Γράψε… λάθος, Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

Γράφει ο Σπύρος Καρτσώνης
● Απτόητοι οι… ραδιο-τηλε-φονείς της ελληνικής συνεχίζουν και τα πάντα απορρυθμίζουν: την ακοή μας τραυματίζουν, την όρασή μας ερεθίζουν, την υπομονή μας ψαλιδίζουν, τα νεύρα μας τσακίζουν, το γλωσσικό μας αίσθημα ονειδίζουν, τη γλώσσα βασανίζουν και όλους μάς εξοργίζουν!!!

☺«Το περιπολικό του Κανάρη προκαλούσε τον τρόμο … ».

Μπουρλότο που σου χρειάζεται, αγαπητέ μου! Που δεν έμαθες ακόμα ότι ο Κανάρης γύριζε στο Αιγαίο με πυρπολικά και όχι με περιπολικά! Αλλά δε φταις εσύ! Φταίνε αυτοί που δε φρόντισαν, όταν ήσουν μικρός, να πυρπολήσουν την ψυχή σου, ώστε να ακούς ‘‘Αγώνας για την Πατρίδα’’ και να ανατριχιάζεις!

☺«Οι παραβάτες θα πρέπει να τιμωρούνται αυστηρότατα με δαμόκλειους νόμους».

Αν οι νόμοι είναι δαμόκλειοι, τότε η σπάθη είναι δρακόντειος! Και αν συμβαίνει αυτό, τότε οι παραβάτες όχι μόνο δε θα τιμωρούνται αυστηρότατα, αλλά θα απαλλάσσονται πάσης κατηγορίας, αφού ούτε δαμόκλειοι νόμοι υπάρχουν ούτε δρακόντειος σπάθη! Για χάρη του ‘‘δράστη’’ όμως θα άξιζε να θεσπισθούν δρακόντειοι νόμοι για τους γλωσσικώς ολισθαίνοντες, αλλά να επικρέμαται και η δαμόκλειος σπάθη της τιμωρίας για κάθε τους γλωσσικό ολίσθημα!

☺«Πρόκειται για ένα φάρμακο που θα απαλλάξει το πρόβλημα από τον άνθρωπο που το έχει».

Σαφής η ασάφεια της φράσης: Τελικά… ο άνθρωπος θα απαλλαγεί από το πρόβλημα ή το πρόβλημα από τον… άνθρωπο;

☺ «Μεγάλη νοθεία με τα αλκοολικά ποτά».

Είδατε τι παθαίνει όποιος μια ζωή έχει να κάνει με το αλκοόλ; Αποκτά κακές συνήθειες. Από αλκοολούχος καταντάει αλκοολικός!

● «Αν δεν συνεχιστεί η πολιτική λιτότητας, θα κλονιστεί η οικονομία μας με όλα τα συμπαραμαρτούντα».

Το ορθό: τα συμπαρομαρτούντα ([ως ουσιαστικό] = όσα ακολουθούν ως φυσικά επακόλουθα, τα παρεπόμενα, οι συνέπειες)· μετοχή (ενεστ. ουδ. πληθ.) του αρχαίου συμπαρομαρτώ (-έω) < συν- + παρα- + ομαρτώ (παράλληλος τύπος του αμαρτώ) =συνοδεύω, συναντώ, επακολουθώ.

● Το τελικό -ν (ε΄ μέρος)

Συνεχίζουμε και σήμερα, αγαπητοί φίλοι -και τελειώνουμε-, τα σχόλιά μας για την ορθή χρήση του τελικού -ν:

- Κατά την απαρίθμηση χρειάζεται το τελικό -ν: πρώτον, δεύτερον, τρίτον κ.λπ.

- Τα ονόματα που συντάσσονται με πρόθεση, όταν δεν προηγείται άρθρο, καλό είναι να κρατούν για λόγους ευφωνίας το τελικό -ν της αιτιατικής: υπό την προεδρία, υπό σημείωσιν, υπό τον έλεγχο, υπό έλεγχον, προς τον Πειραιά, προς Πειραιάν, επ΄ αόριστον, επ΄ άπειρον, προς στιγμήν, προς αποφυγήν, προς τιμήν, κατεξοχήν, κατ΄ εξακολούθησιν, κατ΄ ανάγκην, καθ΄ ολοκληρίαν.

Ακόμη και τα ακόλουθα στους λόγιους σχηματισμούς (διατηρούν το τελικό -ν χωρίς να υπακούουν στους κανόνες): έτερον εκάτερον, όσον αφορά, ο καθ΄ ύλην αρμόδιος, ο υπ΄ αριθμόν…, καθ΄ εκάστην.

- Επίσης λέμε: πιθανόν, τουλάχιστον, εφόσον

- Για λόγους ευφωνίας πρέπει να διατηρείται το τελικό -ν και στο εκατό όταν συνδυάζεται με αριθμό, άσχετα από το αρχικό σύμφωνο: εκατό σελίδες, εκατόν δύο σελίδες, εκατόν δέκα σελίδες.

- Το τελικό -ν χάνεται συνήθως στη γενική του πληθυντικού των λέξεων χρονών, μηνών, όταν γίνεται λόγος για ηλικία: έξι χρονώ(ν), πέντε μηνώ(ν).

Εδώ τελειώσαμε με το τελικό -ν (δεν αναφερθήκαμε, όπως ήταν φυσικό, σε εξαιρέσεις λόγω γεωγραφικής περιοχής [άλλη προφορά - επιρροή από ιδιώματα]. Ίσως να μας ‘‘ξέφυγαν’’ και κάποιες περιπτώσεις.).

Βεβαίως δεν είναι δυνατόν να θυμόμαστε όλα όσα είπαμε στα πέντε αυτά σημειώματα. Δεν είναι απαραίτητο άλλωστε. Αρκεί να έχουμε υπόψη μας ότι:

- Σε ένα τόσο αμφισβητούμενο κεφάλαιο όπως είναι το σχετικό με το τελικό -ν η απολυτότητα μόνο καλό δεν κάνει.

- Καλό δεν κάνει επίσης η... νιοφοβία αλλά και η… νιολατρία.

- Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι  στην ευφωνία, που συντελεί στη μουσικότητα της φράσης, και να κατανοούμε τη σημασία της στην αισθητική του λόγου, αν θέλουμε, αναγνωρίζοντας τα δικαιώματα τής ακοής, να μην την τραυματίζουμε με βάναυσους ήχους.

- Αλάθητος σύμβουλος είναι το αφτί μας. Βάζουμε το τελικό -ν όταν νιώθουμε ότι με την απάλειψή του παραβιάζεται η αισθητική του λόγου και έχουμε αποτέλεσμα αντιαισθητικό. Δεν το βάζουμε, όταν δε συμβαίνει τίποτε απ΄ αυτά. Πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι δεν είναι και μεγάλο λάθος αν το γράψουμε στις περιπτώσεις που παραλείπεται (την βροχή, μην φοβάσαι), είναι όμως λάθος όταν το παραλείψουμε εκεί που χρειάζεται (το πατέρα, μη παρκάρετε).

Θα τα ξαναπούμε την επόμενη Κυριακή. Καλή εβδομάδα!

kartswnhs@gmail.com