Σπειραματονεφρίτιδα: Η σιωπηλή απειλή για τους νεφρούς μας

Γράφει η Πασχαλιά Καρακώστα*
Ειδικός Νεφρολόγος
Η σπειραματονεφρίτιδα αποτελεί μια σοβαρή νόσο των νεφρών, που προκαλείται από φλεγμονή στα σπειράματα, τις μικροσκοπικές δομές που λειτουργούν ως φίλτρα του αίματος. Οι νεφροί περιέχουν εκατομμύρια τέτοιες μονάδες (νεφρώνες), που φιλτράρουν τις τοξικές ουσίες και αποβάλλουν το πλεονάζον υγρό από τον οργανισμό. Όταν η λειτουργία αυτή διαταραχθεί, μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, με σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του ασθενούς.

Η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά (οξεία μορφή) ή να εξελιχθεί σταδιακά (χρόνια μορφή). Σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζεται χωρίς εμφανή συμπτώματα και ανακαλύπτεται τυχαία σε μια γενική εξέταση ούρων. Σε άλλες, η κλινική εικόνα είναι πιο έντονη, με την παρουσία αφρωδών ή σκούρων ούρων λόγω πρωτεΐνης ή αίματος, οιδήματα στο πρόσωπο ή στα κάτω άκρα, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, μείωση της παραγωγής ούρων, κόπωση, κράμπες, ανορεξία ή απώλεια βάρους. Η εξέλιξη της νόσου μπορεί να είναι ταχεία, και σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσει σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες.

Οι αιτίες ποικίλλουν. Μπορεί να είναι μεταλοιμώδης, όπως μετά από στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα ή άλλη λοίμωξη. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, το σύνδρομο Goodpasture ή η νεφροπάθεια IgA. Σε άλλες περιπτώσεις συνδέεται με αγγειίτιδες, σακχαρώδη διαβήτη ή υπέρταση, ενώ δεν αποκλείονται κληρονομικοί παράγοντες ή κακοήθειες. Υπάρχουν διάφοροι τύποι σπειραματονεφρίτιδας, όπως η νόσος ελαχίστων αλλοιώσεων, η μεμβρανώδης σπειραματονεφρίτιδα, η εστιακή τμηματική σπειραματοσκλήρυνση, η IgA νεφροπάθεια, η ANCA- αγγειίτιδα.

Η διάγνωση βασίζεται σε μια σειρά εξετάσεων. Αρχικά, ενδείξεις μπορεί να δώσει μια γενική ούρων, που αποκαλύπτει την παρουσία αίματος, πρωτεΐνης ή κυλίνδρων. Αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να δείξουν αυξημένη κρεατινίνη, ουρία, αναιμία ή διαταραχές ανοσολογικών παραμέτρων. Η απεικόνιση των νεφρών με υπερηχογράφημα είναι επίσης χρήσιμη. Ωστόσο, το πιο καθοριστικό διαγνωστικό εργαλείο είναι η βιοψία νεφρού. Η λήψη ενός μικρού δείγματος ιστού υπό τοπική αναισθησία επιτρέπει την ιστολογική εξέταση, με στόχο να αναγνωριστεί ο ακριβής τύπος της σπειραματονεφρίτιδας και να καθοριστεί η θεραπευτική στρατηγική.

Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με την αιτία και τη βαρύτητα της νόσου. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως η μεταλοιμώδης σπειραματονεφρίτιδα, η νόσος μπορεί να υποχωρήσει αυτόματα ή με απλή αντιβιοτική αγωγή. Σε άλλες, απαιτείται χορήγηση ισχυρών ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, όπως κορτικοστεροειδή, κυκλοφωσφαμίδη, MMF, τακρόλιμους ή αζαθειοπρίνη. Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης με ειδική αντιυπερτασική αγωγή και η ελάττωση της απώλειας πρωτεΐνης στα ούρα είναι απαραίτητα μέτρα. Σε σοβαρές μορφές μπορεί να απαιτηθεί αιμοκάθαρση ή πλασμαφαίρεση. Σε ορισμένες περιπτώσεις η νόσος δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στη θεραπεία, ενώ σε άλλες εξελίσσεται προοδευτικά σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και απαιτείται υποκατάσταση, δηλαδή αιμοκάθαρση.

Ανεξάρτητα από τον τύπο ή την πρόγνωση, είναι σημαντικό να υπάρξει σωστή και τακτική παρακολούθηση από εξειδικευμένο ιατρό. Η σπειραματονεφρίτιδα είναι η τρίτη πιο συχνή αιτία αιμοκάθαρσης, μετά τον σακχαρώδη διαβήτη και την υπέρταση, και η έγκαιρη αναγνώρισή της μπορεί να αναστρέψει την πορεία της νόσου ή να καθυστερήσει σημαντικά την επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας.

Με την παραμικρή υποψία – όπως αιματουρία, αφρώδη ούρα, ανεξήγητη υπέρταση ή οίδημα – απευθυνθείτε άμεσα στον πλέον αρμόδιο ειδικό: τον Νεφρολόγο. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει τους νεφρούς σας!

* Πασχαλιά Καρακώστα
Ειδικός Νεφρολόγος
25ης Μαρτίου 4, Κιλκίς
Τηλ.: 6945491151