Αυτισμός

Γράφει η Βασιλική Μαυρογονάτου

Οικονομολόγος – Ειδική Παιδαγωγός

Στις 2 Απριλίου ήταν η παγκόσμια ημέρα αυτισμού. Γι αυτό τον λόγο θέλησα να ενημερωθούμε για το τι είναι ο αυτισμός. Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή με στερεότυπη συμπεριφορά. Είναι μια διαταραχή, που οφείλεται σε εγκεφαλική δυσλειτουργία. Εκδηλώνεται νωρίς περίπου 2 με 3 ετών και διαρκεί για πάντα. Ένα παιδί με αυτισμό έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στην συμπεριφορά του. Εκδηλώνεται με δυσκολία στην αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους και προβλήματα στις κοινωνικές δεξιότητες. Την αιτία που προκαλείται ο αυτισμός, δυστυχώς δεν τη γνωρίζουμε, υπάρχουν πολλές υποθέσεις χωρίς να αποδεικνύεται κάτι απόλυτα.

Επειδή υπάρχει ποικιλομορφία στην κλινική εικόνα μιλάμε για διαταραχές που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού και όχι απλά για αυτισμό. Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι πως θέλει και έχει την ανάγκη να είναι μόνο του, γι αυτό χρησιμοποιείται και ο όρος εαυτισμός. Έχει πρόβλημα με την ασυνέπεια και την έλλειψη οργάνωσης. Αδυνατεί να δείξει πως αισθάνεται και επίσης να κατανοήσει πως οι γύρω του αισθάνονται. Δεν επιθυμεί την αγκαλιά και το άγγιγμα εκτός αν το επιδιώξει ο ίδιος. Ακόμη και την μαμά τους την βλέπουν ως ένα άτομο που τα φροντίζει και δεν εκδηλώνουν τρυφερότητα και αγάπη. Δεν αντιλαμβάνεται τα όρια των άλλων και μπορεί να φέρεται ακατάλληλα σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.

Ένα παιδί με αυτισμό είναι σαν τη Ραπουνζέλ. Ζει κλεισμένο στον πύργο του και δημιουργεί τον κόσμο του, δεν θέλει πολλά παιχνίδια αρκεί ένα αυτοκινητάκι και όλη την ημέρα θα είναι απασχολημένο. Προς θεού μην του χαλάσεις τη ρουτίνα. Μην τολμήσεις να αγγίξεις τα παιχνίδια του, ή χαλάσεις τη σειρά που έχει τοποθετήσει τα τουβλάκια του. Το παιδί με αυτισμό είναι πολύ ευαίσθητο όσον αφορά την ακοή του. Όταν παρακολουθεί κάποιο πρόγραμμα στην τηλεόραση δεν πρέπει να υπάρχουν άλλα ακουστικά ερεθίσματα, γιατί συγχέεται και μπορεί να οδηγηθεί σε εκρήξεις.

Το παιδί με αυτισμό χρειάζεται ρουτίνα και προγραμματισμό να γνωρίζει που βρίσκεται το κάθε αντικείμενο τοποθετώντας εικόνες σε συρτάρια ή ντουλάπια με το περιεχόμενο τους. Ενημερώνουμε συχνά για το τι θα ακολουθήσει την επόμενη ώρα και χρησιμοποιούμε κοινωνικές ιστορίες με παραδείγματα του τι μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης ημέρας.

Τα παιδιά με αυτισμό έχουν εκπληκτική μνήμη και οπτική ικανότητα, οπότε το να χρησιμοποιούμε διάφορα οπτικά ερεθίσματα σίγουρα θα τον βοηθήσει . Πολλά παιδιά υψηλής λειτουργικότητας μπορούν να εκπληρώνουν εργασίες και να κάνουν τα μαθήματά τους καλύτερα και συντομότερα από τα υπόλοιπα παιδιά, όπως συμβαίνει στο σύνδρομο Asperger, στο οποίο όμως εξακολουθούμε να έχουμε πρόβλημα με την κοινωνικοποίηση και την αλληλεπίδρασή με τους άλλους. Σε αυτό το σημείο πρέπει να το βοηθήσουμε να ενταχθεί στο παιχνίδι, να αντιλαμβάνεται τον μεταφορικό λόγο (πχ όταν λέμε βρέχει καρέκλες, ένα παιδί με αυτισμό περιμένει να δει τις καρέκλες να πέφτουν), να διαχειρίζονται τις εντάσεις τους.

Στο σχολείο ένα παιδί με το σύνδρομο αυτό θα ήταν καλό να ξεκινήσει την εκπαίδευση του με παράλληλη στήριξη έως ότου αυτονομηθεί και ανεξαρτητοποιηθεί. Η αρχή που πρέπει να έχει ένας εκπαιδευτικός είναι υπομονή, ώστε να επαναλαμβάνει όσες φορές χρειαστεί αυτό που θέλει να μεταδώσει. Προσοχή όμως, η παράλληλη στήριξη δεν είναι συνοδεία και φύλαξη του παιδιού αλλά ο εκπαιδευτικός καλείται να παίξει το ρόλο του μεταφραστή των συναισθημάτων και των επιθυμιών του παιδιού.

Ο αυτισμός είναι ένα σύνδρομο το οποίο δεν θεραπεύεται, αλλά υπάρχουν διάφορες τεχνικές και ειδικά θεραπευτικά προγράμματα που μπορούν να προσφέρουν ένα ποσοστό βελτίωσης. Σε κάποιες χώρες του εξωτερικού αυτά τα άτομα εργάζονται στον ποιοτικό έλεγχο των εταιριών. Στα παιδιά αυτά δεν υπάρχει περίπτωση να τους ξεφύγει κάποιο ελάττωμα, εφόσον τους έχεις δείξει το τέλειο προϊόν. Μακάρι αυτό να γίνει και στη δική μας χώρα ώστε να αξιοποιηθούν οι ιδιαίτερες δυνατότητές τους.