Με αφορμή την 5η έκθεση του Πόλις με θέμα Αντικατοπτρισμός - Αντανάκλαση, είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον Φώτη Μισόπουλο ο οποίος έχει έντονη παρουσία στα εικαστικά με τις συμμετοχές του σε εκθέσεις εντός και εκτός των ορίων του νομού μας.
Καλλιτεχνική φύση με έντονες ανησυχίες και με την διαρκή αίσθηση του ανικανοποίητου να τον διακατέχει θα μας εξηγήσει το λόγο για τον οποίο επέλεξε να συμμετάσχει στην έκθεση με το "Σπάραγμα αυτοκινήτου". Θα μιλήσουμε για το κατά πόσο επηρεάζεται η ζωή μας από αντικατοπτρισμούς και αντανακλάσεις στην εσωτερική μας πορεία προς την ωριμότητα.
Η μήπως τελικά όλοι οι καλλιτέχνες βρίσκουν μόνιμα προφάσεις για να χάνονται σε Αντανακλάσεις - Αντικατοπτρισμούς που τους παρατείνουν την ετεροχρονισμένη τους εφηβεία;
Π.Μ.: Η τέχνη είναι τελικά ο καθρέφτης αυτού που είμαστε; Ή ο καθρέφτης αυτού που δεν θα γίνουμε ποτέ; Η τέχνη είναι έκφραση; Ή μήπως έκφραση του ανέκφραστου;
Φ.Μ.: Η τέχνη ανήκει ''γλωσσικά'' στο διώνυμο ''σημαίνον-σημαινόμενο'', - ο Roland Barthes απομονώνει γι' αυτήν μια διαλεκτική σχέση όπου το ''αντικείμενο'' υποστασιοποιεί τις αρετές του ή μη ως σημαινόμενες αξιολογίες [δηλαδή ερμηνείες] του εαυτού απέναντι στον εαυτό ως τον ιερό συνομιλητή-θεατή ή/και αντίπαλο, του εαυτού απέναντι στο κοινωνικό Άλλο μιας σαρτρικής υπαγωγής [για το ελεύθερο εννοιακά], ή ακόμα της αναζήτησης μιας εσωτερικής οντολογίας.
Από την άποψη αυτή η τέχνη εμπεριέχει ουσίες των φιλοσοφιών ''διαφοράς'' του καθαρού υποκειμενισμού, περικλείει κατά τον πυρήνα της την επαναστατική αμφισβήτηση και τη βία που άσκησαν οι άνθρωποι μέσα στην ιστορία.
Ακόμα κι ένα απλό τοπίο σημασιολογεί τη βία στην απουσία της συχνής απόλαυσής του a causa του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Από την άποψη αυτή είναι ο καθρέφτης του τι είμαστε ως εαυτός και ως κοινωνική ύπαρξη-δομή - η βία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο και πάνω στη φύση.
Δεν αποτελεί κατά την γνώμη μου παραμυθία -όλο το φάσμα της τέχνης - μιας μη βίαιης κατάργησης της βίας. Το ανέκφραστο αποτελεί σύνολο πλεγμάτων κυρίως μη ορατών συνηδειτοποίησης της άρνησης και της ήττας, απέναντι στο εκόσμιο.
Π.Μ.: Τα χρώματα ζωγραφίζουν συναισθήματα;
Φ.Μ.: Ναι, αλλά στο γενικό διατυπωμένο υπαινιγμό αυτό σαν απάντηση θα αφορούσε κυρίως την εφαρμοσμένη ψυχολογία. Το αντίθετο και αντίρροπο όμως πλαίσο - αν τα συναισθήματα ''ζωγραφίζουν''- είναι δυνατό να γεννήσει αισθητικές θεωρήσεις κι ερωτήματα για α-χρωματικες εικαστικες παρεμβάσεις, που ενδέχεται να γίνουν ενδιαφέρουσες ή και όχι, φυσικά, - φέρνω παράδειγμα τη συμμετοχή μου που είναι α-χρωματική ή αν θέλετε μεταφέρει την αισθητικη ή μη αισθητική του βιομηχανικού προϊόντος σε μια κατάσταση καταστροφής της ''αρχαιολογίας'' του παρόντος.
Αυτό που αναφέρω ανήκει στην ''αρχαιολογία της γνώσης'', κυρίως ενταγμένης στις φιλοσοφίες ''διαφοράς'' των γαλλικών αναζητήσεων του μετα-μοντέρνου στη δεκαετία του 70 [βλ. το σχετικό έργο του Μισέλ Φουκώ]. Αντιστρέφω, λοιπόν, και λέω, αν κατ' ανάγκη το συναίσθημα χρησιμοποιεί το χρώμα
Π.Μ.: Με τι ακριβώς συμμετέχεις στην έκθεση; Ένα κατακερματισμένο αυτοκίνητο είναι η προέκταση ενός κατακερματισμένου είναι;
Φ.Μ.: Πράγματι - ένα τραυματισμένο αυτοκίνητο, πρέπει να το δεχτούμε, πρώτα ωστόσο σαν έναν ''νεκρό'' έμπιστο συνομιλητή και σοφό, - ότι η ''ανατομία'' του αυτοκινήτου επικαλείται ευθέως, περίπου, ανθρωπομορφικές αναφορές και μεταφορολογίες με απεριόριστες αφορμές σκέψης και στοχασμού ακόμα και για την μορφή του πολιτισμού που έχουμε - για το θέμα δε ακόμα και σε λογοτεχνικό επίπεδο, που πρέπει να θεωρηθεί μια κατάσταση αρκετές φορές ενός εικαστικού προϊδεασμού - όπως βέβαια και το αντίθετο- καθώς ο στίχος του ποιητή ''και πολλά φιλάκια, μωρό μου, στο δικό σου καρμπυρατέρ''[η συμβολοποίηση της καρδιάς] ή οι παραλληλισμοί με τα πόδια και τα παπούτσια [των τροχών] είτε τα φανάρια καθώς εκδηλώνουν την ισχύ των ματιών - εδώ, ενός άλλου ποιητή - ''σε είδα, στα σβησμένα φανάρια της νύχτας θα ζω ακόμα κι όταν το ποίημα πεθαίνει'' ή ο γνωστός στίχος ''με τα φώτα νυσταγμένα και βαριά'' του στιχουργού-ποιητή σε πασίγνωστο τραγούδι.
Όταν το κατακερματισμένο αυτοκίνητο αποτελέσει μάλιστα προσωπική μαρτυρία συμβάντος τότε ο κατακερματισμός του είναι η σοκαριστική αποξένωση, ο πόνος μιας νοσταλγίας που δεν θα επαναβιωθεί ποτέ και ίσως με δικαιοσύνη.
Π.Μ.: Η τέχνη σε εποχές οικονομικής κρίσης θολώνει την ανθρώπινη κρίση ; Γιατί στις μέρες μας πλασάρεται το εύπεπτο και ο έξυπνος μπερδεύεται με τον εξυπνάκια;
Φ.Μ.: Αναφέρω τον Νίτσε, θα γράψει στη Χαρούμενη θλίψη, ''η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος'', μιας ηθικής που δεν έχει καμιά σχέση με θρησκειακές καταβολές, αλλά με την ανθρωπιά ως το βίωμα της δυστυχίας του άλλου.
Ο Νίτσε κλαίει μπροστά στο θέαμα του αμαξά που μαστιγώνει το άλογό του''. Το 1911 στο ''Μανιφέστο των φουτουριστών δημιουργών'', όπου η φτώχεια κι ο δύστοκος βίος είναι ορατά και προφητικά των μεγάλων πολέμων που έρχονται, διαβάζει κανείς: ''Ας μη φοβόμαστε την ασχήμια κι ας σκοτώσουμε παντού την σοβαροφάνεια γιατί κάθε τι που γίνεται αμέσως αποδεκτό, δεν υπερβαίνει το μέσο γούστο και άρα είναι μέτριο, κοινότυπο, αναμασημένο...''
Έναν αιώνα μετά το ''πανάρχαιο δράμα'' είναι απαράλλαχτο, η τέχνη θέτει πάλι τα ίδια στοιχήματα μιας άγνωστης αισθητική κατά βάση και μιας ηθικής που είναι ζητούμενο στον καθορισμό των σχέσεων και του τύπου των σχέσεων με τον άλλο άνθρωπο.
Ευχαριστώ για την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με βάση αυτή την ομαδική λίγο πιο κάτω από μια επιδερμική κατάφαση είτε και άρνηση
Σ.Σ.
Αντικατοπτρισμοί λοιπόν κι αντανακλάσεις ίσως απ' τα μισά κι ανολοκλήρωτα που κουβαλάει ο καθένας από μας γίνονται η αφορμή για περισσεύματα δημιουργίας και τέχνης μέσα από εκθέματα μηνύματα σταλμένα σε παραλήπτες που τα προσαρμόζουν στους δικούς τους συνειρμούς στα δικά τους ανολοκλήρωτα, στους δικούς τους αντικατοπτρισμούς...
Γιατί ένας αντικατοπτρισμός ανάμεσα σ' αυτό που είμαστε κι αυτό που νομίζουμε πως είμαστε, πάντα θα λειτουργεί σαν προοπτική αποπροσανατολισμού.
Ευχαριστούμε το Φώτη Μισόπουλο για το χρόνο του κι ευχόμαστε να εξακολουθήσει να έχει την ίδια έμπνευση να εκφράζεται μέσα από τεχνικές που συνδυάζουν την ωριμότητα, την εφηβεία και τους δικούς του αντικατοπτρισμούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.