Τετάρτη 15 Μαΐου 2024

Τιμή και δόξα στον Μεταμορφωσιώτη Κοσμά Χριστοφορίδη του Βασιλείου που έδωσε τη ζωή του για τη Λευτεριά και τη Δημοκρατία

Γράφει ο Πέτρος Λαζ. Σιδηρόπουλος
Κοσμάς Χριστοφορίδης του Βασιλείου
Ο Κοσμάς γεννήθηκε το 1926 στο χωριό Μεταμόρφωση Κιλκίς. Ένα χωριό προσφυγικό, που οι κάτοικοί του ξεριζωμένοι το 1920, από τον τόπο που γεννήθηκαν εκεί ψηλά στο Καύκασο, στο χωριό Κιουλαπέρτ του Κυβερνείου του Καρς, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν (μετά από εκείνο το τραγικό οδοιπορικό,που αναφερθήκαμε σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μας ) προς το τέλος του ίδιου χρόνου ή κατά την άνοιξη του 1921, εδώ στη Μεταμόρφωση του ν. Κιλκίς. 

Η πρώτη εκείνη ξεριζωμένη, αποδεκατισμένη και καταματωμένη προσφυγική γενιά, είχε την Τύχη και την Ατυχία μαζί αν θέλετε, να ζήσει, λίγα χρόνια πριν τον ξεριζωμό, εκείνα τα Πρωτόγνωρα, Εκρηκτικά και Συγκλονιστικά γεγονότα της Οκτωβριανής Επανάστασης, που επηρέασαν καθοριστικά τις πολιτικοκοινωνικές κατευθύνσεις της πλειοψηφίας των κατοίκων του χωριού μας.

Όταν γεννήθηκε ο Κοσμάς, στο χωριό μας είχαν ήδη συγκροτηθεί οι πολιτικές και πολιτιστικές τοπικές οργανώσεις της αριστεράς. Μέλος της γραμματείας της τοπικής κομματικής οργάνωσης του ΚΚΕ ήταν και ο πατέρας του Κοσμά, ο Βασίλης. Όταν το Μάρτιο του 1930 έγινε εκείνη η λεγόμενη ΄΄Αγροτική εξέγερση΄΄,στο χωριό μας, μεταξύ των συλληφθέντων και καταδικασθέντων σε τρία χρόνια φυλακή, ήταν και ο Βασίλης, ο πατέρας του Κοσμά. Μέσα σένα τέτοιο οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια ο Κοσμάς. Ήταν σχεδόν φυσικό επακόλουθο, θα μπορούσε βάσιμα να υποστηρίξει κάποιος, μεγαλώνοντας ο Κοσμάς να διαμορφώσει πολιτικοκοινωνικές πεποιθήσεις, ενάντια στην άρχουσα τάξη και στο άδικο κοινωνικό σύστημα του μεσοπολέμου.

Έτσι λοιπόν, ο Κοσμάς από μαθητής ακόμα στο γυμνάσιο Κιλκίς, όπου μεγάλος αριθμός της μαθητιώσας νεολαίας είναι βαθειά πολιτικοποιημένη, εντάσσεται στην ΕΠΟΝ. Στην περίοδο της κατοχής, μη μπορώντας να συγκρατήσει την ορμή της νιότης του και με τα οράματα των αγωνιστών του 1821 για Λευτεριά και Δημοκρατία, εγκαταλείπει το γυμνάσιο και αγωνίζεται στις τάξεις της Εθνικής Αντίστασης και στη συνέχεια, μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας και την επακολουθήσασα δίωξη των αγωνιστών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, παίρνει ξανά το όπλο μαζί με χιλιάδες αγωνιστές του ΔΣΕ, για την υπεράσπιση της Ανεξαρτησίας, της Δημοκρατίας και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Αγωνίστηκαν ξανά, για μια Πατρίδα, για μια Ελλάδα Λεύτερη πια, χωρίς “Κηδεμόνες” και χωρίς “Προστάτες”!

Λοχαγός του ΔΣΕ, πολιτικός επίτροπος λόχου. Δρούσε στην περιοχή των Κρουσίων και λημέριαζε κάπου εκεί στο Τσαλίκ Μαχαλά. Μετά την ήττα του ΔΣΕ, με την ομάδα των συμμαχητών του, παρέμειναν στα λημέρια τους, με βαθειά και αμείωτη πίστη στο δίκαιο του αγώνα, για Κοινωνική Δικαιοσύνη, για Δημοκρατία και Σοσιαλισμό, στις λεγόμενες ΄΄Ομάδες Παρενόχλησης΄΄.

Εκείνες οι ομάδες, νομίζω πως ήτανε άλλο ένα λάθος της τότε ηγεσίας. Δεν έφεραν κάποιο θετικό αποτέλεσμα και πολλά παλικάρια έτσι χάθηκαν όπως ο Κοσμάς, πάνω στον ανθό της νιότης τους!!!

Τον Κοσμά τον εκτιμούσαν, τον σέβονταν και τον αγαπούσαν όλοι οι συναγωνιστές του, όπως φαίνεται από μερικές προσωπικές τους μαρτυρίες.

Προσφυγικοί οικισμοί Κιλκίς ( με τα παλιά ονόματα )

Να τι λένε για τον Κοσμά κάποιοι από τους συμμαχητές του :

1) Πρόδρομος Μελιτζανάς από Μελική Ημαθίας.

………….Ο Κοσμάς ήταν από τα πολύ καλά παλικάρια με οξύ μυαλό και ορθή στρατηγική . Ήταν υπεύθυνος τομέα κάπου εκεί στα Κρούσια και λημέριαζε στην περιοχή του Τσαλίκ-Μαχαλά. Μας έλεγε, πρέπει να χτυπάς τον αντίπαλο εκεί που δε σε περιμένει. Το φθινόπωρο του 1949 βρισκόμασταν στα υψώματα του χωριού Αγ. Μάρκος στα Κρούσια. Απέναντί μας είχαμε τον ορεινό όγκο του Μπέλες. Ήταν αρχές του Φθινοπώρου θυμάμαι και ένα βράδυ βλέπουμε πάνω στο Μπέλες, να γίνεται χαλασμός κυρίου από τις φωτοβολίδες. Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, στο Γράμμο, ο Εθνικός Στρατός εξαπόλυσε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, παντού όπου υπήρχαν και δρούσαν ακόμη αντάρτες. Λέω στον Κοσμά, απόψε δεν τα βλέπω καλά τα πράματα, θα πέσει το Μπέλες. Την άλλη μέρα πληροφορηθήκαμε ότι και το Μπέλες έπεσε. Όσοι από τους μαχητές γλιτώσανε περάσανε στη Βουλγαρία……………….

Με τον Κοσμά βρισκόμασταν συχνά και κάναμε κοινές πολεμικές επιχειρήσεις. Μετά την πτώση του Γράμμου και την οπισθοχώρηση του Δ.Σ. προς την Αλβανία, η ηγεσία του ΚΚΕ, ακολούθησε την πολιτική του « το όπλο παρά πόδας ». Σε εφαρμογή αυτής της πολιτικής μείνανε, στα βουνά της χώρας, μερικές ομάδες μαχητών, με εντολή την παρενόχληση των οργάνων εξουσίας (στρατού & αστυνομίας ) . Έτσι λοιπόν μείναμε και εμείς. Ήμασταν μια ομάδα περί τα είκοσι άτομα, κάτω από τις διαταγές και οδηγίες του Κοσμά. Παντού σε όλα τα υψώματα της περιοχής, υπήρχε στρατός και ενεργούσε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Εμείς ήμασταν υποχρεωμένοι να μετακινούμαστε συνέχεια για να αποφύγουμε την εντόπισή μας από το στρατό. Το πιο μεγάλο μας πρόβλημα την περίοδο αυτή ήταν η εξεύρεση τροφής. Δεν είχαμε προμήθειες από πουθενά και αναγκαζόμασταν να κάνουμε εξορμήσεις για εξασφάλιση τροφίμων, για την επιβίωσή μας. Ο Κοσμάς ήτανε τολμηρό παλικάρι, αλλά και με στρατηγικό μυαλό, όπως ανάφερα και πιο πάνω………………...

2) Πέτρος Γεωργίου Σιδηρόπουλος από Μεταμόρφωση Κιλκίς.

Ο Πέτρος σε ένα γράμμα προς τον πατέρα του με ημερομηνία 11/01/1950, μεταξύ των άλλων αναφέρει :

…...εγώ και ο Κοσμάς είμαστε πότε μαζί και πότε χώρια, …….ο σημερινός μας πόλεμος είναι τέτοιας μορφής, που θα περάσουμε πιο δύσκολες μέρες. Χάρις όμως στις τολμηρές και μελετημένες ενέργειες του Κοσμά δεν περάσαμε έξω από τις 3-4 μέρες (που μείνανε χωρίς τρόφιμα όπως αναφέρει σε άλλο σημείο), καμιά άλλη δυσκολία. Αν και ο στρατός από τις 12-12-1949 ενεργεί ταχτικά στο χώρο μας, ακόμα και αυτή τη στιγμή τον έχουμε σε μικρή απόσταση, όλες του οι ενέργειες χάρις στην τόλμη του Κοσμά ανατρέπονται…………….

3) Λεωνίδας Ορφανίδης από το παλιό Γυναικόκαστρο Κιλκίς.

Ο Λεωνίδας ήταν ένας από τους μαχητές της ομάδα του, όπως και ο Πρόδρομος και ο Πέτρος, σε χειρόγραφο σημείωμά του, φωτοτυπία του οποίου θα δείτε πιο κάτω, μας πληροφορεί για τις συνθήκες τραυματισμού τους.

Ο Λεωνίδας λοιπόν αναφέρει ότι :

Το βράδυ της 18 Μαΐου 1950, εγώ, ο Χριστοφορίδης Κοσμάς και ο Τσαμαντουρίδης Στέφανος, προσπαθήσαμε να περάσουμε από τον χώρο των Κρουσσίων, στο χώρο της Κορώνας. Μεταξύ των χωριών Καλλίνδριας και Ακρίτα, πέσαμε σε νάρκη, την οποία πάτησε ο Τσαμαντουρίδης που πήγαινε μπροστά, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του Τσαμαντουρίδη, τον σοβαρό τραυματισμό του Κοσμά στο χέρι, στο πόδι και στην πλάτη και εγώ τραυματίστηκα στα δυο μου πόδια. Στη διάρκεια της επίδεσης των τραυμάτων μας, ο Τσαμαντουρίδης υπέκυψε στα βαριά του τραύματα. Ο Κοσμάς και εγώ συνεχίσαμε την πορεία μας. Περπατήσαμε περί το ένα χιλιόμετρο από το σημείο του τραυματισμού μας και καθίσαμε να ξεκουραστούμε λιγάκι. 

Όταν κινήσαμε για τη συνέχιση της πορείας μας, ο Κοσμάς δήλωσε ότι δεν μπορεί να περπατήσει. Καλυφθήκαμε μέσα σε ένα χωράφι από σιτάρι και περιμέναμε όλη τη μέρα της 19 Μαΐου 1950. Το βράδυ ξεκινήσαμε να πάμε στο χωριό Μεταμόρφωση (στο χωριό του Κοσμά ). Βαδίσαμε περί τα 100 μέτρα και ο Κοσμάς δήλωσε και πάλι ότι δεν μπορεί να συνεχίσει. Καθίσαμε και του έφτιαξα δύο πατερίτσες για να μπορέσει να περπατήσει. Και πάλι όμως δεν μπόρεσε να συνεχίσει. Μου πρότεινε να πάω στο χωριό του, Μεταμόρφωση, να φέρω ένα ζώο και να τον πάρω. Το δρομολόγιο εγώ δεν το ήξερα και τον είπα να συνεχίσουμε έστω και σιγά-σιγά. Αυτός όμως επέμεινε να πάω. Αφού με κατατόπισε για το πως θα πάω στη Μεταμόρφωση, εγώ ξεκίνησα. Έτσι αποχωριστήκαμε.

Βαδίζοντας εγώ, παρέπεσα σε Γιουγκοσλαβικό έδαφος και πιάστηκα από την Γιουγκοσλάβικη φρουρά. Από τον Γεωργιάδη Κώστα, τον συγχωριανό του, πληροφορήθηκα ότι πιάστηκε και εκτελέστηκε. …………...

Ένας βοσκός τον αντιλήφθηκε που κρυβόταν μέσα στις καλαμιές ενός χωραφιού

και ειδοποίησε την κοντινή στρατιωτική μονάδα και έτσι τον συνέλαβαν. Τον μεταφέρανε σε στρατόπεδο στις Σέρρες ή στο Λαγκαδά όπου και πέθανε από τα τραύματά του(;) από τα βασανιστήρια(;) η εκτελέστηκε χωρίς δίκη(;;;).

Εμείς και οι μελλούμενες γενιές, θα τον θυμόμαστε πάντα με βαθύτατο σεβασμό και εκτίμηση. Έδωσε τη ζωή του αγωνιζόμενος για μια Ελλάδα Λεύτερη από “Κατακτητές” και “Κηδεμόνες”. Αγωνίστηκε για τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας Δικαιότερης!! Εμείς και οι μελλούμενες γενιές, θα τον Ευγνωμονούμε “Ες Αεί”, μαζί και όλους τους συναγωνιστές του, για τις Ελπίδες που μας χαρίσανε και για τα Οράματα που μας ενέπνευσαν! ……...Αιωνία τους η Μνήμη!!!

Με βαθύτατο σεβασμό στη μνήμη του Κοσμά, αντιγράφω αυτούσιο το ευχετήριο γράμμα του, προς τους συμμαχητές του, την πρωτοχρονιά του 1949, σε χειρόγραφό του που παραθέτω πιο κάτω και το οποίο μου εμπιστεύθηκε η αδερφή του η Μαρίκα, χωρίς να προσθέσω η να αφαιρέσω τι :

Δημοκρατικός Στρατός ‘Ελλάδας

’Απόσπασμα Κρούσσας

`Αγαπητοί Συναγωνιστές

`Επί τη ευκαιρία του Νέου Χρόνου σας εύχομαι Χρόνια πολλά – Ευτυχισμένα.
Δυστυχώς λόγοι Σοβαροί, δεν μού επέτρεψαν, ναρθώ κοντά σας.
Στο Καινούργιο Χρόνο, που μπαίνουμε, το -1949 – θάναι Χρόνος τελευταίας
συντριβής του Μοναρ/μού. Πρέπει όμως να κρατήσουμε γερά ακόμα, δίνουμε όλες τις δυνάμεις μας στον κοινό αγώνα.

Οι μορφές των ‘Ηρώων, του `Αποσπάσματός μας, συντρόφων διοίκησης Τάκη
-Σμόλικα - Γιαννάκη – ‘Ηλία που πέσανε στον `αγώνα, για Λευτεριά – Δημοκρατία, στα -1948- πρέπει νάναι –σύμβολα- παντοτινά, για την συνέχιση του `Αγώνα μας.`Εμπνευσμένοι από την `απόφασή τους, την τόλμη, παλικαριά, θα τραβήξουμε μπροστά – σταθερά, βέβαιοι για την Νίκη. ‘Η μνήμη τους θα μήνη Αιώνια, στους Αιώνες της Καινούργιας ‘Ελλάδας.

‘Ας τρέμουν οι Δήμιοι του Λαού – Ντόπιοι και ξένοι. Εμείς θα νικήσουμε, γιατί
είμαστε περισσότερο από κάθε άλλη φορά δυνατοί.

Συναγωνιστές του `Αποσπάσματός μας της Μεταβίβασης–Ταχ/κοι, σύνδεσμοι, κ.α.
‘Ας φιλοδοξούμε στο 1949 – το απόσπασμά μας να γίνει, πρότυπο – Μαχητικό
τμήμα, ξεπερνώντας κάθε αδυναμία μας.

Αιώνια η μνήμη στους Νεκρούς μας.

Τιμή και δόξα στους τραυματίες μας.

1.1.1949 Σ. Δ. `Αποσπάσματος

Κοσμάς

Υ. Γ. Το γράμμα μου αυτό να διαβαστεί, από όλους που βρίσκονται στο (Τσαλίκ).


Παραθέτω πιο κάτω σε φωτοτυπία :

1) Το χειρόγραφο γράμμα του Ορφανίδη Λεωνίδα και

2) Το ιδιόγραφο μήνυμα του Χριστοφορίδη Κοσμά.






Θεσσαλονίκη Μάιος 2024
Πέτρος Λαζ. Σιδηρόπουλος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.

Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.