(Video) Ομιλία Στέφανου Παραστατίδη στην παρουσίαση του βιβλίου "Η σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο, ξανά;"

Ομιλία Στέφανου Παραστατίδη στην παρουσίαση του βιβλίου "Η σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο, ξανά;". Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2023, στο Συνεδριακό Κέντρο Κιλκίς. Για το βιβλίο αλλά και γενικότερα για τη σοσιαλδημοκρατία μίλησαν:

- Άννα Διαμαντοπούλου 

- Γιώργος Καμίνης 

- Μανώλης Όθωνας 

- Γιώργος Παπακωνσταντίνου 

Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης.

Η ομιλία 

Πριν ξεκινήσω την σύντομη αυτή τοποθέτηση, θέλω να πω πρώτα ένα μεγάλο ευχαριστώ στους καλεσμένους μας στο πάνελ, οι οποίοι, εν μέσω εορτών, άφησαν τις οικογένειες τους και ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση να έρθουν στο απομακρυσμένο για αυτούς -αλλά όχι απόμακρο- Κιλκίς.

Τιμούν και εμένα προσωπικά, αλλά και τον τόπο μου.

Είναι πρόσωπα, όχι τυχαία για μένα, καθώς έχω συνδεθεί μαζί τους προσωπικά στο χρόνο και σέβομαι και μετρώ την άποψή τους. Κυρίως όμως σέβομαι το γεγονός ότι, κατά την άσκηση εξουσίας, επέλεξαν τον ανηφορικό δρόμο της ευθύνης και όχι τα εύκολα λόγια. Σας ευχαριστούμε γι’ αυτό.

Επίσης, οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συγγραφείς και συνοδοιπόρους αυτού του ιδεολογικού ταξιδιού: την Έφη Γαζή, τον Γιάννη Ιωαννίδη, τον Ξενοφώντα Κοντιάδη και τον Γιάννη Μπαλαμπανίδη. Και βεβαίως στις Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ.

Επιτρέψτε μου μία προσωπική αναφορά στον εκδότη Νίκο Γκιώνη, όχι μόνο επειδή ήταν δική του ιδέα το βιβλίο, αλλά επειδή σήμερα προσφέρει εκατοντάδες αντίτυπα χωρίς αντίτιμο. Δεν υπάρχουν λόγια -ελπίζω να φτάσουν για όλους μας εδώ.

Ακόμη, θέλω να ευχαριστήσω όλους τους σημαντικούς τοπικούς παράγοντες που μας τιμούν με την παρουσία τους. Θα αποφύγω την ονομαστική αναφορά και για λόγους χρόνου -είμαστε πολλοί- και για να μην αδικήσω κανέναν. Θέλω όμως να τονίσω κάτι σημαντικό:

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στελέχη από όλο το πολιτικό φάσμα, από το ΚΚΕ, τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ μέχρι και τη λαϊκή δεξιά, στέλνοντας ένα καθαρό μήνυμα:

πως, σε μία τοξική εποχή, των ετεροπροσδιορισμών και των στρατοπέδων, όπου όποιος δεν είναι μαζί μας και δεν συμφωνεί με την άποψή μας είναι εναντίον μας, εμείς λέμε ότι πρέπει να βρισκόμαστε και να συζητάμε.

Το αποδίδει ωραία ο γνωστός στίχος του Γιάννη Ρίτσου ‘’Και να αδερφέ μου που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα και απλά’’.

Διότι πάνω από τις όποιες ιδεολογικές μας διαφορές, είμαστε πρώτα πατριώτες, είμαστε πρώτα Έλληνες είμαστε πρώτα άνθρωποι.

Θα ξεκινήσω την τοποθέτησή μου, όχι από το βιβλίο -άλλωστε οι σκέψεις μου είναι γραμμένες-, αλλά από τους μη επώνυμους που βρίσκεστε σήμερα εδώ.

Από τους φίλους που δεν είχατε ούτε την πολυτέλεια του χρόνου ούτε το οικονομικό περίσσευμα να μετακινηθείτε-και όμως το κάνατε. Αλλά και αυτούς που δεν είχαν το μέσο ή τα χρήματα να τα καταφέρουν να παραστούν -για να αντιληφθούμε τη δυσκολία των συνθηκών.

Για σας θέλω να μιλήσω σήμερα περισσότερο, θυμίζοντας ότι η σοσιαλδημοκρατία γεννήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα κάνοντας δύο βασικές επιλογές:

Η πρώτη ήταν ότι επέλεξε τις ψήφους και την κάλπη αντί για τις σφαίρες και τη βία. Επέλεξε δηλαδή τη δημοκρατία, τη μόνη οδό που διασφαλίζει την ομαλή κοινωνική συμβίωση.

Η δεύτερη επιλογή; θέλησε να υπηρετήσει τους αδύναμους, τους μη προνομιούχους, δημιουργώντας ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος και ένα κράτος δικαίου.

Τότε, η ΣΔ ήταν μία αξιακή και ηθική επανάσταση έναντι του κυνικού καπιταλισμού / οικονομισμού. Της πίστης δηλαδή ότι όλα ανάγονται σε οικονομικά μεγέθη.

Η ΣΔ ήταν επίσης η απόσταση από το απόλυτο, το δογματικό, το ολοκληρωτικό.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Η Σοσιαλδημοκρατία ήταν η πλέον επιτυχημένη ιδεολογία του 20 αιώνα, διότι εμβάθυνε τη δημοκρατία και βελτίωσε τις ζωές εκείνων που είχαν ανάγκη.

Ούτε μεγέθυνε τις κοινωνικές ανισότητες, όπως συνέβη στην Δύση μετά το 1980.

Ούτε όμως μίκρυνε και την Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως συνέβη μεταπολεμικά στις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού.

Η σοσιαλδημοκρατία συμφιλίωσε τη δημοκρατία με τον καπιταλισμό δημιουργώντας την πλέον προωθημένη μορφή του κράτους πρόνοιας.

Εμπεδώθηκε η αντίληψη ότι δεν μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι, αν δεν είμαστε ταυτόχρονα ίσοι.

Ότι δεν μπορούν οι πλέον ευνοημένοι να ευημερούν και οι πιο αδύναμοι να μένουν παγιδευμένοι στα κατώτερα στρώματα της φτώχειας.

Και αναφέρομαι στο χθες διότι η ιστορία διδάσκει. Και σήμερα η πραγματικότητα μάς επιφυλάσσει ένα παρόμοιο δίλημμα με το χθες.

Το κεφάλαιο, στη μεταβατική περίοδο που διανύουμε, βρίσκει ξανά τον τρόπο να σωρεύεται στα χέρια των λίγων ολοένα και περισσότερο.

Βρίσκει τρόπο να αυξάνει τις ανισότητες, να εγκαταλείπει τους πολίτες στη φτώχεια και στο περιθώριο.

Η νέα εποχή της τεχνολογίας και της πληροφορίας, πέρα από τις ευκαιρίες και τον αναπόδραστο χαρακτήρα του μέλλοντος, περιέχει και παγίδες:

νέες μορφές ελέγχου μέσω παρακολουθήσεων και μηχανισμών κυριαρχίας που μετατρέπουν τον άνθρωπο σε εύκολο στόχο χειραγώγησης διαφόρων αυταρχικών συστημάτων εξουσίας ή καθεστώτων.

Δείτε το παράδειγμα των ασιατικών -δεξιών- πολιτικών μοντέλων, όπου συνδυάζεται η αγορά και η οικονομική ανάπτυξη με τον πολιτικό αυταρχισμό και τον δεσποτισμό.

Στον δε δυτικό κόσμο, οι λεγόμενες ατελείς δημοκρατίες, όπως η δική μας, είναι στην πραγματικότητα φιλελεύθερες ολιγαρχίες (Καστοριάδης), καθώς υποβαθμίζουν τη δημοκρατία σε ανταγωνισμό μεταξύ των πολιτικών ελίτ και στηρίζονται παθητική συναίνεση, την αδιαφορία και την απουσία συμμετοχής των πολιτών.

Εναλλακτικά: Έναντι ενός μοντέλου που επιτρέπει την συσσώρευση πλούτου, επιρροής και ισχύος στα χέρια λίγων, χρειαζόμαστε μία απάντηση, μία νέα ρήξη.

Και η απάντησή μας δε μπορεί να είναι οι σφαίρες.

Και μιλώ για σφαίρες εντός εισαγωγικών, διότι οι σημερινές πολιτικές σφαίρες είναι η βίαιη τυφλή αντίδραση κάθε μορφής, οι ύβρεις, οι στιγματισμοί, οι απειλές, οι κρεμάλες, ο διαχωρισμός σε πατριώτες και προδότες, ο ετεροπροσδιορισμός κάθε μορφής.

Όλα αυτά συνθέτουν έναν σύγχρονο εμφύλιο που μπορεί να μην έχει όπλα, σηκώνει όμως τείχη ανάμεσα στους ανθρώπους και υπηρετεί τον διχασμό.

Η δική μας απάντηση πρέπει και οφείλει να είναι ο πολιτικός μας λόγος.

Διότι ο λόγος, όπως λέει και ένας αγαπημένος μου σύντροφος, είναι η πρώτη μορφή αγώνα. Ο λόγος και οι ιδέες.

Διότι είναι αντίφαση, μισώντας, να προσδοκούμε μία κοινωνία της συμπερίληψης.

Η δική μας ρήξη, λοιπόν, μπορεί να είναι μία Αλλαγή Παραδείγματος έναντι των αδιέξοδων διλημμάτων του χθες, μέσα από τις ιδέες μας, τις προτάσεις μας, τις δράσεις μας.

ΑΛΛΑΓΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

Τι μπορεί να σημαίνει η Αλλαγή Παραδείγματος και πώς αυτή μπορεί να μας βγάλει από τα αδιέξοδα;

1) Δεν υπάρχει πραγματική σύγκρουση ανάμεσα στο μεγαλύτερο ή το μικρότερο κράτος.

Σήμερα, το ζητούμενο δεν είναι αν το κράτος θα είναι μεγάλο ή μικρό, αλλά αν θα είναι ένα κράτος δίκαιο ή όχι, παραγωγικό ή όχι, αποτελεσματικό ή όχι, διαφανές ή όχι, αξιοκρατικό ή όχι, κοινωνικό ή όχι.

Αυτή είναι η Αλλαγή Παραδείγματος.

Η ΣΔ χρειάζεται να δομήσει ένα κράτος που δεν θα επιβάλλει, ελέγχει ή θα περιορίζει αλλά θα προστατεύει, θα δημιουργεί ίσες ευκαιρίες πρόσβασης και θα χειραφετεί ανθρώπους και ιδέες.

Και ταυτόχρονα, μία ισχυρή, χειραφετημένη κοινωνία. Μία κοινωνία περισσότερο ενεργή, διεκδικητική και κινηματική, μία κοινωνία η οποία θα σκέφτεται, θα δρα, θα απαιτεί, θα οργανώνει και θα εκφράζει αιτήματα από τα κάτω.

Και όχι τα συμφέροντα και τα αιτήματα των όποιων ελίτ.

Πιστεύω βαθιά ότι μία νέα ισορροπία μεταξύ κράτους, θεσμών και κοινωνίας είναι αυτή που μπορεί να επανακαθορίσει τις σχέσεις εξουσίας με όρους δικαιοσύνης και να βελτιώσει την ποιότητα της δημοκρατίας στις ανθρώπινες κοινωνίες.

2) Είναι παρωχημένο το δίλημμα ή με το κεφάλαιο ή με την εργασία. Ή με τους επιχειρηματίες ή με τους εργαζόμενους.

Οι επιχειρήσεις παράγουν πλούτο. Και ο πλούτος είναι αυτός που διανέμεται και αναδιανέμεται -όχι τα λόγια. Θέλουμε όμως διαφάνεια, αξιοκρατία και δικαιοσύνη στην αγορά εργασίας, όπως αντίστοιχα θέλουμε την εργασία για όλους, με τον εργαζόμενο απολύτως προστατευμένο από κάθε μορφή ασύδοτης εξουσίας και με συμμετοχή στο κέρδος, όχι μονάχα στη χασούρα.

Επίσης, σε μία πραγματική Αλλαγή Παραδείγματος, οι κοινωνίες πρέπει να έχουν μέρισμα σε αυτό τον πλούτο γιατί κανείς δεν ανθίζει επιχειρηματικά από μόνος του, αλλά βασίζεται στην κοινωνική οργάνωση και σε υπάρχουσες δημόσιες δομές όπως η ασφάλεια, οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, προκειμένου να μεγαλώσει τις δραστηριότητες και τα κέρδη του.

Αυτό όμως δεν σημαίνει κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, με το κράτος να μοιράζει απευθείας αναθέσεις ή, γενικά, δημόσιες συμβάσεις σε ημέτερους.

3) Δεν είναι μία μόνιμη επιλογή ή η επεκτατική ή η περιοριστική πολιτική.

Προφανώς η ΣΔ είναι ιδεολογικά απέναντι από το νεοφιλελεύθερο δόγμα των trickle-down economics, δηλαδή την παραγωγή πλούτου από τα πάνω και τη διάχυσή του προς τα κάτω. Η ιστορία μας έχει δείξει ότι το μοντέλο αυτό δεν δουλεύει.

Ούτε όμως πρέπει να υπηρετήσει τη σπατάλη, τα χρέη, τα λεφτά από το μπαλκόνι και όλα αυτά σε βάρος των επόμενων γενεών.

Το δίλημμα, λοιπόν, δεν είναι επεκτατική ή περιοριστική πολιτική. Αλλά μία Αλλαγή Παραδείγματος που θα περιλαμβάνει ένα νέο διαρθρωτικό μοντέλο διακυβέρνησης σε ρήξη με όσα προηγήθηκαν. Με δίκαιη παραγωγή και από τα κάτω, ισχυρή αναδιανομή και δίκαιη κατανομή των βαρών όταν διανύουμε ύφεση ή κρίση, πάντοτε έχοντας προτεραιότητα τους πιο αδύναμους.

Και το ζητούμενο εδώ δεν είναι η παροχή πρόσκαιρων επιδομάτων, αλλά η δημιουργία μόνιμων, βιώσιμων δομών και μηχανισμών προστασίας των αδύναμων.

4) Δεν είναι ζητούμενο να υπερασπιστούμε την ισότητα εις βάρος της ελευθερίας ή το αντίθετο.

Είναι εξίσου σημαντικές αξίες, αλληλένδετες και συμπληρωματικές.

Στην ισότητα, η πρώτη αρχή είναι η διασφάλιση της ισότητας των ευκαιριών.

Και δεν είναι καθόλου εύκολο αφού η περιουσία, τα ταλέντα, το οικογενειακό περιβάλλον, το εισόδημα και τόσοι άλλοι παράγοντες τοποθετούν τον καθέναν μας σε διαφορετική αφετηρία.

Τα εργαλεία για να το πετύχουμε είναι: Εκπαίδευση, φορολόγηση, ανταγωνισμός

Η δεύτερη αρχή την οποία θα πρέπει να υπηρετεί το κράτος είναι η καταπολέμηση των ανισοτήτων αποτελέσματος. Αν δώσουμε 10.000 ευρώ σε δύο άτομα, ο ένας μπορεί να είναι ο Bill Gates και ο άλλος να αποτύχει. Ζητούμενο είναι η προστασία του πολίτη σε περίπτωση κακοτυχίας, η περίθαλψη και η ενίσχυση του ώστε να ορθοποδήσει.

Θεμελιώδης είναι όμως και η ελευθερία. Και πραγματική ελευθερία είναι εκείνη που προστατεύει τον πολίτη από κάθε μορφή εξουσίασης και εξάρτησης που μπορεί να προκύψει στο εργασιακό και οικογενειακό του περιβάλλον. Είναι εκείνη που επιτρέπει στον καθένα να πάρει θεμελιώδεις αποφάσεις για το σχέδιο της ζωής του αποκρούοντας κάθε προσπάθεια εξωτερικής επιβολής.

5) Είμαστε υπέρ των αρίστων, των ισχυρών ή των ευάλωτων, των αδυνάμων;

Στη σημερινή σύγκρουση, πάντως, για να μην είμαστε υποκριτές, κανείς δεν υπερασπίζεται τους αδύναμους.

Η μεν συντήρηση επιβάλλεται, εκφράζοντας τον καθεστωτισμό σε μία πειθαρχική κοινωνία βασισμένη στην απαγόρευση κ την υπακοή.

Στον αντίποδα, υπάρχει η πολιτική εκμετάλλευση, δηλαδή να παρουσιαστούμε δήθεν ως οι προστάτες των αδυνάμων, όχι με όρους ισοτιμίας, αλλά με όρους κυριότητας: να θεωρήσουμε ότι οι αδύναμοι είναι ιδιοκτησία μας, ότι είναι ποσοστό μας, εκλογική βάση.

Η Αλλαγή Παραδείγματος είναι να πετύχουμε μια νέα μορφή κοινωνικής απελευθέρωσης, μέσω της χειραφέτησης του πολίτη από κάθε μορφής πάτρωνα, που συναντά στην οικογένεια, τη δημόσια υπηρεσία, την ιδιωτική επιχείρηση, το Πανεπιστήμιο, το συνδικάτο.

Ο χειραφετημένος πολίτης δεν έχει ανάγκη ένα κράτος προστάτη ή ένα κράτος διώκτη, που είτε θα τον διορίζει, είτε θα του περιορίζει την οικονομική ελευθερία.

Αντίθετα, θέλει ένα κράτος αρωγό στην προστασία των ελευθεριών του, συμπαραστάτη στη δόμηση του σχεδίου ζωής του. Παρακινητή στην άσκηση της συμμετοχής του στα κοινά.

5) Είμαστε υπέρ ή κατά των μέτρων της κλιματικής κρίσης;

Η ΣΔ, οι σκανδιναβικές χώρες, αλλά και το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα, είχαν σαφώς προσδιορίσει το πλαίσιο πολιτικών ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας, την περίφημη πράσινη ανάπτυξη που έγινε αντικείμενο χλευασμού.

Σήμερα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνάρτηση με την ενεργειακή κρίση δημιουργούν ψευτοδιλήμματα: ή θα αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή κρίση ή την κλιματική.

Η ενεργειακή κρίση δεν ξεκίνησε με τον πόλεμο της Ουκρανίας.

Είναι αποτέλεσμα καθυστερημένων αποφάσεων και μη δημιουργίας υποδομών που θα επέτρεπαν τη λειτουργία των ΑΠΕ σε διασυνοριακό επίπεδο και την απεξάρτηση από τον ορυκτό πλούτο, ιδιαίτερα από το Φυσικό Αέριο.

Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι ποια από τις κρίσεις θα επιλέξουμε να αντιμετωπίσουμε.

Και τις δύο, με τρόπο που θα θωρακίζει όμως τους αδύναμους και δημιουργεί συνθήκες ανάπτυξης, όχι με επιδοματικής πολιτικές, αλλά με όρους που λύνουν το πρόβλημα στην πηγή του.

Περισσότερα δίκτυα, περισσότερες ΑΠΕ, περισσότερο έλεγχος στα καρτέλ είναι η λύση.

6) Δεν είναι δίλημμα ο ψηφιακός μετασχηματισμός ή όχι, δεν είναι μονοδιάστατος στόχος η ηλεκτρονική διακυβέρνηση.

Ψηφιακά προηγμένη είναι, για παράδειγμα, και η Κίνα, όμως η τεχνολογία δεν λειτουργεί υπέρ των ελευθεριών του πολίτη και της δημοκρατίας.

Αλλαγή παραδείγματος δεν είναι το egov αλλά το opengov, δηλαδή η ανοιχτή διακυβέρνηση που θέτει στο επίκεντρο τον πολίτη, δηλαδή οι μεταρρυθμίσεις για διαφάνεια, συμμετοχή, λογοδοσία και πολιτική τεχνολογική καινοτομία.

7) Είμαστε δίκαιοι έναντι των νέων γενεών; Υπέρ της διαγενεακής δικαιοσύνης;

Δείτε για παράδειγμα τον φόρο γονικών παροχών/κληρονομιάς.

Η δεξιά συντήρηση φορολογεί ελάχιστα, ευνοώντας τον κληρονομικό πλούτο.

Έτσι, κάθε νέος άνθρωπος που ξεκινά με ένα κεφάλαιο κατοχυρωμένο από τη γέννησή του, βρίσκεται σε θέση υπεροχής έναντι των συνομηλίκων του.

Στον αντίποδα, και, πέραν της αξιακής διάστασης, η υψηλή φορολόγηση στην Ελλάδα δεν μεταφέρθηκε ως πλούτος στους νέους αλλά πήγε στις συντάξεις.

Έτσι, σήμερα, το ασφαλιστικό δεσμεύει μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας εις βάρος των νέων.

Πώς μπορούμε να αλλάξουμε παράδειγμα;

Στη Γερμανία συζητείται η χορήγηση 20.000 σε κάθε νέο στα 18 του χρόνια.

Αντίστοιχα, ο Τομά Πικετί προτείνει στη Γαλλία ένα μοντέλο ανακατανομής κληρονομιάς με ένα ποσό 120.000 ευρώ στην ηλικία των 25 ετών. Η ιδέα της «ελάχιστης περιουσίας» προσφέρει στο νέο τη δυνατότητα να σπουδάσει, να ανοίξει δική του επιχείρηση, να αποκτήσει κάποια επαγγελματική κατάρτιση, να αγοράσει ένα περιουσιακό στοιχείο.

Όχι βέβαια για να τα σπαταλήσει.

Φίλες και φίλοι, δεν ψάχνουμε το λιγότερο χειρότερο από τα δύο. Αλλά το καλύτερο.

Και αναφέρω αυτά τα παραδείγματα, επισημαίνοντας ότι είμαστε η χώρα που αδυνατεί να επιφέρει την κάθαρση στην πελατειακή λειτουργία του κράτους και εξακολουθεί να το αντιμετωπίζει ως λάφυρο προς διανομή από τον εκάστοτε νικητή των εκλογών.

Είμαστε η χώρα που χρεοκόπησε και έριξε στην πυρά όσους διέγνωσαν το γιατί, αναπαράγοντας τις αιτίες χρεοκοπίας και επιζητώντας την παραμονή σε ένα φαύλο κύκλο χωρίς τελειωμό.

Αυτό πρέπει να αλλάξει.

Συνοψίζοντας, δοκίμασα να περιγράψω τη μεγάλη εικόνα: ξεκινώντας από την ιστορία της σοσιαλδημοκρατίας.

Μιας ιδεολογίας που έφερε μια τεράστια ρήξη και άλλαξε τον κόσμο προς το καλύτερο.

Και τον άλλαξε βάζοντας στο επίκεντρο το λόγο και τη δημοκρατία αντί για τα όπλα, τη βία και τον αυταρχισμό.

Το έκανε φέρνοντας στο προσκήνιο τους αόρατους ανθρώπους του χθες, βγάζοντας τους απ’ το περιθώριο και τις σκιές.

Οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας σήμερα σε έναν σύνθετο κόσμο μοιάζουν καινούριες αλλά το κεντρικό ερώτημα που αντιμετωπίζουμε πατάει σε μια παλιά εικόνα: πώς θα αντιστρέψουμε την ισχύ που συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο στα χέρια των λίγων; Και πώς θα προστατεύσουμε τους πολλούς αδύναμους από αυτή την εντεινόμενη ασυμμετρία ισχύος;

Στην χώρα μας εξακολουθούμε είμαστε εγκλωβισμένοι σε κοκορομαχίες, στρατοπεδοποίηση και ψευτοδιλήμματα άλλων εποχών.

Παγιδευμένοι σε ένα αδιέξοδο που είναι και παλιό και απωθητικό για τον κόσμο.

Πρέπει να φύγουμε απ’ όλα αυτά.

Χρειαζόμαστε Αλλαγή παραδείγματος.

Στην καρδιά αυτού του νέου παραδείγματος είναι για μένα το τρίπτυχο

1) δημοκρατία & αντίβαρα,

2) ανοιχτοί πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί και

3) ισχυρή, χειραφετημένη κοινωνία.

Αλλά αυτή η συζήτηση δεν κλείνει σήμερα εδώ. Σήμερα θέλω να πιστεύω ότι απλώς την ξεκινάμε.

Και θα την κουβαλήσουμε παρακάτω αυτή την κουβέντα, ο καθένας με τις σκέψεις, τα διαβάσματα και τα γραπτά του, αλλά κυρίως όλοι μαζί.

Γιατί η πολιτική είναι, όπως κι ζωή, ένα συναρπαστικό ταξίδι που το κάνουμε παρέα με συνοδοιπόρους.

Όσο μακρύ και αν είναι το ταξίδι αυτό.

Σας ευχαριστώ πολύ.