Ερώτηση Θ. Παραστατίδη προς τους Υπουργούς Οικονομικών και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας με θέμα τις ενδοομιλικές συναλλαγές επιχειρήσεων

Ο Βουλευτής Κιλκίς Θεόδωρος Παραστατίδης συνυπέγραψε ερώτηση που κατατέθηκε προς τους Υπουργούς Οικονομικών και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, έπειτα από πρωτοβουλία της Βουλευτού Λούκας Κατσέλη, σχετικά με την ενεργοποίηση των διαδικασιών τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών επιχειρήσεων, για την διασφάλιση των φορολογικών εσόδων και την συγκράτηση των τιμών και των πραγματικών εισοδημάτων.
Η ερώτηση έχει ως εξής:
Ο έλεγχος των ενδοομιλικών συναλλαγών αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί τα τελευταία χρόνια τόσο τα ίδια τα Κράτη, όσο και τις επιχειρήσεις με διεθνικό κυρίως χαρακτήρα. Πολλές επιχειρήσεις προβαίνουν σε στρατηγικές υπερτιμολόγησης ή υποτιμολόγησης στα αγαθά και τις υπηρεσίες που παράγουν, μέσω της διακίνησης των ενδιάμεσων προϊόντων εντός των ομίλων τους, εκμεταλλευόμενες τη διαφορά των φορολογικών συντελεστών μεταξύ των χωρών. Κατορθώνουν έτσι να μετατοπίζουν μέρος των φορολογητέων κερδών τους σε χώρες με ευνοϊκότερη φορολόγηση, μειώνοντας έτσι τη συνολική φορολογική τους επιβάρυνση. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μην διασφαλίζεται η εφαρμογή ενός κοινωνικά δίκαιου και δημοσιονομικά αποδοτικού φορολογικού συστήματος, να καταστρατηγείται ο υγιής ανταγωνισμός και να διατηρούνται υψηλές τιμές σε συγκεκριμένες αγορές. Οι απώλειες από τις πρακτικές αυτές είναι σημαντικές τόσο για το δημόσιο, όσο και για τους ίδιους τους καταναλωτές και ιδιαίτερα για τα αδύναμα οικονομικά στρώματα.
Για τους λόγους αυτούς, οι Κυβερνήσεις κυρίως των Ανεπτυγμένων Χωρών έχουν αναπτύξει συγκεκριμένη μεθοδολογία για τον έλεγχο και την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών. Ειδικότερα, τόσο οι ΗΠΑ όσο και ο Ο.Ο.Σ.Α., έχουν ήδη από το 1979 και μετά υιοθετήσει κατευθυντήριες γραμμές, βάσει των οποίων πολλές χώρες προβαίνουν σε ενδελεχή έλεγχο των στοιχείων των συναλλαγών. Οι κατευθυντήριες γραμμές του Ο.Ο.Σ.Α. έχουν εγκριθεί και υλοποιηθεί από πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δυστυχώς, όπως προκύπτει από επίσημα στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α. (πηγή: OECD, Centre for Tax Policy and Administration, “Greece - Transfer Pricing Country Profile and Annexes”), η Ελλάδα δεν έχει ακόμη προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες, τόσο για την ενσωμάτωση των κατευθυντήριων γραμμών ελέγχου των ενδοομιλικών συναλλαγών, ούτε επίσης στον σαφή προσδιορισμό των μεθόδων ελέγχου αυτών (π.χ. μέθοδος επιμερισμού κέρδους, μέθοδος συγκρίσιμης μη ελεγχόμενης τιμής κ.ο.κ). Μάλιστα, όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, η Χώρα μας δεν έχει προχωρήσει σε εξειδίκευση της μεθοδολογίας καθορισμού των τιμών μεταβίβασης για ένα σύνολο συναλλαγών (Transfer Pricing Methodology - TPM), με αποτέλεσμα να μην υφίσταται ουσιαστική βάση υπολογισμού των ενδοομιλικών συναλλαγών.
Εκτός αυτού μέχρι και σήμερα η εποπτεία των επιχειρήσεων για την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών πραγματοποιείται παράλληλα από δύο φορείς: Αφενός, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.2238/94 όπως αυτές έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν, από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων του Υπουργείου Οικονομικών με άμεσο στόχο την εξάλειψη τυχόν διαφυγόντων κερδών από τη φορολόγηση νομικών προσώπων. Αφετέρου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.3728/08 του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, από την Ειδική Υπηρεσία Εποπτείας Αγοράς της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (Γ.Γ.Ε.) με στόχο την προστασία του καταναλωτή και την ταυτόχρονη συγκράτηση του πληθωρισμού στα αγαθά και τις υπηρεσίες.
Δεδομένου ότι,
Σύμφωνα με το από 05/12/2011 δημοσίευμα της Εφημερίδας «ΕΘΝΟΣ» και ύστερα από δημοσιοποιημένα στοιχεία της Ειδικής Υπηρεσίας Εποπτείας Αγοράς της Γ.Γ.Ε., συνεχίζουν να υφίστανται υψηλά περιθώρια κέρδους από την πώληση 35 προϊόντων γνωστών διεθνικών επιχειρηματικών ομίλων με δεσπόζουσα θέση στον κλάδο τους, παρά την οικονομική ύφεση, τη μείωση των μισθών και των συντάξεων και την αύξηση της ανεργίας και με σημαντική απόκλιση των τιμών από εκείνες των λοιπών χωρών σύγκρισης όπως η Ισπανία και η Μεγ. Βρετανία, γεγονός που δεν μπορεί να αποδοθεί στους αυξημένους συντελεστές Φ.Π.Α.
Από τον Μάιο του 2010 είχε ζητηθεί η υποβολή φακέλων τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών από 40 υπόχρεες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας (30 εκ των οποίων θυγατρικές αλλοδαπών ομίλων και 10 ελληνικές μητρικές), ύστερα από έγγραφη ειδοποίηση του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠ.ΟΙ.Α.Ν), με ταυτόχρονη εκπαίδευση 20 στελεχών της Γ.Γ.Ε. από τον Σύνδεσμο Ορκωτών Ελεγκτών. Παράλληλα, είχε ζητηθεί από το Υπουργείο Οικονομικών και ορίστηκαν 8 αρμόδια στελέχη με εμπειρία σε φορολογικά θέματα, για τη συγκρότηση μικτής διυπουργικής ομάδας ελέγχου.
Ήδη από τον Αύγουστο του 2010, η Γ.Γ.Ε. ύστερα από συνεργασία με τη Δ/νση Κεφαλαίου Εξωτερικού της Γ.Γ. Επενδύσεων & Ανάπτυξης του ΥΠ.ΟΙ.Α.Ν., απέκτησε πρόσβαση στο πληροφοριακό σύστημα «Αmadeus», με το οποίο καθίσταται δυνατός ο έλεγχος της αξιοπιστίας των στοιχείων που υποβάλλουν οι υπόχρεες εταιρείες, για την αιτιολόγηση της διαμόρφωσης των τιμών τους στην αγορά.
Έχει καταδειχθεί σε μεγάλο βαθμό η αναποτελεσματικότητα του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου και της διοικητικής δομής ελέγχου των ενδοομιλικών συναλλαγών, καθότι: α) δεν υφίσταται ενιαίο και συστηματοποιημένο πλαίσιο διενέργειας των ελέγχων μεταξύ των υπηρεσιών των αρμοδίων υπουργείων, γεγονός που μειώνει την αποδοτικότητα των ελέγχων β) ο έλεγχος του αντικειμένου απαιτεί σημαντική τεχνογνωσία εκ μέρους του προσωπικού, καθώς και τη χρησιμοποίηση τεχνικών & εργαλείων, τα οποία δεν διέθεταν σε σημαντικό βαθμό οι αρμόδιες υπηρεσίες μέχρι και πρόσφατα, γ) χρήζει σημαντικών προσθηκών το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για την περαιτέρω κατοχύρωση της αξιοπιστίας των διενεργούμενων ελέγχων. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, ήδη από τα μέσα του 2011, έχει συγκροτηθεί διυπουργική επιτροπή για την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις ενδοομιλικές συναλλαγές.
Μέχρι και σήμερα δεν υφίσταται κανένα δημοσιοποιημένο στοιχείο για την πορεία ή τα αποτελέσματα ελέγχου των υπόχρεων εταιρειών από τα Υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας.
Ερωτάται ο Υπουργός Οικονομικών & ο Υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας: Σε ποιες ενέργειες έχουν προβεί οι υπηρεσίες των αρμοδίων Υπουργείων για τον έλεγχο των υπόχρεων, ως προς την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών επιχειρήσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή όλων στα φορολογικά βάρη και η διασφάλιση των συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού; Παρακαλούμε όπως κατατεθούν στα Πρακτικά της Βουλής τα σχετικά στατιστικά στοιχεία των ελέγχων που διενήργησαν οι υπηρεσίες των αρμοδίων Υπουργείων μέσα στο 2011.
Για πιο λόγο η Ελλάδα δεν έχει ακόμη προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για την εναρμόνιση του νομικού πλαισίου με την μεθοδολογία ελέγχου του Ο.Ο.Σ.Α. (δηλ. οι αναφερόμενες ως άνω κατευθυντήριες γραμμές, μέθοδοι ελέγχου, τιμές μεταβίβασης συναλλαγών –ΤΡΜ κ.ο.κ); Αποτελεί το ζήτημα αυτό αντικείμενο ενασχόλησης της διυπουργικής επιτροπής αναμόρφωσης του σχετικού νομοθετικού πλαισίου;.
Υφίσταται στρατηγικός σχεδιασμός και συνεργασία των υπηρεσιών των δυο Υπουργείων, προκειμένου να επιταχυνθεί ο έλεγχος εταιρειών με βασικά κριτήρια το μερίδιο αγοράς στους κλάδους τους, αλλά και την επίδραση των κλάδων αυτών στη διαμόρφωση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και του Πληθωρισμού;. Έχει διερευνηθεί η επίδραση της αύξησης του Φ.Π.Α. στην πολιτική ενδοομιλικών συναλλαγών των υπόχρεων επιχειρήσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν έχει υπάρξει απώλεια εσόδων από τυχόν μη φορολόγηση άλλων πηγών εισοδήματος των νομικών αυτών προσώπων;.
Είναι βάσιμες οι πληροφορίες ότι έχουν ήδη διαβιβαστεί από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου στη Γενική Γραμματεία Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων, στοιχεία φακέλων εταιρειών για τυχόν διαπίστωση φορολογικών παραβάσεων, μετά από την ύπαρξη σχετικών ενδείξεων; Αν ναι, σε ποιο στάδιο βρίσκετε ο έλεγχος των φακέλων αυτών;.
Έχει υπάρξει πόρισμα – εισήγηση της διυπουργικής επιτροπής για την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις ενδοομιλικές συναλλαγές; Αν ναι, ποίο είναι το χρονοδιάγραμμα για την κατάθεση των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων προς ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων;.