Εξουσία: ο κοινός παρονομαστής

Γράφει η Σοφία Κεσίδου

Πολίτισσα του Δήμου Κιλκίς

Το κοινωνικό σκηνικό των τελευταίων ημερών με την χιονοστιβάδα καταγγελιών που αφορούν σε λεκτική και ψυχολογική βία, σεξουαλική κακοποίηση, παρενόχληση, προσβολή, ταπείνωση, προπηλακισμούς και κάθε μορφής παραβίαση των ατομικών ορίων διαχείρισης του σώματος και της ψυχής, πέρα από τις όποιες νομικές συνέπειες έχει και, κατά τη γνώμη μου οφείλει να έχει, λειτούργησε και ως ένας αναδευτήρας μυστικών και φόβων που για χρόνια κόχλαζαν περιμένοντας την στιγμή της έκρηξης.

Για να είμαι ξεκάθαρη δηλώνω ότι συντάσσομαι με την άποψη “τώρα είναι η ώρα” με την έννοια ότι αδυνατώ να αναγνωρίσω σε τρίτο, πλην του “θύματος”, το δικαίωμα επιλογής του χρόνου που θα έρθει αντιμέτωπος με ένα μη ευήκοον κομμάτι της κοινωνίας (και δυστυχώς αυτό είναι μια πραγματικότητα και ανεπάρκεια της κοινωνίας μας).

Θεωρώ απόλυτο ψευτοδίλημμα το ερώτημα «γιατί τώρα;» και εσκεμμένη απόπειρα συρρίκνωσης του μεγέθους των καταγγελιών.

Περαιτέρω δηλώνω ότι η βία είναι βία είτε την καταγγέλλει ένας/μια ολυμπιονίκης, είτε ένας/μια ηθοποιός, είτε μια ιερόδουλη, είτε ένας/μία πρόσφυγας, είτε ένας/μια υπάλληλος, είτε ένας/μια παρενδυτικός/ή κ.α.

Παρακολουθώντας λοιπόν την επικαιρότητα και ούσα ενεργό μέλος της κοινωνίας αφενός έχω αντίληψη αντίστοιχων περιστατικών στον φιλικό μου περίγυρο αλλά και προσωπική εμπειρία αφετέρου διαπιστώνω τον κοινό παρανομαστή τους, που δεν είναι άλλος από την εξουσία που δόθηκε ή αυτόκλητα πήραν οι εγκαλούμενοι και καταχραστές.

Το δικαίωμα δηλαδή ή άδεια που δίνεται σε κάποιον να προβεί σε ενέργειες που μας επηρεάζουν άμεσα και τείνουν να είναι προς όφελος μας, σε καμία δε περίπτωση εις βάρος μας.

Όταν το πρόσωπο στο οποίο παραχωρούμε την εξουσία αυτοανακηρύσσεται σε Ναπολέοντα και υιοθετεί ως στάση ζωής τον απόλυτο εκβιασμό τύπου “ εξουσίαν έχω σταυρώσω σε και εξουσίαν έχω απολύσω σε” κατά την Πιλατική ρήση αρχίζει η δυσωδία.

Γιατί πλέον ο εξουσιαστής είναι εγκλωβισμένος στη γελοία επιθυμία να νοιώθει αφέντης, έχει απολέσει κάθε ενσυναίσθηση και κυριαρχείται από το πάθος να ασκεί εξουσία ερήμην κάθε λογικής ή συναισθηματικής προοπτικής.

Βέβαια, όπως εύστοχα αναφέρει ο αγαπημένος μου Βασίλης Ραφαηλίδης “Η βούληση για εξουσία είναι καταρχήν πρόβλημα νοοτροπίας. Κανείς δεν θέλει εξουσία και όλοι την ασκούν, μηδέ του εισπράκτορα εξαιρουμένου, που αισθάνεται δεσπότης, στριμωγμένος στον άβολο θρόνο από όπου εκστομίζει διαταγές”.

Και οι διαταγές αυτές δεν είναι τίποτα άλλο παρά η επιβολή της βούλησης του εξουσιαστή σε ανθρώπους που για τον άλφα ή βήτα λόγο βρίσκονται σε μειονεκτική ή επαχθή θέση, σε σχέση εξάρτησης, έχουν ασθενέστερη βούληση ή λιγότερα προσόντα ή ικανότητες, συνήθως δε, έχουν μικρή ώς ανύπαρκτη οικονομική επιφάνεια. Πάνω στις ανάγκες, τα όνειρα, τις επιθυμίες ή

τα αισθήματα αυτών των ανθρώπων χτίζουν τις εμετικές καταχρήσεις τους, ικανοποιούν τις αρρωστημένες ορέξεις τους και πραγματώνουν τις κομπλεξικές αποφάσεις τους.

Οι εξουσιαστικές σχέσεις είναι πάντα σχέσεις εκμετάλλευσης.

Καταληκτικά είτε είσαι προπονητής, σκηνοθέτης, εργοδότης, σύζυγος, προϊστάμενος, παπάς, αιρετός, δικαστής, αν τσαλαπατάς την ανθρώπινη ψυχή, αν κουρελιάζεις την αξιοπρέπεια του άλλου, αν επιλέγεις την απολυταρχική οδό για να επιβληθείς και να ικανοποιήσεις τα ζωώδη ένστικτα, την αρχομανία, τον κομπλεξισμό, ή τα συμπλέγματα σου δεν μπορεί παρά να είσαι κατάπτυστος, ένα κοινωνικό απόστημα που οφείλει να θεραπευθεί.

Σαφέστατα και η προσωπικότητα του εξουσιαστή καθορίζει εν πολλοίς και το μέγεθος της κατάχρησης. Όσο πιο συμπλεγματικό, συναισθηματικά ελλειμματικό, αυτάρεσκο και κακότροπο άτομο είναι, όσο πιο αδύναμος χαρακτήρας και πνευματικά ακαλλιέργητος, τόσο αυξάνεται το ποσοστό της κατρακύλας του.

Δυστυχώς ζούμε σε ένα μή αγγελικά πλασμένο κόσμο και με μεγάλη λύπη διαπιστώνω ότι πρέπει να βρεθεί μια Σοφία που θα υπερβεί τον εαυτό της και θα ανοίξει τις πύλες για να ξεχυθούν οι αναθυμιάσεις και οι βόρβοροι των κάθε λογής παραγοντίσκων, εξουσιολάγνων και καταχραστών.

Είναι αποτυχία της κοινωνίας η καθυστέρηση των θυμάτων να αντιδράσουν.

Και αυτό γιατί η κοινωνία δεν δημιουργεί ασφαλές περιβάλλον για την επιτυχή κατάληξη μιάς άμεσης καταγγελίας.

Είναι αποτυχία της κοινωνίας που ακόμη και σήμερα βλέπει το δέντρο και χάνει το δάσος, πολύ δε περισσότερο κραδαίνοντας ενίοτε και το τσεκούρι στο θύμα.

Ας αποτελέσει η συγκυρία, την ευκαιρία να ξαναδούμε και να επαναπροσδιορίσουμε την σχέση μας με την εξουσία, τις ανοχές μας απέναντι της αλλά και τις σχέσεις που αναπτύσσονται πέριξ αυτής σε όποιο κοινωνικό πεδίο κι αν εκφράζονται (εργασιακό, αθλητικό, καλλιτεχνικό, εκπαιδευτικό, οικογενειακό κλπ).

Παντού υπάρχουν μαύρες σελίδες, παντού ευδοκιμούν πρόσωπα υπεράνω πάσης υποψίας που καταχρώνται τη δύναμη που τους δίνει μια καρέκλα.

Είναι και στο χέρι της κοινωνίας να θεσπίσει ισχυρούς άγραφους κανόνες προστασίας από την κατάχρηση εξουσίας.

Γιατί αν το αφήσουμε στον επικοινωνιακό εντυπωσιασμό των τηλεοπτικών παραθύρων χάνουμε το παιχνίδι και όχι μόνο…..παίζουμε “εν ου παικτοίς”.