Ο Άγιος Αντώνιος... του Αγίου Αθανασίου και η "Χειμάρρα"

Η κεντρική είσοδος του Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Πολυκάστρου

Γράφει ο Βασίλης Αθανασιάδης
Κάθε Κυριακή και κάθε γιορτή, πρωί - πρωί, ξεκινούσε η θεία Μαρία Κρουκλίδου το γένος Σπυρίδη(1893-1967) για την εκκλησία της Αγίας Τριάδος ή του Αγίου Αθανασίου όταν λειτουργούσε, σπάνια, από το 1941 που ξεκίνησε η λειτουργία της Αγίας Τριάδος.

Πριν το 1960, όταν δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα στο Πολύκαστρο, ξεκινούσε για την εκκλησία, "άγρια μεσάνυχτα" με ένα φαναράκι στο χέρι και εμένα μόνιμο συνοδό της.

Δεν μπορούσα να πω όχι, τα σπίτια μας δίπλα - δίπλα στην οδό Δαβάκη, σήμερα απέναντι από την είσοδο του 2ου Δημοτικού και 2ου Νηπιαγωγείου Πολυκάστρου, υπήρχε μεγάλη αγάπη και σεβασμός προς το πρόσωπό της, βέβαια και αυτή δεν μου χαλούσε χατίρια.

Η θεία Μαρία συνήθιζε να προσκυνά σχεδόν όλες τις εικόνες, εκείνο όμως που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν ότι στεκόταν περισσότερο χρόνο μπροστά στην εικόνα του Αγίου Αντωνίου, έκανε τρεις γονυκλισίες και με ευλάβεια φιλούσε τα πόδια του Αγίου.

Στον νέοανεγερθέντα Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου Πολυκάστρου, στη θέση του παλαιού (που λειτουργούσε από το 1887 έως το 1941) και γκρεμίστηκε το 1987 για να χτιστεί ο καινούργιος, στο εσωτερικό του Ναού, στα δεξιά, στην εσοχή της νότιας θύρας υπήρχε μέχρι το 2021 η εικόνα του Αγίου Αντωνίου. Ο Άγιος απεικονίζεται ολόσωμος, όρθιος σε φυσικό μέγεθος.

Ο νέος περικαλλής Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Πολυκάστρου, στο παλαιό Καρασούλι.
Στη θέση του παλαιού (1887 -1987)

Ο Άγιος Αντώνιος γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 251 μ.Χ και πέθανε σε ηλικία 105 ετών, ασκήτεψε από την ηλικία των 18 ετών μέχρι το θάνατό του 356 μ.Χ.

Η εικόνα αυτή είναι δωρεά της οικογένειας του Ανδρέα Κρουκλίδη (1920 - 2004) γιού της θείας Μαρίας που και αυτός ήταν πολύ θρήσκος και εκκλησιαζόταν τακτικά, μέχρι το τέλος της ζωής του.

Σήμερα (2022) λόγω εργασιών αγιογράφησης στο εσωτερικό του Ι.Ν. του Αγίου Αθανασίου, η εικόνα του Αγίου Αντωνίου βρίσκεται στο γραφείο του εφημέριου του Ναού, πατρός Ιουλιανού.

ΑΚΡΙΒΩΣ ΠΡΙΝ 75 ΧΡΟΝΙΑ

Στις 18 Ιανουαρίου του 1947, ο Ανδρέας Κρουκλίδης μαζί με την Κίτσα την "Αθηναία" και την 2χρονη κορούλα της ταξίδευαν από Θεσσαλονίκη για Αθήνα με το επιβατικό πλοίο Ε/Γ “Χειμάρρα¨.

Επιβατικό πλοίο (ατμήλατο) Ε/Γ “Χειμάρρα¨.

Γραμμή Πειραιάς -Θεσσαλονίκη

Ο Ανδρέας από το 1946 υπηρετούσε στο στρατό στην Αθήνα και λίγο πριν τα Χριστούγεννα πήρε άδεια για να έρθει στο Πολύκαστρο, μαζί του από την Αθήνα, ήρθε και η Κίτσα η "Αθηναία" συγγενής, κουμπάρα και συγχωριανή από Ρωσία, με το δίχρονο κοριτσάκι της.

Η Κίτσα όμορφη γυναίκα, εντυπωσιακή εμφάνιση και πάντα χαμογελαστή, γλυκομίλητη και με πολύ χιούμορ. 12χρονη κοπελίτσα ήρθε με τους γονείς της από την Ρωσία το 1930. Η οικογένεια της αφού περιπλανήθηκε στην Ευκαρπία Κιλκίς (Γραμάτινα), Πλατύ(Ημαθίας), Σκύδρα (Πέλλας) κατέληξαν στην Αθήνα για μια καινούργια ζωή.

Χριστούγεννα το 1946, πρωτοχρονιά και Φώτα, ήταν μέρες χαράς και ξεκούρασης για τον αδειούχο φαντάρο Ανδρέα και περισσότερο για την Κίτσα την "Αθηναία” αφού οι επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους γνώριμους απ την Ρωσία δεν είχαν τέλος.

Τα γλέντια, τα παρακάθια, παρά τους δύσκολους καιρούς είναι συχνά και από μουσική δόξα τω Θεώ, ο θείος ο Γιάννης Κρουκλίδης-(Γιάνκος) έχει τη λύρα του, ο Νίκος Κρουκλίδης (Κόλιας) λυράρης γνωστός με ιδιαίτερη γνώση/επἰδοση στους Ρώσικους σκοπούς-χορούς και ο Ανδρέας Κρουκλίδης ξάδερφος του αδειούχου Ανδρέα έχει τη γαρμόσκα του (garmoshkaστα Ρώσικα το ακορντεόν) που την είχε φέρει από την Ρωσία (*χρόνια αργότερα θα ανοίξει σχολή εκμάθησης μουσικών οργάνων στην Αυστραλία για πάνω από 50 χρόνια).

Ποντιακοί και Ρώσικοι σκοποί-χοροί ανακατεύονται, τα τραπέζια στρωμένα τα χοιρινά, τα στύπα και κάθε είδους καλούδια, παραδοσιακά σε κάθε Ποντιακό σπίτι.
Όλα τα ωραία, δυστυχώς τελειώνουν γρήγορα. έτσι και η άδεια ενός μηνός του αδειούχου Ανδρέα τελειώνει, στις 21 Ιανουαρίου 1947 πρέπει να βρίσκεται στη μονάδα του στην Αθήνα και η Κίτσα η "Αθηναία" με το κοριτσάκι της στο σπίτι της.

Στις 17 Ιανουαρίου ανήμερα της εορτής του Αγίου Αντωνίου, το κρύο είναι τσουχτερό, αλλά ο Ανδρέας που είναι πολύ θρήσκος όπως και όλη η οικογένεια του εκκλησιάζονται στον Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος και παρακαλούν τον Άγιο να τους φυλάει-προστατεύει για το επικείμενο ταξίδι της επιστροφής στην Αθήνα αλλά και για τις δύσκολες μέρες που περνάει η πατρίδα μας λόγω του εμφυλίου πολέμου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας από τον Σιδ. Σταθμό Πολυκάστρου αναχωρούν με τον καρβουνιάρη (ατμήλατο τρένο) για τη Θεσσαλονίκη, πολλοί συγγενείς και φίλοι είναι εκεί και τους αποχαιρετούν.

Διανυκτερεύουν στη Θεσσαλονίκη και πρωί πρωί στις 18 Ιανουαρίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Αθανασίου, επιβιβάζονται στο ατμόπλοιο Ε/Γ“ΧΕΙΜΑΡΡΑ” που στις 08:30 αναχωρεί για Πειραιά.

Λόγω ανώμαλης πολιτικής κατάστασης (εμφύλιος) και των κατεστραμμένων δρόμων και γεφυρών, κύριο μέσο μεταφοράς-συγκοινωνιών μεταξύ Θεσσαλονίκης -Πειραιώς (Αθήνα) είναι το πλοίο.

Η ΧΕΙΜΑΡΡΑ

Ιστορική περιοχή της Βορείου Ηπείρου και ομώνυμη Κωμόπολη, προπύργιο του Ελληνισμού

Το επιβατηγό-ατμόπλοιο Ε/Γ“ΧΕΙΜΑΡΡΑ” ήταν το τελευταίο ατμόπλοιο της Ελληνικής ακτοπλοΐας, το προηγούμενο όνομα του ήταν “HERTHA” και ναυπηγήθηκε το 1905. Το 1946 παραχωρήθηκε στην Ελληνική κυβέρνηση με τις “Γερμανικές επανορθώσεις” και μετά από σύντομες επισκευές τοποθετήθηκε στην ακτοπλοϊκή γραμμή Πειραιά- Θεσσαλονίκης.

SS Hertha (de) ναυπηγήθηκε το 1905 στο ναυπηγείο Stettiner Oderwerke.

Το μοιραίο-τελευταίο ταξίδι του έγινε στις 18 Ιανουαρίου το 1947 από Θεσσαλονίκη για Πειραιά, με πλήρωμα 86 άνδρες και530 επιβάτες από τους οποίους 286 ιδιώτες και 244 στρατιώτες και χωροφύλακες ανάμεσα τους ο Ανδρέας, η Κίτσα η “Αθηναία” και το 2χρονο κοριτσάκι της, καθώς και αρκετοί σιδηροδέσμιοι (*αριστεροί) που μεταφέρονταν από την Μακεδονία στα ξερονήσια για “αναγκαστικές διακοπές”, Μακρόνησος, Αη Στράτης κ.α..

Λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν, ο καπετάνιος επέλεξε την διαδρομή μέσω του Ευβοϊκού κόλπου, περνώντας και από την Χαλκίδα (στενό του Ευρίπου), μέχρι τις 04:00 της 19 Ιανουαρίου 1947 όλα βαίνουν καλώς οπότε γίνεται αλλαγή βάρδιας.

Το πλοίο πλέει στον νότιο Ευβοϊκό κόλπο ανάμεσα Νέα Στύρα και την Αγία Μαρίνα κοντά στις νησίδες Βερδούγια έχουν περάσει μόλις 10 λεπτά από τη στιγμή που έγινε η αλλαγή της βάρδιας, όταν ένας τρομερός θόρυβος ταράζει την ησυχία της νύχτας, το πλοίο σείεται απ άκρη σ΄ άκρη, τα φώτα σβήνουν, ξυπνούν οι επιβάτες, και έντρομοι προσπαθούν να καταλάβουν τι έχει συμβεί!

Το πλοίο μπάζει νερά και ο κόσμος πανικόβλητος προσπαθεί να μπει σε βάρκες, να βρει σωσίβια και ότι άλλο μπορεί να τον βοηθήσει αφού σε λίγο πέφτουν στη θάλασσα. Βάρκες αναποδογυρίζουν, κόσμος πνίγεται, στα κρύα νερά του Ευβοϊκού πολλοί δεν ξέραν κολύμπι.

Οι δικοί μας ο Ανδρέας και η Κίτσα η Ἁθηναία” από μικρά παιδιά από τη Ρωσία ακόμη ξέραν κολύμπι, παλεύοντας με τα κύματα και τα παγωμένα νερά του Ευβοϊκού, ο Ανδρέας κρατούσε σφιχτά με το αριστερό του χέρι το κοριτσάκι της Κίτσας.

ΑΝΤΡΟΎΣΑ ΤΟ ΜΩΡΟ Μ΄

“Αντρούσα το μωρό μ΄”, φώναζε διαρκώς και εναγωνίως στον Ανδρέα η Κίτσα κολυμπώντας και ο Ανδρέας της απαντούσε: “Μη στεναχωρεύκεσε έχ’ ατό συν εγκάλια μ΄” και όντως το κρατούσε σφιχτά επί 4 ώρες παλεύοντας με τα κύματα και το ψύχος.

Το μωρό της Κίτσας που κρατούσε ο Ανδρέας ήταν νεκρό, δεν πνίγηκε, πέθανε από το ψύχος και όμως το κρατούσε στα χέρια του αν και γνώριζε ότι δεν άντεξε, δεν της είπε τίποτα για να μην απογοητευτεί και να συνεχίσει να κολυμπάει μέχρι να φτάσουν στην ακτή.

Ο απολογισμός του πολύνεκρου αυτού ναυαγίου που ονομάστηκε ”Ελληνικός Τιτανικός” στο σύνολο 616 ατόμων που επέβαιναν, διασώθηκαν μόνο 221, μεταξύ αυτών είναι ο Ανδρέας και η Κίτσα η “Αθηναία” αλλά και ο μετέπειτα διατελέσας Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Ντίνος Κοσμόπουλος.

Την σωτηρία τους ο Ανδρἐας και η Κίτσα πίστευαν ότι την οφείλουν στον Άγιο Αντώνιο, που την ημέρα της εορτής του, 17 Ιανουαρίου 1947, εκκλησιάστηκαν για τελευταία φορά στο Πολύκαστρο, γι αυτό και η δωρεά-δέηση της εικόνας του Αγίου Αντωνίου στον Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Πολυκάστρου την οποία προσκυνούσε με 3 γονυκλισίες η θεία Μαρία μητέρα του Ανδρέα.

ΥΓ. Οι φωτογραφίες του Ι.Ν. και του Αγίου Αντωνίου είναι της κας Γεωργίας Ζαβουδάκη 17/1/2022