«Η γοητεία μιας συντριβής»:Κριτική και απόψεις

Tου Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ
Το πολιτικό αυτό μυθιστόρημα, συμπλήρωσε ενάμιση περίπου μήνες ταξιδιού! Ακολουθούν απόψεις-σχόλια, που αποτελούν μέρος των παρουσιάσεων που έγιναν. Αναλυτικότερα, κατά την παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, (Βλ. όλη την παρουσίαση στο http://www.youtube.com/watch?v=Rq2NcfRHFXY), οι ομιλητές –κατά τη σειρά των παρουσιάσεων που ακολουθήθηκε– τόνισαν ανάμεσα στα άλλα*:
Δημήτρης Μπουραντάς (Καθηγητής-συγγραφέας, συντονιστής της παρουσίασης): «Το βιβλίο αυτό, αξίζει να πάει πολύ καλύτερα από ότι το δικό μου (‘Όλα σου τα έμαθα, μα ξέχασα μια λέξη’). Είναι πιο λογοτεχνικό, πιο ενδιαφέρον και πιο συναρπαστικό… Το βιβλίο πρέπει να αποτελεί ένα ατομικό και συλλογικό καθρέπτη, που σημαίνει ότι πρέπει να συμβάλλει στο μαθησιακό ταξίδι της ζωής… που βασικό του στοιχείο είναι η αυτογνωσία, η ενδοσκόπηση, η ενόραση, η ατομική και συλλογική συνείδηση. Αυτόν τον σκοπό το βιβλίο του Δημήτρη εκπληρώνει σε σημαντικό βαθμό».

Θανάσης Λάλας (Δημοσιογράφος, Flash96): «Ζούμε ανάμεσα σε τυφλούς ανθρώπους, οι οποίοι περπατάνε στο πολύ φωτεινό περιβάλλον. Όλα είναι φανερά αλλά κανείς δε τα βλέπει. Δυστυχώς το μυθιστόρημα έρχεται να μας βυθίσει και να μας μυήσει με τον τρόπο του, στο μυστήριο του σκοταδιού, εκεί όπου ο άνθρωπος πραγματικά ασκείται να βλέπει και να ακούει… Μέσα από το μυθιστόρημα, βλέπει κάποιος, χωρίς να το δείχνει ο καθηγητής πώς –και αυτό είναι το ενδιαφέρον του μυθιστορήματος– σιγά-σιγά κατρακυλά ο άνθρωπος στους εθισμούς της κοινωνίας μας».
Μπάμπης Παπαδημητρίου (Δημοσιογράφος, Καθημερινή): «Ποιος είναι πίσω από κάθε όνομα, που δίνεται στο μυθιστόρημα, το καταλαβαίνουμε και δεν είναι δύσκολο να το δούμε… Διαλέξατε μια φόρμα τρυφερή, που αρχίζει με το ‘καμάκι’ αλλά εξελίσσεται σε μια τραγική ιστορία και μας μπερδεύει εντελώς... Πόσο εύκολο είναι όταν, τελειώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου, να ξέρουμε κάτι που πριν δεν γνωρίζαμε: Ότι αυτή η χώρα κυριολεκτικά κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή, όχι περισσότερο τώρα και λιγότερο παλαιά».
Αλεξάνδρα Βοβολίνη (Εκδότρια Economia): «Δεν περίμενα ότι από αυτό το άτομο, όπως το ήξερα, τεχνοκράτη με ψυχή, να γράψει ένα μυθιστόρημα τόσο γοητευτικό, έτσι μου βγαίνει να το πω μετά την ανάγνωσή του, τόσο μοντέρνο, αναφερόμενο στη σύγχρονη εποχή πιάνοντας πάρα πολλά θέματα και τόσο χορταστικό γιατί είσαι συνεχώς σε εγρήγορση για το τι θα γίνει παρακάτω… Είναι μια περιπλάνηση στη ζούγκλα της δημόσιας ζωής και στη ζούγκλα της γυναικείας ψυχής, που μπλέκονται αριστοτεχνικά».
Μανόλης Αναγνωστάκης (Δημοσιογράφος, Mega): «Θέλω σε ένα πράγμα να μείνω, που για μένα ήταν το πιο σημαντικό στα όσα διάβασα και το πιο ουσιαστικό: Το ζητούμενο είναι πόση αλήθεια αντέχουμε… Αν είστε λοιπόν κάποιος από αυτούς που δεν αντέχουν την αλήθεια, πάλι διαβάστε το βιβλίο του Δημήτρη. Αν είστε όμως από αυτούς που αντέχουν λίγο και όχι όλη την αλήθεια, τότε αυτό είναι μια πολύ μεγάλη άσκηση… Αξίζει τον κόπο το βιβλίο, για τα ζητήματα τα απλά τα καθημερινά, γιατί αναφέρεται σε αλήθειες, που πιστεύω ότι άλλες αντέχουμε άλλες όχι».

Κατά την παρουσίαση στη Θεσ/νίκη επισημάνθηκαν μεταξύ άλλων από ομιλητές, τα εξής**:
Γιάννης Μυλόπουλος (Πρύτανης Α.Π.Θ) «Δύσκολα διακρίνει ο αναγνώστης μέσα από την πλοκή του μυθιστορήματος, καθώς προβληματίζεται, για το τι πράγματι είναι μύθος και τι σκιαγραφεί καταστάσεις που θυμίζουν μια άγνωστη σε πολλούς πραγματικότητα. Το βιβλίο κρατά σε εγρήγορση τον αναγνώστη έως την προτελευταία σελίδα του. Εκεί που νομίζει, ότι άγγιξε το ανώτατο σημείο της έντασης καταστάσεων που περιγράφονται, πολύ γρήγορα διαπιστώνει ότι ξετυλίγεται μια άλλη ιστορία με πολύ πιο οδυνηρό περιεχόμενο από τα όσα παρουσίασε λίγες σελίδες πριν ο συγγραφέας».
Κώστας Ζουράρις (Συγγραφέας-Πολιτειολόγος). «Ο Δημήτρης Μάρδας, εδώ, επανιδρύει τον μπαλζακικόν άθλον: το ράδιον έργον, η ραδιουργία στο μυθιστόρημά του, ενσαρκώνεται από κάποια, εκασταχού, Γενική Γραμματεία Εσωτερικής Αγοράς και Εξωτερικού Εμπορίου, από τις πυρικαύστου κατατονίας κοινοτικές οδηγίες των Βρυξελλών, από τους έρωτες της μίζας με την διαπλοκή – παγκοσμίως– και τα οικουμενικά μίση, που ενώνουν άνδρες και γυναίκες τεχνοκράτες, σε ένα αέναον βατεύειν χρηματικής κτηνοβασίας: μόνον εκεί κορυφώνεται ο σπαργών οργασμός τους… Έρωτες πια, είναι οι «δυσέρωτες τον απόντων» ζώντων».
Μάρα Τοπαρλάκη (Δημοσιογράφος) «Ένα βιβλίο για τις αναζητήσεις, τις νίκες και τις ήττες, στις εσωτερικές διαδρομές των χαρακτήρων του Δημήτρη Μάρδα, που αποπνέουν το άρωμα της καταγωγής του, τις εγγραφές ενός οικείου από τη ελληνική Διασπορά κοσμοπολιτισμού, τη δίψα ενός ταξιδευτή που κανένας προορισμός δε θα κορέσει... εκτός, ίσως, από την αφοσίωση σε μια παρέα των Βρυξελλών, τα δεσμά της ακατάλυτης μνήμης που τον αιχμαλωτίζει στα σοκάκια και τα αδιέξοδα περάσματα της Πόλης και των ανθρώπων της. Η Νικαράγουα είναι κι αυτή ένας σταθμός ...που σε όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης θα καθρεφτίζει τα μάτια μιας Μαρίας.. τον αδυσώπητο πόλεμο των διεθνών κυκλωμάτων για τον έλεγχο του παράνομου εμπορίου.. έναν καταλυτικό αισθησιασμό και ένα υπόρρητο πάθος που θα σας παρασύρει ανολοκλήρωτο μέχρι την τελευταία σελίδα.

* Στις 6 Ιουνίου 2012, στο Βιβλιοπωλείο «Ιανός».

** Στις 23 Μαΐου 2012, στο Μεγάλο Αμφιθέατρο της Σχολής ΝΟΠΕ του ΑΠΘ.