Διατροφή και χρόνια νεφρική νόσος

Γράφει η Πασχαλιά Καρακώστα*
Ειδικός Νεφρολόγος
Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή είναι πολύ σημαντική για τους ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ). Η ΧΝΝ είναι μια κατάσταση, κατά την οποία εκπίπτει σταδιακά η ικανότητα των νεφρών να φιλτράρουν τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού, καθώς και την περίσσεια υγρών του αίματος. Ενώ πάντοτε η ιατρική παρέμβαση είναι απαραίτητη, μια καλά ισορροπημένη διατροφή προσαρμοσμένη στις ειδικές ανάγκες των ασθενών με ΧΝΝ μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους και να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου με πολλούς τρόπους, όπως:

-Διατήρηση υγιούς και φυσιολογικού βάρους

-Διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου αίματος (αν συνυπάρχει Σακχαρώδης Διαβήτης)

-Διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων λιπιδίων αίματος

-Διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων αρτηριακής πίεσης

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Ελεγχος Νατρίου και Υγρών

Μια από τις κύριες ανησυχίες για τα άτομα με ΧΝΝ είναι η διαχείρηση της πρόσληψης υγρών και αλατιού. Οι νεφροί ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών στον οργανισμό, αλλά καθώς ελαττώνεται η νεφρική λειτουργία , φθίνει και αυτή η λειτουργία. Ο περιορισμός της πρόσληψης νατρίου βοηθάει στον έλεγχο της αρτηριακής πιέσεως και μειώνει την κατακράτηση υγρών. Αν η πρόσληψη άλατος ξεπεράσει την ικανότητα του νεφρού να το αποβάλλει μπορεί να οδηγήσει σε οίδημα στα κάτω άκρα, στα βλέφαρα και σε άλλα σημεία του σώματος. 

Συνιστάται στους ασθενείς με ΧΝΝ να περιορίζουν την κατανάλωση επεξεργασμένων και συσκευασμένων τροφίμων, τροφών τύπου φαστ φουντ, τα οποία είναι συνήθως πλούσια σε νάτριο. Η πρόσληψη υγρών θα πρέπει επίσης να παρακολουθείται και να προσαρμόζεται αναλόγως τη νεφρική λειτουργία και την αποβολή ούρων.

Διαχείρση Καλίου

Σε προχωρημένη νεφρική νόσο, το κάλιο δεν μπορεί να απεκκριθεί επαρκώς από τον οργανισμό μέσω των ούρων. Ορισμένες κατηγορίες ασθενών, όπως είναι οι διαβητικοί ή οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα ακόμη και με μέτρια νεφρική νόσο. Τα επίπεδα καλίου πρέπει να ρυθμιστούν για την πρόληψη εμφάνισης επιπλοκών, όπως είναι οι αρρυθμίες της καρδιάς που μπορεί να αποβούν θανατηφόρες. Φρούτα, όπως είναι οι μπανάνες, τα πορτοκάλια, το καρπούζι και λαχανικά όπως είναι οι πατάτες, οι τομάτες έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, οπότε και θα πρέπει να περιορίζονται ή να καταναλώνονται κατόπιν στενής παρακολούθησης.

Διαχείρηση Φωσφόρου

Τα άτομα με ΧΝΝ πρέπει επίσης να προσέχουν την πρόσληψη φωσφόρου. Όταν η νεφρική κάθαρση είναι χαμηλή, δεν αποβάλλεται ικανοποιητικά ο φώσφορος, με αποτέλεσμα η αύξησή του στο αίμα να δεσμεύει το ασβέστιο, να υπερλειτουργούν οι παραθυρεοειδείς αδένες και να αυξάνεται η έκκριση της Παραθορμόνης. Αυτό οδηγεί στη λεγόμενη νεφρική οστεοδυστροφία. Τροφές πλούσιες σε φώσφορο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ξηροί καρποί, τα ψάρια.

Περιορισμός Πρωτεϊνης

‘Ένα άλλο βασικό διατροφικό στοιχείο για τους ασθενείς με ΧΝΝ είναι η πρόσληψη πρωτεϊνης. Με την ελάττωση της λειτουργίας των νεφρών, ελαττώνεται και η αποβολή των προϊόντων μεταβολισμού των πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στον οργανισμό. Η μείωση της πρόσληψης πρωτεΐνης συμβάλλει στην καλή λειτουργία των νεφρών. Ωστόσο, καλό είναι ο ασθενής να επιτύχει μια ισορροπημένη διατροφή πρωτεϊνών, επειδή η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας και γενικότερα της υγείας του οργανισμού. Κρέας, ψάρια, αυγά, όσπρια και γαλακτοκομικά προϊόντα είναι οι καλύτερες πηγές πρωτεΐνης.

Μικροθρεπτικά Συστατικά

Οι ασθενείς με ΧΝΝ παρουσιάζουν ανεπάρκεια σε ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι συχνή σε ασθενείς με ΧΝΝ, λόγω έκπτωσης της νεφρικής λειτουργίας, περιορισμένης έκθεσης στον ήλιο και διατροφικών περιορισμών, με αποτέλεσμα τις διαταραχές επιμετάλλωσης των οστών και την εξασθενημένη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, σιδήρου και βιταμινών του συμπλέγματος Β είναι επίσης σημαντική για τη συνολική υγεία και ευεξία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Μια καλά σχεδιασμένη, εξατομικευμένη διατροφή για κάθε ασθενή με ΧΝΝ είναι απαραίτητη για τη διατήρηση ή και για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νεφρικής του λειτουργίας. Με τον έλεγχο της πρόσληψης νατρίου και υγρών, τη διαχείρηση φωσφόρου και καλίου, τον περιορισμό της πρωτεΐνης και την αναπλήρωση πιθανών ελλείψεων σε μικροθρεπτικά συστατικά, οι ασθενείς με ΧΝΝ μπορούν να επιτύχουν διατήρηση έως και βελτίωση της νεφρικής τους λειτουργίας. Είναι σημαντικό ,λοιπόν, τα άτομα με ΧΝΝ να επισκέπτονται ειδικούς Νεφρολόγους, όπου θα τους παρέχονται μεταξύ άλλων εξατομικευμένες συμβουλές διατροφής, στο πλαίσιο μιας ολιστικής αντιμετώπισης της επιβαρυμένης νεφρικής τους λειτουργίας.

* Πασχαλιά Καρακώστα
Ειδικός Νεφρολόγος
Δ/νση 1ο ΧΛΜ. Κιλκίς- Θεσσαλονίκης
Κιν. 6945491151
e-mail pas.karakosta@yahoo.gr