Γυναίκα… αιχμάλωτη

Της Σοφίας Κεσίδου
Λίγες μέρες μας χωρίζουν από την 8η Μαρτίου 2021 όπου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας πραγματοποιήθηκε πλήθος εκδηλώσεων ανά την Ελλάδα που ύμνησαν, γιόρτασαν, διεκδίκησαν το αυτονόητο. Πολλές οι δεσμεύσεις, οι διακηρύξεις και οι υποσχέσεις για μια ισότιμη και ισόνομη αντιμετώπιση της γυναικείας παρουσίας στην κοινωνία.

Ελάχιστες μέρες μετά, με έκπληξη, διαβάζω ότι ένας νέος άνθρωπος, ο οποίος εκπροσωπεί τη χώρα μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος, ενέκρινε ψήφισμα που αναφέρει πως η ανθρώπινη ζωή ενός παιδιού «πρέπει πάντα να προστατεύεται, ξεκινώντας από τη στιγμή της σύλληψης».

Και μένω ενεή. Πριν αλέκτωρ λαλήσαι τρις, το σωτήριον έτος 2021, συζητάμε στο Ευροκοινοβούλιο για το δικαίωμα της γυναίκας να διαθέτει το σώμα της όπως αυτή αποφασίζει;

Θέματα δηλαδή που ο δυτικός πολιτισμός όφειλε να έχει λύσει, θέματα που το ευρωπαϊκό δίκαιο όφειλε να έχει κατακτήσει, κυρίως όμως θέματα που η ίδια η κοινωνία έχει όφειλε οριστικά να επιλύσει, δείχνει να μην είναι τόσο αυτονόητα όσο νομίζαμε. Και ό,τι κατακτήθηκε με κόπο και αγώνα κινδυνεύει να κατακρημνισθεί στον βόρβορο του συντηρητισμού.

Το αν και πότε οι γυναίκες θα γεννήσουν παιδιά, το πώς θα διαχειριστούν το σώμα τους, το αν θα προσφύγουν στην αντισύλληψη και την άμβλωση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί απόφαση κανενός άλλου παρά μόνο της ίδιας της γυναίκας.

Ξεκαθαρίζω ότι πρόθεσή μου δεν είναι να υποστηρίξω την άμβλωση αλλά να υποστηρίξω το δικαίωμα της κάθε γυναίκας ελεύθερα να επιλέγει το αν θα κάνει άμβλωση ή όχι. Το δικαίωμα να έχει άπλετη ελευθερία να επιλέξει αν θα γίνει μητέρα ή όχι. Άλλωστε η μητρότητα είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να αποτελεί επιλογή τρίτου.

Από την άλλη η άμβλωση ως δικαιϊκό πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, οφείλει να ιδωθεί αποσυνδεμένη από οποιεσδήποτε μεταφυσικές, ηθικές ή θρησκευτικές δοξασίες και να εξετασθεί στο πλαίσιο μιας κοινωνικής πραγματικότητας.

Τα περί προστασίας του παιδιού από τη στιγμή της σύλληψης και η προσπάθεια να αποστερηθεί μια γυναίκα το δικαίωμα να διακόψει την κύησή της μόνο ως αντιδραστική τοποθέτηση μπορεί να αναγνωσθεί, απότοκος πολιτικών που σηματοδοτούν τραγικές οπισθοχωρήσεις των δικαιωμάτων στις σύγχρονες δημοκρατίες.

Τέτοιες θέσεις εκφράζουν πατριαρχικές και αναχρονιστικές αντιλήψεις και μεταφράζονται ως επιθέσεις σε κατακτημένα με σκληρούς αγώνες δικαιώματα των γυναικών, όπως και η πρόσφατη απονομιμοποίηση των αμβλώσεων στην Πολωνία.

Να ξεκαθαρίσουμε βέβαια ότι το θέμα των αμβλώσεων στην Ελλάδα έχει λυθεί νομοθετικά εδώ και δεκαετίες.

Το άρθρο 304 του Ποινικού Κώδικα στην παράγραφο 4 προβλέπει:

Τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης

«4. Δεν είναι άδικη πράξη η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης που ενεργείται με τη συναίνεση της εγκύου από γιατρό μαιευτήρα - γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου, σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα, αν συντρέχει μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) Δεν έχουν συμπληρωθεί δώδεκα εβδομάδες εγκυμοσύνης.

β) Έχουν διαπιστωθεί, με τα σύγχρονα μέσα προγεννητικής διάγνωσης, ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού και η εγκυμοσύνη δεν έχει διάρκεια περισσότερο από είκοσι τέσσερις εβδομάδες.

γ) Υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική βεβαίωση και του κατά περίπτωση αρμόδιου γιατρού.

δ) Η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί και εφόσον δεν έχουν συμπληρωθεί δεκαεννέα εβδομάδες εγκυμοσύνης.»

Οι ανακινήσεις τέτοιων θεμάτων ωστόσο καταδεικνύουν, για άλλη μια φορά, την αναγκαιότητα της υποχρεωτικής διδασκαλίας του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην Ελλάδα, ώστε να γίνει σαφές στους μαθητές ότι το σώμα το αντιμετωπίζουμε με σεβασμό, υπευθυνότητα και σοβαρότητα.

Ας μην μείνουμε λοιπόν στα ευχολόγια, στις επ' αφορμή παγκοσμίων ημερών φιέστες και τις επιφανειακές διακηρύξεις και ας υπερασπιστούμε σθεναρά την ισότιμη παρουσία της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία ανατρέποντας πατριαρχικές απόψεις και πρακτικές.

Δια στόματος γυναίκας θα κλείσω το σχόλιο μου.

Κική Δημουλά, από τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου» 1971-«Σημείο Αναγνωρίσεως» – άγαλμα γυναίκας με δεμένα χέρια - σύμβολο της κοινωνικής καταπίεσης του γυναικείου φύλου.

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν.

Στολίζεις κάποιο πάρκο./ Από μακριά εξαπατάς.
Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθίσει
να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες,
πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις.

Από κοντά ξεκαθαρίζει τ’ όνειρο:
δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου
μ’ ένα σχοινί μαρμάρινο
κ’ η στάση σου είναι η θέλησή σου
κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις
την αγωνία του αιχμαλώτου.

Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη: αιχμάλωτη.
Δεν μπορείς ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου,
ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα είναι τα χέρια σου...
Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα αμέσως.

Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε
στο μάρμαρο ο γλύπτης κι υπόσχονται οι γοφοί σου
ευγονία αγαλμάτων, καλή σοδειά ακινησίας.

Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις
όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω, σε λέω γυναίκα.
Σε λέω γυναίκα γιατί είσαι αιχμάλωτη.