότητες γι’ αυτό είναι χρήσιμος σε περιπτώσεις άγχους, αϋπνίας, ζαλάδας και στον βήχα του κοκκίτη. Βοηθάει στην καλή πέψη των τροφών, στην καλή λειτουργία του εντέρου, σε γαστρικούς σπασμούς στη γαστρίτιδα, σε τάση για εμετό, σε εντερικές διαταραχές (χαρακτηριστική είναι η αντισηπτική του δράση στα έντερα), ενώ όταν χρησιμοποιείται στα φαγητά ανοίγει την όρεξη. Επιπλέον έχει βρεθεί ότι διεγείρει την έκκριση γάλακτος στις γυναίκες που θηλάζουν, είναι εμμηναγωγό και προλαβαίνει και ανακουφίζει τον τυμπανισμό της κοιλιάς.
Το αφέψημα του βασιλικού είναι διουρητικό, γι’ αυτό και ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε για τη δυσουρία και άλλες πολλές αρρώστιες.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το αφέψημα του βασιλικού είναι χωνευτικό .Παρασκευάζετε τοποθετώντας 1κ.τ.γλ σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και πίνετε μετά από κάθε γεύμα- καλό είναι να καταναλώνεται γουλιά-γουλιά –αφού το κρατήσουμε λίγο στο στόμα.
Όσον αφορά στο έγχυμα του βασιλικού –αυτό παρασκευάζεται ρίχνοντας νερό πάνω σε κλωναράκια ξερού βασιλικού ,σε αναλογία 1 κ.τ.γλ για κάθε φλιτζάνι, κλείνοντας το καπάκι του δοχείου και αφήνοντας το από 5-15 λεπτά, ώστε να βγουν όλες οι δραστικές του ουσίες. Είναι καλύτερο να πίνετε ζεστό και συνδυάζεται πολύ καλά με μαντζουράνα & τίλιο. Μπορείτε να γλυκάνετε το ρόφημα του βασιλικού με μέλι –κυρίως για τη θεραπεία από έντονο βήχα.
Το αιθέριο έλαιο του βασιλικού χρησιμοποιείται σε τσιμπήματα σφήκας. Δύο με πέντε σταγόνες αιθέριο έλαιο σε ένα κουτάλι μέλι βοηθάει στην ίαση από πονοκέφαλο –κυρίως όταν προέρχεται από πεπτικές ανωμαλίες.
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η καθημερινή χρήση ροφημάτων βασιλικού μπορεί να φέρει λήθαργο. Για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να λησμονούμε ποτέ την αρχαία ρήση "μέτρoν άριστον".

* Ασημένια Καναρίδου
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων
Καλούδη 32, Κιλκίς
Τηλ.: 23410 25902, ΚΙΝ.: 6974124648
E-mail: mdietkana@hotmail.com