Γράψε… λάθος, Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013

Γράφει ο Σπύρος Καρτσώνης

● Πόση εμπιστοσύνη θα είχατε στην επάρκεια ενός χτίστη που δεν ξέρει να χρησιμοποιεί το αλφάδι και το νήμα της στάθμης ή μιας μοδίστρας που δεν μπορεί να χειριστεί τη μηχανή που γαζώνει;

Πώς, δηλαδή, είναι δυνατόν να θεωρηθούν άξιοι επαγγελματίες άνθρωποι, οι οποίοι δεν είναι ικανοί να χειριστούν το σημαντικότερο εργαλείο της δουλειάς τους; Το ίδιο ακριβώς ισχύει για τους δημοσιογράφους και τους πολιτικούς, για τους οποίους η γλώσσα, προφορική και γραπτή, είναι το εργαλείο της δουλειάς τους. Είναι νοητό να μην είναι σε θέση να τη χειριστούν σωστά; Φαίνεται ότι στην Ελλάδα, τη χώρα της άκρατης και άκριτης επιτρεπτικότητας, είναι όχι απλώς νοητό, αλλά και επιβραβεύσιμο.

Φυσικά αναφερόμαστε στα γλωσσικά ολισθήματα, άλλως ‘‘μαργαριτάρια’’, που μοιράζουν αφειδώς από τις ραδιοτηλεοράσεις ή από τις στήλες των εφημερίδων.

Ας αφήσουμε όμως την πολυλογία, για να μας τα πουν οι ίδιοι:

 «Τον Ιανουάριο θα επιστρέψουν οι επικεφαλής της τρόικα». Ακριβώς. Όπως λέμε το χερούλι της πόρτα, το χρώμα της βάρκα, ο φακός της κάμερα.

 «Καταμετρήθηκαν 17  νεκρά πτώματα». Όχι, μην αναρωτιέστε καθόλου· … ζωντανά  πτώματα δεν βρέθηκαν, ώστε να καταμετρηθούν!

 «Ο νεκρός προσήλθε στο νοσοκομείο περί την (τάδε) ώρα». Θα πρόκειται προφανώς για θαύμα. Γιατί δεν είναι κάτι το συνηθισμένο να προσέρχονται οι νεκροί μόνοι τους στα νοσοκομεία.  Εκτός αν είχαμε νεκρανάσταση και δεν έγινε αντιληπτό. Βεβαίως «ο νεκρός προσκομίστηκε ή προσεκομίσθη στο νοσοκομείο…» ή «τον νεκρό τον έφεραν στο νοσοκομείο…».

 «Αναμένεται να διαπιστωθεί αν θα ενισχυθεί από μία κατά μέτωπη αναμέτρηση». Αν ήταν κατά κούτελη η αναμέτρηση κάτι θα γινόταν! Το ερώτημά μας είναι τι γίνεται με περιπτώσεις σαν κι αυτές που γίνεται κατά μέτωπον επίθεση στη γλώσσα.

 «Κατέθεσαν στεφάνι στον τόπο μαρτυρίας των δύο παλικαριών». Κάτι τέτοια ακούμε και λέμε ότι αρκετές φορές η πληροφόρηση γίνεται σκέτο μαρτύριο, λέξη που φαίνεται να αγνοεί ο, κατά τα λοιπά, ‘’ενημερωτής’’ τού ελληνικού λαού και διαμορφωτής τού γλωσσικού του αισθητηρίου.

 «Και εν προκειμένου τι πρόκειται να γίνει, που να… ». Εν προκειμένω η δοτική είναι άγνωστη. Για σκεφτείτε όμως να ακούγαμε και τα χειρότερα: εν τούτου νίκα, ουκ εν του πολλού του ευ, συν των άλλων και άλλα τέτοια. Θα τρέχαμε να βρούμε γιατρό· γιατί -… εν ολίγων- θα… λαλάγαμε!

 «Εγκυμονεί ο κίνδυνος να γίνει το χρέος μη βιώσιμο». Πρόκειται πραγματικά για μια πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση, η οποία εγκυμονεί κινδύνους. Γι΄ αυτό με αγωνία περιμένουμε να δούμε πόσα θα είναι και τι χρώμα θα έχουν, όταν γεννηθούν, τα… κινδυνάκια.

● Από τότε που μπήκε για τα καλά στη ζωή μας η τρόικα, όχι μόνο εκβιάζει και βιάζει καθημερινώς τους Έλληνες, αλλά έγινε και αιτία καθημερινού βιασμού της γλώσσας. Δεν υπάρχει ημέρα που να μην τραυματίζεται η ακοή και η όρασή μας από πολιτικούς και πολιτικάντηδες, από μεγαλοδημοσιογράφους της τηλεόρασης και αρθρογράφους των εφημερίδων, όταν χρησιμοποιούν τη λέξη αυτή στη γενική του ενικού. Αυτό που λέει σωστά ο αγράμματος παππούς στο πιο απο(με)μακρυσμένο χωριό, το λέει λάθος ο πολυσπουδασμένος σε ξένα πανεπιστήμια πολιτικός ή δημοσιογράφος. Γιατί ο παππούς έχει το γλωσσικό αισθητήριο ανεπτυγμένο, σκέφτεται ελληνικά και μιλάει ελληνικά, ενώ ο -συνήθως- αμερικανοτραφής είτε είναι λειτουργικώς αναλφάβητος είτε σκέφτεται αμερικανικά και μιλάει ελληνικά είτε επιδεικνύει τη γλωσσομάθειά του με την προφορά μιας (ενσωματωμένης ήδη στη γλώσσα μας) δήθεν… ξένης άκλιτης λέξης.

  

Λέει ο Γ. Μπαμπινιώτης: «Σε όλα τα αρνητικά τής τρόικας, έχει προστεθεί και η κλίση της. Λένε και γράφουν συμπολίτες μας πολύ συχνά «τής τρόικα» ! Δεν έχουν πει ακόμη (δεν χρειάστηκε) ότι καταδυναστεύουν τον κόσμο «οι διάφορες τρόικα» ή ότι πολλά είναι τα λάθη «από τις διάφορες τρόικα» ! 

Δηλαδή οι ομιλητές αυτοί εκλαμβάνουν τη λέξη τρόικα ως άκλιτη σε μια γλώσσα κατεξοχήν κλιτή που είναι η Ελληνική και προκειμένου για μια λέξη που έχει μπει από πολλά χρόνια πριν στη γλώσσα μας είτε ως «ρωσικό έλκηθρο που σύρεται από τρία άλογα» είτε ως «συνδιοίκηση ή αντιπροσωπία από τρία άτομα».

Επομένως είναι σωστό να λέμε και να γράφουμε «οι επιταγές τής τρόικας» και ότι «φαίνεται ότι θα πληθύνουν οι τρόικες σε διάφορες χώρες τής Ευρώπης». 

Δεν χρησιμοποιείται μόνον η γενική πληθυντικού, όπως και με πολλές άλλες λέξεις. Δεν λέγεται των τροϊκών όπως δεν λέγεται και των πορτών, των κουβεντών, των καβών κ.ά.».

.

kartswnhs@gmail.com