Γράψε… λάθος, Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

Γράφει ο Σπύρος Καρτσώνης
● Έχω τη γνώμη ότι η καλλιέργεια μαργαριταριών είναι ασθένεια μεταδοτική! Το λέω αυτό γιατί η εσοδεία αυξάνεται, πληθύνεται και… επεκτείνεται! Δεν είναι μόνον οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί που ασχολούνται με αυτήν. Αξιόλογες επιδόσεις έχουν και άλλοι -τους βλέπουμε και τους ακούμε στα διάφορα ‘‘πάνελ’’, και όχι μόνο! Πρώτοι όλων όμως οι ραδιοφονιάδες. Λίγα απολαυστικά:

☺«Θα σας ευχηθώ μια ευχή».

Άφησέ μας να μαντέψουμε: να μη σε ξαναδούμε με το μικρόφωνο στο χέρι!

 ☺ «Η συνολική επιφάνεια έχει εμβαδόν 25 κυβικών μέτρων».

 Αγαπητοί μου φίλοι, εκφραστείτε ελεύθερα! Υψώστε μόνο τη λέξη που σας ήρθε στα χείλη… εις τον κύβο! Αν την υψώσετε στο τετράγωνο ίσως να μην είναι αρκετό για να… εκτονωθείτε!

☺«Η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη να αποκαταστά τις βλάβες… ».

Και τις… εγκεφαλικές;

☺ «Η υπ’ αριθμόν μία προτεραιότητα για την ομάδα μας είναι… ».

Είπαμε ότι στα αθλητικά όλα επιτρέπονται, όχι όμως και τα ανελέητα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη της γλώσσας. Με αυτά τα χτυπήματα παρακάμπτεται η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα που οφείλει να θέτει όποιος ασχολείται με το λόγο: η σωστή χρήση της Ελληνικής.

☺ «Πενήντα ένα ενώσεις αστυνομικών… ».

Πενήντα μία σύλλογοι… τηλεθεατών σου συνιστούν: ‘‘σουτ!’’ Αυτοί ξέρουν!

● που - όπου

«Ο τραυματίας μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο που διαπιστώθηκε ότι δε διατρέχει κίνδυνο» - « Στο μικρόφωνο είναι ο απεσταλμένος μας στο Παρίσι, όπου θα μας ενημερώσει… ».

Στην πρώτη περίπτωση στη θέση τού που πρέπει να μπει το όπου (στο παράδειγμα αυτό κάλλιστα θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος: ποιος δε διατρέχει κίνδυνο, ο τραυματίας ή το νοσοκομείο;). Στη δεύτερη  περίπτωση πρέπει να γίνει το αντίστροφο: στη θέση τού όπου  να μπει το που (ή το ο οποίος): «Ο τραυματίας μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο, όπου… » - «Στο μικρόφωνο είναι ο απεσταλμένος μας στο Παρίσι, που θα μας ενημερώσει…» (ή ο οποίος θα μας ενημερώσει…).

Το να βάζουμε το που στη θέση τού όπου και το όπου στη θέση τού που είναι ένα συνηθισμένο λάθος. Εκείνο που πρέπει να έχουμε υπόψη μας για να μην κάνουμε το λάθος είναι ότι, όταν γίνεται αναφορά σε τόπο (με την πλατιά έννοια), δε θα βάζουμε που. Δε θα βάζουμε ακόμη και την αντωνυμία ο οποίος με την πρόθεση σε· θα χρησιμοποιούμε το αναφορικό επίρρημα όπου. Με τον τρόπο αυτό εκφραζόμαστε σύντομα, ξεκάθαρα και δεν πλατειάζουμε: «Στο πανεπιστήμιο που φοιτούσα (όπου φοιτούσα)… » - «Η αίθουσα που έγινε η ομιλία (όπου έγινε η ομιλία)… » - «Θα δημιουργήσει έναν κόσμο που δε θα υπάρχει ανισότητα (όπου δε θα υπάρχει…)» - «Το περιβάλλον που μεγάλωσε (όπου μεγάλωσε ή μέσα στο οποίο μεγάλωσε)… ».

Μια περίπτωση ακόμη: «Η επίσκεψη θα κορυφωθεί αύριο, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Πούτιν». Εδώ το όπου μπήκε στη θέση τού οπότε: «Η επίσκεψη θα κορυφωθεί αύριο, οπότε… ».

● το τελικό -ν

«Μη ενεργοποιείτε τις συσκευές κλιματισμού των διαδρόμων» - «Μη παρκάρετε».

Γράφει η σχολική γραμματική: «Υπάρχουν ορισμένες λέξεις στις οποίες το τελικό -ν άλλοτε παραμένει και άλλοτε χάνεται. Αυτές είναι:

- το άρθρο την

- η προσωπική αντωνυμία του τρίτου προσώπου αυτήν, την

- τα μόρια δεν και μην

Οι λέξεις αυτές διατηρούν το τελικό -ν όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν ή από τα σύμφωνα κ, π, τ, τα δίψηφα σύμφωνα μπ, ντ, γκ και τα διπλά ξ, ψ».

Άρα: «Μην ενεργοποιείτε τις συσκευές κλιματισμού των διαδρόμων» - « Μην παρκάρετε».

Βεβαίως, για το τελικό -ν θα ξαναμιλήσουμε. Το θέμα αυτό είναι πολύ μεγάλο.

Εδώ, φίλοι μου, νομίζω ότι πρέπει να σταματήσω. Με λύπη μου σας αφήνω, αλλά από τα βάθη της καρδιάς μου θέλω… να σας ευχηθώ μιαν ευχή: καλή και μεστή εβδομάδα! Στο μεταξύ εγώ θα ρωτήσω τη ΔΕΗ αν αποκαθιστά και τις… εγκεφαλικές βλάβες!

kartswnhs@gmail.com