Η αναγκαιότητα της Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης

Γράφει ο 

Γιώργος Δ. Αναστασιάδης

Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός

Θεμελιώδη αρχή της οργανωμένης κοινωνικής συμβίωσης αποτελεί η ύπαρξη και η εφαρμογή κανόνων. Στην χώρα μας αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 και την δημιουργία του πρώτου Ελληνικού κράτους υπήρξε πάντα έντονη η λαϊκή απαίτηση για την κατοχύρωση γραπτών κανόνων αναφορικά με την εφαρμογή της εξουσίας, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών, την ρύθμιση των πολιτειακών και πολιτικών ζητημάτων κλπ. Μετά τις πρώτες συντακτικές εθνοσυνελεύσεις και τους κανόνες που αυτές όρισαν, τα μεταγενέστερα συντάγματα και τις αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις τους μέχρι και την σύγχρονη εποχή φτάσαμε στο Σύνταγμα του 1975 όπως ισχύει μετά και την τελευταία αναθεώρηση του το 2008.

Είναι δεδομένο ότι το Σύνταγμα υπάρχει για να εκφράζει και να εξυπηρετεί την εκάστοτε εποχή και τις ανάγκες που σε αυτήν προκύπτουν και με την έννοια αυτή είναι απαραίτητο να εξελίσσεται (να αναθεωρήται). Επίσης είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι ο καταστατικός χάρτης με τον οποίο λειτουργεί ένα κοινωνικό σύνολο καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την πορεία και την εξέλιξη του. Κορυφαίο ιστορικό παράδειγμα αποτελούν οι νόμοι του Σόλωνα και του Κλεισθένη από τους οποίους γεννήθηκε η δημοκρατία στην αρχαία Αθήνα (σύμφωνα με τον Αριστοτέλη <<δώθηκε η πολιτεία στον λαό>>) και αποτέλεσμα αυτής η κορύφωση της πολιτικής, κοινωνικής, επιστημονικής και πολιτιστικής δραστηριότητας κατά τα χρόνια εκείνα.

Αντίθετα εκεί όπου η ιστορία έχει καταγράψει νομοθετικό πλαίσιο το οποίο δεν εξυπηρετεί το κοινωνικό συμφέρον ή σε περιπτώσεις όπου μια κοινωνία λειτουργεί χωρίς κανόνες, εύκολα παρατηρεί κανείς ηθική κατάπτωση, κοινωνική και πολιτική κρίση και εν τέλει την παρακμή συνολικά της κοινωνίας. Τέτοια παραδείγματα υπήρξαν πολλά σε όλη την ανθρώπινη ιστορία κυρίως εκεί όπου εφαρμόστηκαν απολυταρχικά καθεστώτα.

Παρακολουθώντας κανείς τις εξελίξεις στην Ελλάδα, την βαθειά οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση που είναι σε πλήρη εξέλιξη αντιλαμβάνεται σε σχέση και με τα παραπάνω ότι υπάρχει ισχυρό θεσμικό έλλειμμα στον τρόπο λειτουργίας της χώρας. Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα και μελετώντας το σύνταγμα της Ελλάδας (στην ιστορική του εξέλιξη από το 1844 και μετά) θα διαπιστώσει στρεβλώσεις και αδυναμίες οι οποίες είναι βέβαιο ότι έδρασαν καταλυτικά στο να οδηγηθούμε στις σημερινές εξελίξεις. Η απάντηση σε μια τέτοια διαπίστωση δεν μπορεί να είναι άλλη παρά η σύσταση συντακτικής εθνοσυνέλευσης η οποία θα προκύψει από καθορισμένες διαδικασίες που θα δρομολογηθούν σε καθορισμένο χρονικό ορίζοντα και θα αποτελείται από αρκετά μεγάλο αριθμό πολιτών εξαιρετικά ευρείας κοινωνικής διαστρωμάτωσης.

Ο νέος καταστατικός χάρτης της χώρας θα πρέπει να θεσμοθετεί την συλλογική συνύπαρξη των πολιτών, να κατοχυρώνει την πολιτική αυτονομία του βουλευτή έτσι ώστε να εκπροσωπεί τον λαό πέρα και πάνω από αντιδημοκρατικές λογικές κομματικής πειθαρχίας και επιπλέον να κατοχυρώνει την δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων. Τα μέχρι τώρα συντάγματα που έχουν εφαρμοστεί στην χώρα μας κατοχυρώνουν εξουσίες προσώπων και όχι θεσμών και επιπλέον αυτονομούν τις εξουσίες των κομμάτων εις βάρος της λαϊκής κυριαρχίας με αποτέλεσμα την φαύλη κομματοκρατία που βιώνει σήμερα ο τόπος.

Επιπλέον θα πρέπει να αυξηθεί το όριο ηλικίας για να εκλεγεί κανείς βουλευτής μιας και με το σημερινό (25ο έτος της ηλικίας) πολλές φορές εκλέγοντε βουλευτές πολίτες οργανωμένοι σε κομματικές νεολαίες, χωρίς επαγγελματική εμπειρία και γνώση και άρα όχι αυθύπαρκτοι στο κοινωνικό σύνολο με αποτέλεσμα να είναι (διαχρονικά) κομματικά εξαρτημένοι με ότι συνέπειες και αν έχει αυτό για τον πολιτικό βίο στον τόπο μας και την αέναη τροφοδότηση της κομματοκρατίας. Απαραίτητη βεβαίως είναι και η συνταγματική κατοχύρωση του εκλογικού νόμου ώστε να μην καταστρώνετε αυτός κατά το δοκούν και με γνώμονα μικροκομματικά συμφέροντα.

Με το νέο σύνταγμα θα πρέπει να ξεχωρίσει η διοίκηση (το κράτος) από την κυβέρνηση μιας και η πρώτη αφορά στην <<πολιτεία>> η οποία θα πρέπει να λειτουργεί με συνέχεια και συνέπεια και πάντα προς την εξυπηρέτηση του πολίτη και σίγουρα όλα αυτά ανεξαρτήτως το ποια είναι κάθε φορά η κυβέρνηση. Ταυτόχρονα θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ανώτερος αριθμός δημοσίων υπαλλήλων ως ποσοστό επί του γενικού πληθυσμού της χώρας αφού βεβαίως γίνει εμπεριστατωμένη μελέτη για τον αριθμό αυτών που απαιτείται.

Επιπλέον με το νέο σύνταγμα θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η δομή του εθνικού συστήματος παιδείας και να αφορά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην Ελλάδα. Το νέο σύνταγμα θα πρέπει να αφιερώνει μεγάλο τμήμα του βάζοντας το πλαίσιο για τον τρόπο με τον οποίο θα εκπαιδεύοντε οι νέοι. Είναι κοινή διαπίστωση πλέον ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό για την σημερινή κατάσταση της χώρας ισχυρή ευθύνη έχει και το έλλειμμα παιδείας των πολιτών. Είναι δεδομένο λοιπόν ότι σε πέραν της μιας παραγράφου το νέο σύνταγμα θα πρέπει να στοχεύει στη μόρφωση του ανθρώπου καθώς και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην ανάπτυξη του ήθους του.

Σε σχέση τώρα με τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι προφανές ότι πρόκειται για εξαιρετική φαυλότητα του σημερινού συντάγματος το γεγονός ότι έχουμε έναν <<διακοσμητικό>> πρόεδρο. Το νέο σύνταγμα θα πρέπει να παύσει τον θεσμό του προέδρου της δημοκρατίας και ταυτόχρονα να θεσμοθετήσει την <<συνταγματική γερουσία>> η οποία θα είναι το ανώτατο πολιτειακό όργανο της χώρας, θα εκλέγεται κατευθείαν από τον Ελληνικό λαό με υψηλή πλειοψηφία και θα αποτελείται από πολίτες με ευρεία πείρα και γνώση σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η συνταγματική γερουσία θα αποφασίζει συλλογικά, θα είναι σε συνεχή διαβούλευση με τον Ελληνικό λαό με συνταγματικά κατοχυρωμένο θεσμικό πλαίσιο και θα είναι ο θεσμικός τοποτηρητής του συντάγματος.

Φυσικά υπάρχουν και μια σειρά από άλλα ζητήματα στα οποία χωλαίνει το παρόν σύνταγμα όπως το βουλευτικό ασυμβίβαστο, ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, οι αντιφάσεις του άρθρου 22 και ο διαχωρισμός σε εργαζόμενους δύο ταχυτήτων (δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι), η διάλυση της βουλής από την εκάστοτε κυβέρνηση κατά το δοκούν (άρθρο 41), η μη ύπαρξη κατ' ουσίαν ανεξάρτητης δικαιοσύνης (άρθρο 88), η σχεδόν καθόλου θεσμοθετημένη συνεχής και άμεση συμμετοχή των πολιτών στην διαχείριση και στον έλεγχο της εξουσίας.  Όλα αυτά θα μπουν σε ανοιχτό και παραγωγικό διάλογο στο σύνολο της κοινωνίας και με βάση αυτόν η συντακτική εθνοσυνέλευση θα καταλήξει στο νέο σύνταγμα.

Ο μέχρι τώρα τρόπος λειτουργίας της χώρας οδήγησε σε χρεωκοπία, είναι φανερό και ξεκάθαρο ότι πρέπει να θεσπίσουμε νέους κανόνες στις λειτουργίες της Ελληνικής <<πολιτείας>>. Βέβαια το υφιστάμενο σύνταγμα δεν προβλέπει το άνοιγμα μιας τέτοιας διαδικασίας, επομένως είναι στο χέρι του κυρίαρχου Ελληνικού λαού να το απαιτήσει.