Ευθανασία. Μια πράξη ανθρωπιάς ή δολοφονία;

Του Όμηρου Σαββίδη*

Η ευθανασία αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο ηθικό δίλημμα της ιατρικής. Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση ας δούμε κάποια γενικά στοιχεία. Ο όρος είναι διεθνής και προέρχεται, όπως και πολλοί ιατρικοί όροι, από τα ελληνικά. Εννοούμε τον ανώδυνο θάνατο αλλά έχει και την έννοια του ένδοξου θανάτου. Ο όρος δημιουργήθηκε από τον Άγγλο φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον ο οποίος έγραψε ότι «το έργο της ιατρικής είναι η αποκατάσταση της υγείας και η καταπράυνση των πόνων, όχι μόνο όταν η καταπράυνση αυτή μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία, αλλά και όταν μπορεί να εξασφαλίσει έναν εύκολο και γαλήνιο θάνατο».
Κυρίως αναφέρεται σε ασθενείς τελικού σταδίου που πάσχουν από ανίατες ασθένειες και υποφέρουν από πόνους που δεν μπορούν να ανακουφιστούν από τη φαρμακευτική αγωγή. Διακρίνουμε δύο μορφές, την ενεργητική και την παθητική. Στην πρώτη περίπτωση το ιατρικό ( ή παραϊατρικό) προσωπικό ενεργεί και με τις πράξεις του προκαλεί το θάνατο του πάσχοντος. Στην παθητική ευθανασία ο θάνατος επέρχεται από τη μη χορήγηση ιατρικής και φαρμακευτικής υποστήριξης. Για παράδειγμα σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής δε γίνεται προσπάθεια ανάνηψης.

Εκτός από ηθικά εγείρονται θρησκευτικά και νομικά ζητήματα. Η θρησκεία μας τάσσεται κατά. Αλλά και στις περισσότερες χώρες η ευθανασία είναι παράνομη. Σε λίγες είναι νόμιμη, ενώ σε κάποιες άλλες επιτρέπεται με τη μορφή της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.

Ας αναλογιστούμε σε τι απόγνωση μπορεί να βρίσκεται ένας άνθρωπος που δεν αντέχει πλέον να ζει με αφόρητους πόνους και χωρίς προοπτική για βελτίωση. Έχει νόημα να παρατείνουμε μια τέτοια ζωή; Είναι δικαίωμα του ίδιου του ατόμου να αποφασίζει πότε να βάλει ένα τέλος με ανώδυνο τρόπο;

Σε παρόμοια απόγνωση βρίσκεται και ο ιατρός που σκοπό έχει να βοηθάει τους ανθρώπους να γίνονται καλά. Μπροστά σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις αναρωτιέται για τη ματαιότητα των πράξεων του. Είναι αλήθεια πως χρειάζονται μεγάλα ψυχικά αποθέματα για να φροντίζεις πάσχοντες τελικού σταδίου και να μη χάνεις την ανθρωπιά σου.

Αν ρωτήσουμε συγγενείς ανθρώπων που είναι αντιμέτωποι με το θάνατο, ένα μεγάλο ποσοστό θα πει πως θα ήθελε να είναι κοντά τους όσο το δυνατόν περισσότερο. Ίσως και με την ελπίδα πως κάτι μπορεί να γίνει και να ανατραπεί η κατάσταση. Από την άλλη μεριά κανείς δε θέλει να βλέπει τον άνθρωπό του να υποφέρει.

Μια άλλη περίπτωση είναι η τεχνητή διακοπή κύησης σε περιπτώσεις εμβρύων που πάσχουν από συγγενείς ανωμαλίες ή από κάποιο νόσημα με μικρό προσδόκιμο ζωής. Σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για μη εκούσια ευθανασία καθώς δε μπορεί να ερωτηθεί και να έχει γνώμη το έμβρυο.

Αντιλαμβανόμαστε ότι η ευθανασία δεν είναι ένα απλό ζήτημα που μπορεί εύκολα να αποφασίσει κάποιος αν είναι υπέρ ή κατά. Πολύ πιθανό η γνώμη μας να αλλάξει αν έρθουμε σε επαφή με κάποιον που πάσχει από ανίατη ασθένεια. Η αξιοπρέπεια ενός ατόμου πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη. Αν κάποια στιγμή θελήσει η ελληνική κοινωνία να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα θα πρέπει να γίνει χωρίς φανατισμούς και δογματισμούς. Δε γνωρίζω αν κάποια στιγμή νομιμοποιηθεί, αλλά αν γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο και αυτός που θα παίρνει την απόφαση να είναι ο ίδιος ο ασθενής. Ούτε ο ιατρός ούτε κάποιος συγγενής.

Ας μην ξεχνάμε πως και ο θάνατος είναι κομμάτι της ζωής και πολλές φορές η θεωρία διαφέρει από την πράξη όταν αλλάζουν τα δεδομένα στη ζωή ενός ανθρώπου.

* ΟΜΗΡΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ
ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ-ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΟΣ
ΚΑΛΟΥΔΗ 32
2341075445-6972095222
savvidisomiroskilkis.blogspot.gr

* ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΓΝΩΜΗΣ

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Facebook

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Twitter

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Pinterest

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Google+

* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Dailymotion