Βλάχικες πίτες φτιαγμένες με μεράκι και αγνά υλικά

Επί 72 χρόνια φτιάχνει πίτες η Φρειδερίκη Ανδρίτσου προσφέροντας γαστρονομική χαρά στους αγαπημένους της
Δεν είχε συμπληρώσει ακόμη τα 12 χρόνια της η Φρειδερίκη Ανδρίτσου, όταν έφτιαξε μόνη την πρώτη της πίτα. Ήταν τον Αύγουστο του 1952.

Στον τόπο καταγωγής της, στην Αετομηλίτσα (Ντένισκο) που βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων, σκαρφαλωμένη στις πλαγιές του Γράμμου, είναι το πιο ψηλό χωριό της Ελλάδας και αποτελεί ένα από τα πιο προβεβλημένα βλαχοχώρια της πατρίδας μας, η τέχνη της πίτας είναι διαδεδομένη.

Στην ιδιαίτερη πατρίδα της η μύηση στα μυστικά της πίτας που για τους βλάχους θεωρείται ως ένα από τα στοιχεία που ορίζουν την ιδιαίτερη πολιτισμική τους ταυτότητα, γινόταν από τη μάνα στην κόρη.

Πολλές φορές δεν χρειάζονταν καν να ειπωθούν λόγια, καθώς η συχνή παρασκευή της ηπειρώτικης πίτας και η παρακολούθηση της διαδικασίας ήταν αρκετά για να μάθει το κορίτσι να ζυμώνει μόνο του.

«Θυμάμαι σαν τώρα -κι ας πέρασαν 72 χρόνια- τη μέρα που έκανα την πρώτη μου πίτα. Οι γονείς μου Ηλίας και Βασιλική Φερφέλη είχαν πάει στα λουτρά και θα επέστρεφαν στην Αετομηλίτσα. Για να τους ευχαριστήσω έφτιαξα μια γλυκιά, στριφτή πίτα με κόκκινη κολοκύθα, ζάχαρη και καρύδια. Άνοιξα το φύλλο όπως έκανε η μαμά μου και όλα πήγαν τέλεια. Η πίτα πέτυχε και όλοι είχαν να λένε πως ήταν νόστιμη! Ήταν το πρώτο εύσημο και η πρώτη γλυκιά αίσθηση πως ένα δικό μου δημιούργημα ευχαριστεί τα αγαπημένα μου πρόσωπα»αφηγείται η 84χρονη σήμερα Φρειδερίκη Ανδρίτσου.

Από εκείνο τα μακρινό καλοκαίρι του 1952 μέχρι σήμερα ευτύχησε να ανοίξει χιλιάδες φορές φύλλα πίτας, να φιλέψει τους δικούς της ανθρώπους, αλλά και μουσαφίρηδες και να χαμογελάσει με χαρά κάθε φορά που της έλεγαν ότι οι πίτες της ήταν πολύ γευστικές.

«Στο σπίτι μας στην Αετομηλίτσα φτιάχναμε συχνά πίτες και τις τρώγαμε ως κυρίως γεύμα. Ήταν αρκετό να έχεις αλεύρι, λάδι, τυρί, αυγά και χόρτα εποχής. Μέσα σε λίγο χρόνο άνοιγες φύλλο και πολύ γρήγορα είχες έτοιμη μια νόστιμη πίτα. Πρώτα το ζυμάρι μετά τα μπαλάκια και μετά τα φύλλα.Όλες οι κοπέλες στο χωριό φτιάχνουν πίτες, από πολύ μικρές, όχι μόνο εγώ. Η μάνα μου πάντως άπλωνε ωραίο φύλλο. Μάλιστα είχε πάρει και βραβείο».

Είναι γνωστό ότι οι βλάχοι λατρεύουν τις πίτες και σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν νόστιμες πίτες με χειροποίητο φύλλο. «Είναι τέχνη η καλή πίτα. Δεν ξέρω την τιμή της, εγώ μόνο να φιλοξενώ ξέρω. Μου αρκεί η ευχαρίστηση των αγαπημένων μου προσώπων όταν τη γεύονται. Έκανα χιλιάδες πίτες στη ζωή μου. Μου έδινε μεγάλη χαρά που άρεσαν στον άνδρα μου, στα παιδιά μου και σε όλα τα αγαπημένα μου πρόσωπα. Χαίρομαι που σήμερα αρέσουν και στα εγγόνια μου. Βεβαίως και όταν έρθει η ώρα θα φτιάξω πίτες στις χαρές και στους αρραβώνες τους», λέει η Φρειδερίκη Ανδρίτσου, η οποία ζει σήμερα στο χωριό Καλή Πέλλας από το 1963 όταν παντρεύτηκε εκεί με τον Κώστα Ανδρίτσο.

Αναμφισβήτητα στον ελλαδικό χώρο οι βλάχικες πίτες κατέχουν περίοπτη θέση και ικανοποιούν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς καταναλωτές, καθώς συνδυάζουν τη σοφία της μαγειρικής παράδοσης με την τέχνη και την υψηλή γαστρονομία. Είναι σίγουρο πως οι πίτες αρέσουν σε όλους. Όποιο είδος πίτας και αν προτιμάει κανείς, τυρόπιτα, γαλατόπιτα σπανακόπιτα, πρασόπιτα ή πίτα με τσουκνίδες και λάπατα που συνηθίζουν να φτιάχνουν οι βλάχοι, θα απολαύσει ένα μοναδικό γευστικό ταξίδι. Είναι επίσης βέβαιο ότι οι τεχνίτρες του είδους, όπως η 84χρονη Φρειδερίκη Ανδρίτσου είναι περιζήτητες στα τραπέζια. Η αγαπημένη της πίτα είναι η στριφτή τυρόπιτα λέει, τονίζοντας ότι η τυρόπιτα αρέσει σε όλους.

«Όλοι θέλουν πίτες και όλοι τις ζητάνε. Τα αγνά υλικά και η τέχνη για να ανοίξεις φύλλο και να φτιαχτεί μια πίτα είναι αρκετά για να μοσχοβολήσει το σπίτι, να φάνε και να ευφρανθούν όλοι στην οικογένεια», καταλήγει η 84χρονη που προσπαθεί να μάθει στα κορίτσια της οικογένειας, και όχι μόνο, τα μυστικά της καλής πίτας για να μην χαθεί αυτή η ελληνική γαστρονομική παράδοση και φυσικά για να συνεχίζουν να ευφραίνονται οι άνθρωποι στο διηνεκές.

Βιβή Ανδρίτσου