Γράψε… λάθος, Κυριακή 22 Ιουνίου 2014

Γράφει ο Σπύρος Καρτσώνης

● Δεν μπορεί παρά να είναι διαστροφή το να έχεις συνέχεια την προσοχή σου στραμμένη στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο, για να καταγράψεις την ανοησία του κάθε παρουσιαστή ή εκφωνητή!

Δεν μπορεί παρά να είναι διαστροφή το να έχεις συνέχεια την προσοχή σου στραμμένη στα… cosial media, για να καταγράψεις σε πόσες και σε ποιες περιπτώσεις αισθάνεσαι να βγαίνει το μάτι σου από το κάθε μαργαριτάρι που ξεπηδά μπροστά σου!

Τι να γίνει όμως! Ορισμένες φορές η δουλειά (η δέσμευση που έχεις αναλάβει) είναι δουλεία (είδατε πώς μια ταπεινή οξεία μπορεί να αλλάξει τα πάντα;)!

Παρ΄ όλα αυτά δεν το βάζουμε κάτω!

Συνεχίζουμε, λοιπόν!

☺«Δεν υπάρχει ακριβή ενημέρωση».

Όθεν προκύπτει αμείλικτο το ερώτημα: Φτηνή υπάρχει;

Το παραπάνω θυμίζει το αμίμητο που εκστόμισε τέως αρχηγός κόμματος μέσα στην αίθουσα της Βουλής: «Το κόμμα μας απαιτεί, ο προϋπολογισμός που θα έρθει για συζήτηση στη Βουλή να είναι ακριβός»!

Ακριβή λοιπόν η ενημέρωση, ακριβός ο προϋπολογισμός, πώς να μην έρθει μόνο του στα χείλη το ερώτημα: Πότε οι διαμορφώνοντες το γλωσσικό αίσθημα του λαού θα μάθουν ακριβώς ποια είναι η ακριβής σημασία των λέξεων ακριβή και ακριβός, για να μην πληρώσουμε ακριβά όλοι μας την έλλειψη σεβασμού που δείχνουμε προς τη γλώσσα;

☺«Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για την ακριβή εξακρίβωση του αριθμού των ζώντων μέσα στην ανέχεια, ώστε να… ».

Μπράβο, μπράβο! Με σαφή σαφήνεια η δήλωση των προθέσεών σας! Μακάρι να κάνετε ό,τι μπορείτε και για την απατηλή εξαπάτηση πολλών συνανθρώπων μας, οι οποίοι, όντας ήδη σε άθλια εξαθλίωση, ενώ περίμεναν ασφαλή εξασφάλιση του εισοδήματός τους, είδαν, όχι απλώς την ασθενή του εξασθένιση, αλλά και την εμφανή του εξαφάνιση και την άυλή του εξαΰλωση!

Τα λέμε αυτά, γιατί δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει η άγριά τους εξαγρίωση προς όλους εσάς που το γενικό καλό το μεταφράζετε σε καταστροφική καταστροφή της κοινωνικής και οικονομικής ραχοκοκαλιάς της χώρας, σε επιθετική επίθεση γενοκτονίας, σε υπαρκτή ανυπαρξία κοινωνικού κράτους και σε πολλά άλλα, μέσα σε μια περιρρέουσα αχρεία εξαχρείωση! …

Όθεν ευχόμεθα: ευαίσθητη ευαισθητοποίηση των κρατούντων, αρνητική άρνηση σε οτιδήποτε προστάζουν οι επικυρίαρχοι και ήμερη εξημέρωση των παθών, ώστε να έρθει η ομαλή εξομάλυνση της ποιότητας ζωής όλων μας με την υγιή εξυγίανση όλων των τομέων της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής της χώρας μας!

☺«Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν ήταν παρών».

Δυστυχώς και η γραμματική δεν ήταν παρούσα!

● «πριν την κάλπη, πριν τη νίκη, πριν τις ευρωεκλογές, πριν το παγκόσμιο κύπελλο, πριν τη λήξη της θητείας, πριν λίγο, πριν χρόνια, πριν καιρό, πριν την πλατεία, πριν τη στάση του λεωφορείου».

Σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα το πριν λειτουργεί ως πρόθεση και πρέπει να συνοδεύεται από την πρόθεση από: «πριν από την κάλπη, πριν από τη νίκη, πριν από τις ευρωεκλογές, πριν από το παγκόσμιο κύπελλο, πριν από τη λήξη της θητείας, πριν από λίγο, πριν από χρόνια, πριν από καιρό, πριν από την πλατεία, πριν από τη στάση του λεωφορείου».

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

Η λέξη πριν χρησιμοποιείται σήμερα:

 I. ως επίρρημα χρονικό και δευτερευόντως τοπικό

 α. είτε σε θέση επιρρήματος: «Δεν άκουσα τι μου είπες πριν» - «Θυμάμαι ότι πριν η ζωή ήταν πολύ πιο απλή» - «Έπρεπε να σταματήσεις ένα δρόμο πριν».

β. είτε σε θέση πρόθεσης για τη δήλωση χρόνου ή τόπου. Όταν αποκτά αυτήν  την λειτουργία πρέπει να συνοδεύεται από την πρόθεση από: «Ήρθε πριν από το Πάσχα» - «Δεν μπορώ να ξυπνήσω πριν από τις οκτώ» - «Θα κατέβω μία στάση πριν από το τέρμα» - «Ήρθατε πριν από εμένα».

Γράφει ο Αχ. Τζάρτζανος (Νεοελληνική Σύνταξις, τ. Β΄, σ. 235): «Σύμφωνα με τη γνήσια δημοτική σύνταξι, για να εκφράζωμε την έννοια του πρωτίτερα με το μόριο πριν, πρέπει, αν μεν για αφετηρία έχωμε κάτι που σημαίνει τόπο ή κάτι που σημαίνει ένα σταθερό χρονικό σημείο (Πάσχα, Χριστούγεννα, άνοιξις, καλοκαίρι, Σεπτέμβριος, - αυγή, μεσημέρι, μεσάνυκτα κ.τ.τ.), να χρησιμοποιούμε το πριν από: Κάθεται εκατό βήματα πριν απ΄ το σπίτι μας. Θα γίνει ο γάμος τους πριν απ΄ το Πάσχα. Σηκώθηκε κι έφυγε πριν απ΄ τα μεσάνυχτα».

Ό,τι συμβαίνει με το πριν, όταν λειτουργεί ως πρόθεση, συμβαίνει και με όλα τα συναφή επιρρήματα (μπροστά, πίσω, πάνω, κάτω, ύστερα, έπειτα κ.ά.) όταν αποκτούν τέτοια λειτουργία. Όλα συνοδεύονται από την πρόθεση από: μπροστά από, πίσω από, ύστερα από κ.λπ.

Αξίζει να θυμόμαστε ότι: Όταν το πριν δεν συνοδεύεται από άρθρο, ποσοτικό επίθετο ή αριθμητικό, καθώς και όταν ακολουθεί προσωπική αντωνυμία χρησιμοποιείται πάντοτε περιφραστικά με την πρόθεση από: «Το είχα ακούσει πριν από εσένα» - « Τέτοιες πινακίδες τοποθετούνται πριν από διασταυρώσεις».

Παρατηρήσεις: - Η σύνταξη της πρόθεσης πριν με έναρθρη αιτιατική είναι αρκετά συνηθισμένη στη Νέα Ελληνική. Ενισχύεται δε και από την αντιδιαστολή με την πρόθεση μετά, όταν οι δύο τύποι παρουσιάζονται σε άμεση σύνδεση: «Θα παίρνω το χάπι μου πριν ή μετά το φαγητό;».

Όπως και να ΄χει όμως είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται πάντοτε ο συνδυασμός πριν από αντί του απλού πριν + αιτιατική.

- Η φράση πριν της ώρας είναι λόγιο κατάλοιπο. Η σύνταξη με γενική ουσιαστικού είναι αρκετά σπάνια. Συνηθέστερη ήταν η σύνταξη της πρόθεσης πριν με γενική ενάρθρου απαρεμφάτου κατά την ελληνιστική εποχή (π.χ. πριν του ακούσαι).

II. ως χρονικός σύνδεσμος (συντάσσεται με ρήμα): «Πριν φύγεις, θέλω κάτι να μου φτιάξεις» - «Έφυγαν, λίγο πριν έρθεις» - «Πριν καλά καλά να το καταλάβω, το είχα ήδη αγοράσει».

Όταν το πριν χρησιμοποιείται ως σύνδεσμος τότε το από παραλείπεται: «Πριν ξεκινήσει το λεωφορείο» - «Πριν ακούσουμε τις ειδήσεις» - «Πριν τελειώσει η δίκη». Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να ακολουθείται ή να μην ακολουθείται από το να: «Πριν να αποφασίσουμε ας σκεφτούμε» ή «Πριν αποφασίσουμε ας σκεφτούμε».

III. ως όνομα: ως επίθετο «Σε όλο το πριν διάστημα», αλλά και ως ουσιαστικό «Μη σκαλίζεις τα πριν» - «Το ήξερα από τα πριν».

Θα τα ξαναπούμε, φίλοι μου, την επόμενη Κυριακή. Καλή εβδομάδα!

kartswnhs@gmail.com