Το καπέλο της Ήβης

Του Φώτη Μισόπουλου

- μετα-μυθοπλασία, για προσωπικές εσχατολογίες

- Οι ώρες μέσα απ' τους ιριδισμούς και τα παιχνίδια ρέουν....
ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, ΟΚΤΑΝΑ[1]

.......το καπέλο πώς να το περιγράψω; Και γιατί; Όταν το κεφάλι μου απέκτησε δεν θα έλεγα τις οριστικές αλλά τις μέγιστες δυνατές διαστάσεις ο πατέρας μού είπε, Έλα, θ' αγοράσουμε το καπέλο σου, λες κι εκείνο προϋπήρχε, σε τόπο καθορισμένο, ανέκαθεν Την ίδια στιγμή, όποια κι αν είναι η χώρα, όποιο και αν είναι το τοπίον, γίνεται μια τελευταία Βενετιά μ' ένα Κανάλε Γκράντε- άρωμα πάντα θείον και των αισθήσεων χαιρετισμός στερνός- μια τελευταία Βενετιά στις αποβάθρες της οποίας γονδόλες μαύρες περιμένουν (πήγα να πω σαν νεκροφόρες) και ένας περάτης γονδολιέρης, ωχρός και κάτισχνος μα δυνατός στα μπράτσα, τους τερματίζοντας κάθε φορά καλεί ''Τέρμα εδώ. Ετοιμασθείτε. Ο ποταμός Αχέρων. Περάστε, κύριοι, απ' εδώ. Τούτη είναι η βάρκα σας. Εμπάτε''. Τεθείσης της ανωτέρω προτάσεως, η υπογραφή ενός συμβολαίου δια την πραγματοποίησιν αυτών των διαφόρων σχημάτων μπορούσε να αχθεί εις την φυσιολογικήν και αναγκαίαν απόδοσιν;;Τώρα θα πρέπει ίσως να την σκοτώσουμε την αγάπη, που σαν κι εκείνα τα μονήρη γαϊδουράγκαθα έβγαλε ένα λουλούδι βυσσινί μέσα από τη σκόνη, περήφανο και τυφλό, και χαίρεται που δεν έχει άλλον κανένα ανάγκη- εκτός απ' τον εαυτό της
Προχώρησε κατ' ευθείαν προς το καπέλο Εμένα δεν μου 'πέφτε λόγος, ούτε του πωλητή Έχω συχνά αναρωτηθεί μήπως ο πατέρας ήθελε να με ταπεινώσει, μήπως ζήλευε που ήμουν νέος και ωραίος, φρέσκος τουλάχιστον, σε αντίθεση μ' εκείνον που ήταν ήδη μεγάλος, με πρόσωπο κόκκινο και πρησμένο Από κείνη τη μέρα, μου απαγορεύτηκε να βγαίνω έξω χωρίς καπέλο, ν' ανακατεύει ο αέρας τα όμορφα καστανά μαλλιά μου Και ανάμεσά μας, οι καλούμενοι, εγκαλούμενοι, με το βλέμμα σαν αυτό που συναντά κανείς στα μάτια των καταδικασμένων, στις ύστατες στιγμές του βίου των, μπροστά στις κάννες των αποσπασμάτων, σε ώρες ορθρινές κατά τας εκτελέσεις, μισό λεπτό πριν ακουσθούν οι τουφεκιές και σωριαστούν σφαδάζοντας στη γη τα σώματά των, όλοι περνούν και μπαίνουν στις γονδόλες πάντα χωρίς αποσκευές και φεύγουν: Δοθείσης μιας εγγυήσεως ίσης με το απαιτούμενον ποσόν, με την συνδρομήν, δια πράξεως δωρεάς και μεταβιβάσεως εν ζωή του δωρητού ή δια κληροδοτήματος μετά τον ανώδυνον θάνατον αυτού, διακεκριμένων μεγιστάνων του χρήματος, εχόντων εις την κατοχήν των περιουσίας συγκεντρωθείσας κατά την διάρκειαν επιτυχούς σταδιοδρομίας και εν συνδυασμώ του κεφαλαίου με την ευκαιρίαν, ήτο δυνατόν ο επιζητούμενος σκοπός να επιτευχθεί Φοβάμαι μην την πατήσουνε, μη την πατήσουνε, μη φθαρεί απ' το χρόνο άνοιξη καλοκαίρι χειμώνας κρύα- θάθελα νάχαμε το κουράγιο να τη σκοτώσουμε αρυτίδιαστη, όπως ο γλύπτης καταστρέφει την Ήβη του χτυπώντας μανιασμένα με το σφυρί,- κομμάτια δακρυσμένα στα πόδια του.-

........το έβγαζα καμιά φορά σε δρόμους έρημους και το κρατούσα στο χέρι, αν κι έτρεμε το φυλλοκάρδι μου Όφειλα να το βουρτσίζω καθημερινά, πρωί απόγεμα Τ' αγόρια της ηλικίας μου με τα οποία είχα πότε πότε την υποχρέωση να συγχρωτίζομαι, με κορόιδευαν Έλεγα όμως στον εαυτό μου: Δεν είναι στ' αλήθεια το καπέλο που τους φταίει, κάναν πλάκα με το καπέλο επειδή είναι λίγο πιο φανταχτερό από τα υπόλοιπα, άλλωστε δεν διακρίνονται και για τη φινέτσα τους- και ο δρόμος εξακολουθεί, σκληρός, σκληρότερος παρά ποτέ, σκυρόστρωτος ή με άσφαλτο ντυμένος, και μαλακώνει μόνο όποια κι αν είναι η χώρα, όποιο και αν είναι το τοπίον, κάτω από σέλας αγλαόν αθανασίας, μόνο στα βήματα των ποιητών εκείνων, που οι ψυχές των ένα με τα κορμιά των είναι, των ποιητών εκείνων των ακραιφνών και των αχράντων, καθώς και των αδελφών αυτών Αγίων Πάντων
Ποίον ενδεχόμενον θα καθιστούσε τον ίδιον ανεξάρτητον από αυτά τα πλούτη; Η ανεξάρτητος ανακάλυψις χρυσοφόρου κοιτάσματος ανεξαντλήτου μεταλλεύματος κι ύστερα ο τρελός με τρόμο σκύβει και μαζεύει την πέτρα- το μεγάλο κομμάτι πλάτης, το φρύδι, τα ευαίσθητα δάχτυλα, το μηρό- την ανασυγκροτεί στη μνήμη, λέφτερος που σκότωσε τον εαυτό του, πανέτοιμος να τόνε θάψει πια.
Πάντα μου προκαλούσε κατάπληξη η έλλειψη γούστου των συνομηλίκων μου, σ' εμένα που η ψυχή νυχθημερόν παράδερνε αναζητώντας τον εαυτό της Όταν ο πατέρας πέθανε θα μπορούσα να είχα απαλλαγεί από το καπέλο, τίποτα δεν μ' εμπόδιζε, δεν το έκανα Να το περιγράψω αλλά πώς; Κάποια άλλη φορά, κάποια άλλη στιγμή: όταν το ρήμα εκτοπίζεται και άρχουν παντού τα επίθετα, θετά παιδιά της συμμορφώσεως και του διακοσμημένου ψεύδους, τέλματα εκτείνονται εκεί όπου ο σπόρος έπιπτε ως σπέρμα Μα, τότε, ω, τότε δικαιολογούνται- τι λέγω, ευλογούνται όλου του κόσμου, οι θυμοί Διά ποίον, λοιπόν, λόγον, συνεκέντρωνε την σκέψιν του εις σχέδια τόσον δυσκόλως να πραγματοποιηθούν; Συνιστούσε εκ των αξιωμάτων του το γεγονός ότι παρόμοιοι συλλογισμοί ή ο αυτόματος συσχετισμός του ατόμου του με μίαν αφήγησιν ήτις τον αφεώρα εφ' όσον πραγματοποιούντο προ της νυκτερινής κατακλίσεως τον ανακούφιζαν εκ της κοπώσεως και παρήγον ως αποτέλεσμα υγιεινήν ανάπαυσιν και ανανεωμένην ζωτικότητα Γι' αυτό, κάτι μου κλέβουν οι μέρες μου, κάτι μου αφαιρούν οι νύχτες, ο χρόνος με μαδάει φύλλο φύλλο, ολοένα πιο πολλοί ζητιάνοι μαζεύονται στην πόρτα, γρατζουνάνε τον τοίχο, φτύνουν στα σκυλιά, με ληστεύουν απ' τους φίλους.-

...........σηκώθηκα και ξεκίνησα Ξεχνώ πόσω' χρονώ ήμουν Απ' όσα μου είχαν συμβεί τίποτε δεν άξιζε να γίνει ανάμνηση Μήτε κοιτίδα, μήτε μνήμα, μήτε οτιδήποτε Ή μάλλον τόσες άλλες κοιτίδες, τόσα άλλα μνήματα, που τα έχω χαμένα Δεν θα ήταν πάντως υπερβολή να πω ότι βρισκόμουν στο άνθος της ηλικίας μου, είχα όλες μου τις δυνάμεις, κάπως έτσι θαρρώ το λένε Ω, ναι, τις είχα Οι εκριζωταί τότε, δεν είναι (ω άνδρες, ασυμμόρφωτοι, ω άνδρες και γυναίκες) απλώς ίππων οπλαί, ή εκσκαφείς, ή παίδες ρινοκέρων, δεν είναι μόνον νοσταλγοί της παμπαλαίας γης της Αττικής ή Βοιωτίας ή έφηβοι στεφανηφόροι, έφηβοι σπερματικοί και εις το γήρας των ακόμη, θεμελιωταί έτι και όταν δεν το ξέρουν των νέων Θηβών ή Αθηνών Σε τι συνίσταντο οι φόβοι του; Εις την διάπραξιν ανθρωποκτονίας ή αυτοκτονίας κατά την διάρκειαν του ύπνου λόγω δυσλειτουργίας του φωτός της λογικής, εις την μη δυναμένην να προσμετρηθεί κατηγορικήν πνευματικότητα, την ενυπάρχουσα εις τους εγκεφαλικούς μαιάνδρους Το χιόνι θα με προστατέψει τελικά χτίζοντας ένα μαντρί με άλογα μόνο, σανό και λήθη, τίποτα που να θυμίζει ανθρώπους Έζησα πεντακόσια χρόνια, πεντακόσιους έρωτες, πεντακόσια φιλιά, καιρός να βάλω το αυτί μου στο χώμα, να ενδώσω
Διέσχισα τον δρόμο, και στράφηκα να δω το σπίτι που μ' έδιωξε, εγώ που ουδέποτε κοιτούσα πίσω όταν έφευγα Πόσο όμορφο ήταν! Γεράνια στα παράθυρα Είχα εντρυφήσει στα γεράνια Φθάνει να μη φοβηθώ, να μην γελασθούν να μην εξαπατηθούν από τη Σφίγγα των τελμάτων ή από τους εξώστας ή βουλάς λαλούντας σοφιστάς και λαοπλάνους, που σφίγγουν δήθεν στοργικά και πνίγουν- αυτοί ήσαν οι τελευταίοι συλλογισμοί των: Κάποια απομονωμένη αποκλειστική διαφήμισις συνισταμένη αποκλειστικώς από τα απλούστερα και αποτελεσματικότερα εκφραστικά μέσα, αρμόζουσα εις την ταχύτητα του ρυθμού της συγχρόνου ζωής Στοπ
Ήτανε τρεις Τρία και τ' άλογά τους Ο ένας λεπρός Ο λιγδιασμένος Ο τρίτος ο τυφλός με το συχωροχάρτι Ύποπτοι ''Κοίταξε λίγα τα ψωμιά σου Πολλή η βρωμιά που αφήνεις πίσω σου Κάποτε πρέπει να τ' αποφασίσεις Να το δαχτυλίδι σου Να και το δόντι του κοριτσιού που αρνήθηκες Ετοιμάσου''.-

ΤΕΛΟΣ

ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΦΩΤΟ

[1] ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, ΟΚΤΑΝΑ
ΑΝΑΦ.: Σάμουελ Μπέκετ, ΠΡΟΖΕΣ 1945-1980, μτφρ. Εριφύλη Μαρωνίτη, εισαγωγή Γεράσιμος Βώκος, Πατάκης 2002 //// Τζέημς Τζόυς, ΟΔΥΣΣΕΑΣ, μτφρ. Σωκράτης Καψάσκης, Κέδρος 1992 //// Ανδρέας Εμπειρίκος, ΟΚΤΑΝΑ, Ίκαρος 1987 //// Ανδρέας Αγγελάκης, 21 ΕΦΙΑΛΤΕΣ ποιήματα, Καστανιώτης 1974
ΣΗΜ.: Κώστας Βούλγαρης, Η Μετα-Μυθοπλασία στην ελληνική πεζογραφία, Βιβλιόραμα 2017 //// Αριστοτέλης Σαΐνης, Ένας θεωρητικός κέντρωνας ή μυθιστορώντας την ''μεταμυθοπλασία'', efsyn 12/11/17 Διαδίκτυο

https://d1kvkzjpuym02z.cloudfront.net/5e749d1f8740210853326704.jpg?Expires=2058856873&Signature=SgudDoUDfcg3jHYpKTfemjPo4mVOZyVp-F6vSIrxNtvfkZxzZ9rC-7dORipSfYUG~oyMtsGuJkX-PzMckp1D22iTFHmCs1jew1J5yUJYbrXTLUCJ6FQCczqDtwtNyFfirUNS7iCNemoEWMeT3FE-6-iYjsDejbz0lEhZSxKGEiA_&Key-Pair-Id=APKAJXYWFXCDTRLR3EFA

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTYa8q4u_w-scVm1bRpF41D-lO6LtIA4crV1w&usqp=CAU