Η Χατζή-Μάρθα, ο Φίλιας και η γιατρέσσα η Μάρθα. Τεμετέρ αση Ρουσίαν

Του Βασίλη Αθανασιάδη
Σαν να ήταν χθες που έφυγε από κοντά μας, η γιατρέσσα η Μάρθα Καριεντίδου και όμως πέρασε πάνω από ένας χρόνος από εκείνη την ημέρα (15 Μαρτίου 2023) που μας άφησε για πάντα στα 76 της χρόνια, ύστερα από πολύμηνη μάχη με την “επάρατη νόσο¨.

Εκεί στη γειτονιά των αγγέλων αναπαύεται η ψυχούλα της μαζί με την αγαπημένη και πολυβασανισμένη σ΄όλη της τη ζωή γιαγιά της Χατζή-Μάρθα, τους αγαπημένους γονείς της, τον Θεόφιλο(Φίλια) και την Αναστασία (Ναστούλη), την αδερφή της Ευαγγελία(Λίτσα), καθώς και τα άλλα δύο αδέρφια της που έφυγαν πρόωρα σε βρεφική ηλικία αλλά και με πάρα πολλούς άλλους γνωστούς και φίλους, που έφυγαν νωρίτερα.

Η ιστορία της οικογένειας

Η Χατζή-Μάρθα

Εκεί στις Βόρειο-Δυτικές απολήξεις του Καυκάσου, στην ευλογημένη γη του Κουμπάν της Νότιας Ρωσίας(Κρασνοντάρσκι Κρέι) στο χωριό Ιβάνοφκα, κοντά στην Κωμόπολη Μπελαρέτσινσκα γεννήθηκε το 1898, η κόρη του Χαράλαμπου Τοπαλίδη, η Μάρθα.

Εύξεινος Πόντος, Κρασνοντάρ, Краснодар Κρασνοντάρσκι κρέι, Ρωσία

Εκεί όπου ο πατέρας της είχε ένα μεγάλο αγρόκτημα εκατοντάδων στρεμμάτων,στο οποίο καλλιεργούσαν τον καπνό, απασχολώντας δεκάδες εργάτες, καθώς και άλλα αναγκαία για την επιβίωση όπως καλαμπόκι, πατάτες, ηλιόσπορο κ.α.

Την άνοιξη του 1913 η ευκατάστατη οικογένεια του Χ. Τοπαλίδη ταξίδεψε στους Αγίους Τόπους όπου παρέμεινε πάνω από ένα μήνα, έτσι η 15χρονη κόρη τους η Μάρθα, έγινε Χατζή-Μάρθα και έτσι την γνωρίσαμε, οι παλαιότεροι στο Πολύκαστρο, "η χήρα η Χατζή-Μάρθα, αση Ρουσίαν”.

Εκεί βρέθηκε και αγόρασε μέρος του κτήματος ο Αθανάσιος Καριεντίδης πρόσφυγας από την Αργυρούπολη του Πόντου, ο οποίος παντρεύτηκε την κόρη του Χαράλαμπου Τοπαλίδη, την Μάρθα στα 1916.

Η Χατζή-Μάρθα νύφη στα 18 της χρόνια.
Φωτογραφία του 1916

Ο Αθανάσιος με την Χατζή-Μάρθα “ευλογία Θεού” απέκτησαν πολλά παιδιά, από τα οποία όμως έζησαν μόνο 4, που ήρθαν στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 1935 και εγκαταστάθηκαν στην Τέρπυλλο (Κιουρκιούτ) Κιλκίς όπου υπήρχαν συγγενείς τους που είχαν έρθει νωρίτερα στην Ελλάδα και μάλιστα κάποιοι από αυτούς είχαν έρθει ως εθελοντές και πολέμησαν για την απελευθέρωση της Μακεδονίας (1912-1913).

Τα παιδιά που ήρθαν ήταν ο Θεόφιλος(Φίλιας) (1919 - 2008), η Άννα (1922 - 1940), η Βαρβάρα (Βέρα) (1928 - 1983) και ο Χρήστος(1930 - 2011).

Στα τέλη του 1936 ο Φίλιας που ήταν αρχηγός της οικογένειας, αφού ήρθε και είδε το Πολύκαστρο και γνωστούς και συγγενείς από τον κοινό τόπο καταγωγής, μετέφερε την οικογένεια από την Τέρπυλλο και εγκαταστάθηκαν στο Πολύκαστρο.

Στην αρχή έμειναν με την οικογένεια του Νικολάου Σπυρίδη και του αδερφού του Παναγιώτη που λίγο αργότερα, το 1942, έγινε πεθερός του, κατόπιν εγκαταστάθηκαν με ενοίκιο στο σπίτι του Μητροφάνη Μαρτίδη στη σημερινή αρχή της οδού Πόντου του Πολυκάστρου.

Μετά από δύο χρόνια, μόνοι τους ο Φίλιας(18 ετών τότε) με την μητέρα του, αφού έφτιαξαν πλιθιά, όπως και πολλοί άλλοι πρόσφυγες από Ρωσία χωρίς καμία κρατική βοήθεια, έχτισαν το δικό τους μικρό σπίτι στο παλιό Καρασούλι, στο οποίο έμεναν λίγες οικογένειες Ποντίων (Σάββας Αντωνιάδης, Όμηρος Σαμλίδης, Γιώργος Τσανικίδης, Αχιλλέας Κατσίδης και η οικογένεια του Δ. Μαυροφρίδη).

Εδώ σε αυτό το σπίτι η γιαγιά Χατζη-Μάρθα έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της (1973) και έφυγε στα 75 της χρόνια με πόνο και θλίψη για τον χαμό του συζύγου της Αθανάσιου, όπου τον είδε τελευταία φορά το 1931, όταν φυλακίστηκε από τους Μπολσεβίκους ακαι από τους οποίους εκτελέστηκε τα Χριστούγεννα του 1934 στις φυλακές του Αρμαβίρ, για τον θάνατο της κόρης της Άννας στα 18 της χρόνια και για τον θάνατο της πρώτης κόρης του Φίλια, Άννας 2 ετών στην οποία είχε δώσει το όνομα της αδερφής του που είχε πεθάνει νωρίτερα.

Όλοι της τη ζωή, μαυροφορούσε και παράλληλα έδινε την ψυχή της για τα ορφανά της και αργότερα για τα πολυαγαπημένα της εγγόνια.

Ο Φίλιας (Θεόφιλος Χ. Καριεντίδης, 1919- 2008)

Ο Φίλιας συνταξιούχος στο Πολύκαστρο

Μία “ισόβια Οδύσσεια” ήταν όλη η ζωή του αλησμόνητου Φίλια, από τη μέρα που γεννήθηκε 10 Μαΐου 1919, στο χωριό Ιβάνοφκα του Μπελορετσένσκ, της διοίκησης Κρασνοντάρσκι Κρέι της Νότιας Ρωσίας, μέχρι και το τέλος της ζωής του στο Πολύκαστρο το 2008.

Μπελορετσένσκ μια πανέμορφη πόλη 55.000 κατοίκων σήμερα,
κτισμένη δίπλα στον ποταμό Μπελάγια απ΄τον οποίο πήρε και το όνομά της.

Το μνημείο "Αντίστασης και της Νίκης" του Β΄Π..Π. (1941-45)

Σε μία εποχή που όλα άλλαζαν στον τόπο που γεννήθηκε και όπου ζούσαν χιλιάδες Ελληνοπόντιοι και ευημερούσαν, ύστερα από κοπιώδεις αγώνες - με εργασία στον τομέα της γεωργίας στην εύφορη εκείνη γη και ιδιαίτερα στην επικερδή καλλιέργεια του καπνού.

Από το 1917 με την επανάσταση των Μπολσεβίκων επί τρία χρόνια στην περιοχή επικρατεί χάος - εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των “κόκκινων” (Μπολσεβίκων) και των “λευκών”(Τσαρικών), οι Έλληνες υφίστανται τα πάνδεινα και από τους δύο αντιμαχόμενους.

Αργότερα, ακολουθεί η δέσμευση των περιουσιών και από το 1929 η βίαια κολεκτιβοποίηση και οι διώξεις τις οποίες ο Ελληνισμός που είχε μάθει με άλλες αρχές και αξίες δεν τις αντέχει.

Τον Ιανουάριο του 1931 ο πατέρας του Φίλια φυλακίζεται και κρατείται για δύο μήνες στις φυλακές Μπελάγια του Μπελορετσένσκ, ο δωδεκάχρονος Φίλιας καθημερινά με το άλογό του πηγαίνει στις φυλακές για να το δει και να του πάει φαγητό σπιτικό, γιατί είχε πρόβλημα υγείας, τον αφήνουν ελεύθερο για 3 μήνες και ξανά συλλαμβάνεται.

Μετά από δύο μήνες μεταφέρεται στις φυλακές του Αρμαβίρ, 300 χιλιόμετρα ανατολικά από τον τόπο κατοικίας τους, εκεί μέσα σε άθλιες συνθήκες και με ελάχιστη τροφή κρατείται για τρία χρόνια και τελικά εκτελείται στις αρχές του 1934, μαζί με άλλους πέντε συγκρατούμενους του Αρμένιους και Ρώσους.

Αναζητώντας τον φυλακισμένο πατέρα του ο 15 χρονος Φίλιας
μαζί με τον θείο του, Φώτη, μετακινούνται και τον αντικρύζουν νεκρό το Δεκέμβριο του 1934 στις φυλακές του Αρμαβίρ.

Κεντρική πλατεία Αρμαβίρ, κάτοικοι 187,177 (απογραφή 2021)
Με τα περίχωρα πάνω απο 210.000 κατ.

Park 30-Letiya Pobedy

Park 30-Letiya Pobedy

Σιδηροδρομικός Σταθμός Αρμαβίρ και στην πρόσοψη η Σημαία της πόλης

Με τον θείο του Φώτη, ο δεκαπεντάχρονος Φίλιας αντικρίζει στα υπόγεια των φυλακών τον πατέρα νεκρό, κυριολεκτικά αγνώριστο από τις ταλαιπωρίες και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής.

Στα επίμονα ερωτήματα της μητέρας του για την τύχη του πατέρα του, δεν της λένε τίποτα για τον θάνατο του, παρά της λένε ότι θα μεταφερθεί σε άλλη φυλακή και μετά θα απελαθεί στην Ελλάδα, το θάνατο του συζύγου της η Χατζη-Μάρθα τον έμαθε πολύ αργότερα όταν είχαν εγκατασταθεί στο Πολύκαστρο, το 1937.

Στα δεκαπέντε του χρόνια, από το 1934, ο Φίλιας είναι πλέον προστάτης πολυμελούς οικογένειας και φροντίζει την μητέρα του και τα τρία μικρότερα αδέλφια του, την Άννα 12 ετών, την Βαρβάρα (Βέρα) 6 ετών και τον μικρό Χρήστο 4 ετών.

Από την άνοιξη του 1934 μέχρι και τον Νοέμβριο του 1935, κάνει έναν ΤΙΤΑΝΙΟ αγώνα, προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην, ασχολείται με κάθε είδους εργασία και παράλληλα αρχίζει να ξεπουλά τα υπάρχοντά τους, όλα όσα με τόσο κόπο είχαν αποκτήσει, για να συγκεντρώσει χρήματα και να ετοιμάσει τα χαρτιά για να φύγουν πλέον για την Ελλάδα, τελευταίο για πούλημα μένει το σπίτι του και φυσικά το πουλάνε και αυτό.

Την ίδια περίοδο και από το 1933 είχαν φύγει οι περισσότερες Ελληνικές οικογένειες, όπως οι οικογένειες Ν. Σπυρίδη, Π. Σπυρίδη, Μ. Σπυρίδη, Αχ. Κεσκινίδη κ.α.

Αρχές Οκτωβρίου αναχώρησαν από το Μπελορετσένσκ σιδηροδρομικώς για το λιμάνι του Τουαψέ(80 χιλιόμετρα) στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Η είσοδος σήμερα του Σιδηροδρομικού Σταθμού Τουαψέ
Έδω έφτασαν απο το Μπελαρετσένσκ (80 χλμ), η οικογένεια της Χατζη-Μάρθας.

Το λιμάνι του Τουαψέ σήμερα.
Από εδώ αναχώρησαν για την Οδησσό με στάση στην Γιάλτα

Απο τις ομορφιές του σημερινού Τουαψέ,
το οποίο σύμφωνα με την απογραφή του 2021 αριθμεί 61,571 κατοίκους

Άγαλμα του Ιπποκράτη στο Τουαψέ, τον όρκο του έδωσε χρόνια αργότερα η εγγονή της Χατζή-Μάρθας όταν τελείωσε την Ιατρική στο Α.Π.Θ.

Από το Τουαψέ μετά από δύο μέρες αναχώρησαν με το πλοίο Γρουζία(Γεωργία) για την Οδησσό από την οποία θα έπαιρναν το πλοίο για την Ελλάδα, με ενδιάμεση στάθμευση στην πανέμορφη Γιάλτα και στη συνέχεια για την ιστορική Οδησσό, το ταξίδι αυτό από το Τουαψέ μέσω Γιάλτας στην Οδησσό διήρκεσε τρία μερόνυχτα.

Προσεγγίζωντας το λιμάνι της Γιάλτας στην Κριμαία,
σήμρα η Γιάλτα αριθμεί άνω των 80.000 κατοίκων.

Η Γιάλτα ειναι ενα σπουδαίο παραθεριστικό κέντρο στον Βόρειο Ευξεινο Πόντο.

Και εδώ ενα από τα μεγαλύτερα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και πολυχώρος ψυχαγωγίας.

Στην Οδησσό που από την ίδρυση της στα τέλη του 18ου αιώνα και μέχρι το Φεβρουάριο του 1919 έσφυζε από ζωή, πολιτισμό, εμπόριο, ιδιαίτερα σιτηρών, με κυρίαρχη την παρουσία των Ελλήνων, επί σειρά ετών “ισόβιος” Δήμαρχος ο Μαρασλής, εκεί ιδρύθηκε η “Φιλική Εταιρεία” και τόσα άλλα ιστορικά γεγονότα που αφορούν την ιστορία του Νεοελληνικού κράτους.

Πανοραμική άποψη της Οδησού σήμερα, με το λιμάνι της στο βάθος
Εδώ έφτασε η οικογένεια της Χατζή-Μάρθας και απο εδώ μέσα Νοεμβρίου ξεκίνησε για Θεσσαλονίκη.

Η περίφημη όπερα της Οδησσού
χτισμένη σε στυλ Νεομπαρόκ και άνοιξε το 1887.

Τα ιστορικά σκαλοπάτια της Οδησσού που έγιναν παγκόσμια γνωστά απο την κινηματογραφική ταινία του 1925 Θωρηκτό Ποτέμκιν (αυθεντικός τίτλος στα ρωσικά: Бронено́сец «Потёмкин»‎‎) του σκηνοθέτη Σεργκέι Αϊζενστάιν

Η Οδησσός σε κάρτποστάλ στα τέλη του 19ου αίωνα.
Έτσι είδε την Οδησσό ο Φίλιας στο ταξίδι για την Ελλάδα

Η αρνητική εξέλιξη για τον Ελληνισμό της Οδησσού και η καταστροφή του το 1919, ήρθε εξαιτίας της στρατιωτική επέμβασης της Ελλάδος, κατ΄απαίτηση των Αγγλογάλλων κατά των Μπολσεβίκων.

Ήμασταν και τότε στη σωστή πλευρά της ιστορίας…!!!.
(Ενώ εκείνη την περίοδο καίγονταν ο Πόντος και χρειαζόταν την βοήθεια της Ελλάδος)

Μέσα Νοεμβρίου με το πλοίο Τσετσερίν αναχωρούν από την Οδησσό με ενδιάμεση στάση στην Κωνσταντινούπολη φτάνουν αρχές Δεκεμβρίου στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Το ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα

Μετά από δύο ημέρες με βοϊδάμαξα και με τις οικοσκευές που είχαν φέρει, αναχωρούν για το Κιλκίς και εγκαθίστανται στην Τέρπυλλο(Κιουρκιούτ), στην οποία κατοικούσαν συγγενείς τους, οι οποίοι τους βοήθησαν όσο μπορούσαν για να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν.

Αφού κάθισαν ένα ολόκληρο χρόνο στην Τέρπυλλο, ο Φίλιας επισκέφθηκε το Πολύκαστρο, με μία ολοήμερη πορεία στην άγνωστη γι’ αυτόν διαδρομή με ένα γαϊδουράκι, εκεί συνάντησε παλαιούς συγχωριανούς και τον νονό του Νικόλαο Σπυρίδη, είδε τον τόπο και του άρεσε, είδε επίσης αρκετούς γνωστούς και αποφάσισε να μεταφέρει όλη την οικογένεια στο Πολύκαστρο, παράλληλα την ίδια περίοδο η δεκαεξάχρονη αδερφή του Άννα παντρεύεται στο Πολύκαστρο τον Ν. Μερεσίδη και αυτό ήταν αφορμή για ακόμη γρηγορότερη αναχώρηση από την Τέρπυλλο και η εγκατάσταση εκεί.

Στην αρχή και για λίγο διάστημα έμειναν στο σπίτι του Ν. Σπυρίδη, στη συνέχεια νοίκιασαν ένα δωμάτιο στην οικία του Μ. Μαρτίδη και το 1938 έχτισαν το πρώτο δικό τους σπίτι, στο παλιό Καρασούλι, με πλιθιά που έφτιαξαν ο Φίλιας με τη μάνα του, με χώμα και άχυρο λίγο ανατολικότερα από το σημερινό Δημοτικό Στάδιο Πολυκάστρου, όπως έκαναν και πολλοί άλλοι πρόσφυγες από Ρωσία, που ήρθαν στο Πολύκαστρο τη δεκαετία 1931- 1940.

Όλες οι οικογένειες των ΕλληνοΠοντίων που εγκαταστάθηκαν στο Πολύκαστρο μετά το 1934(Ι. Αλτιπαρμακίδη, Φ. Αλτιπαρμακίδη, Τατιάνα Παπαδοπούλου η οποία ήταν χήρα με 5 ορφανά, η Ανθίκα Κατίδου χήρα με 2 ορφανά, η Ελισάβετ Πιλαλίδου χήρα με 4 ορφανά, η Αλεξάνδρα Ηλιάδου χήρα με 3 ορφανα, η Αγαπίτσα Κρουκλίδου χήρα με 2 ορφανά, η Κατερίνα Τοψαχαλίδου χήρα με 2 ορφανά, κ.α. ) δεν έτυχαν γεωργικής αποκατάστασης (δεν πήραν χωράφια) και η ζωή τους ήταν ένας ΤΙΤΑΝΙΟΣ αγώνας για την επιβίωση και την προσαρμογή στη νέα (Μητέρα)Πατρίδα τους.

Ο αλησμόνητος Φίλιας αγωνίζεται ατελείωτες ώρες καθημερινά για να εξασφαλίσει τα προς το ζην της μητέρας του και των 3 μικρότερων αδελφών του.

Πριν τον πόλεμο και σε όλη την διάρκεια της κατοχής εργάζεται σε ξένα χωράφια μεροκάματο, οργώματα, σπορά, θέρισμα με την κόσα, κάνει αγώγια (μεταφορές με το κάρο του) μέχρι και την Θεσσαλονίκη, το Κιλκίς και όχι μόνο, ταυτόχρονα συμπληρώνει το εισόδημα του κόβοντας ξύλα και πουλώντας τα στα γύρω χωριά, κυρίως στις Νέες Καβάλες αλλά και πολλές άλλες εργασίες.

Το χειμώνα του 1942 νυμφεύεται στα 23 του χρόνια την 16χρονη Αναστασία (Ναστούλη) Σπυρίδου, κόρη του Παναγιώτη, με καταγωγή από την Ιβάνοφκα του Μπελαρετσένσκ, με την οποία απέκτησε 5 παιδιά, με πρώτη την Άννα (1945 - 1947) που δυστυχώς έφυγε στα 2 της χρόνια, πράγμα που τους λύπησε αφάνταστα. Ακολούθησε η γέννηση του δεύτερου παιδιού της αλησμόνητης Μάρθας (1947 - 2023), μετά ήρθε το τρίτο παιδί η Ευθυμία (1949), κατόπιν το τέταρτο παιδί, αγόρι, που τους έδωσε ανείπωτη χαρά αλλά και μέγιστη θλίψη αφού τον χάσανε πριν τον σαραντισμό και τέλος το πέμπτο τους παιδί την Ευαγγελία (Λίτσα) (1952 - 2017).

Η επί 66 χρόνια σύζυγος του Φίλια, Αναστασία (Ναστούλη) 1926-2017.
Σε προχωρημένη ηλικία στο Πολύκαστρο

Αμέσως μετά την κατοχή παράλληλα με τις αγροτικές εργασίες αρχίζει να ασχολείται και με οικοδομικές εργασίες.

Μία ιστορική φωτογραφία κοντά 80 χρόνων, Νοέμβριος του 1944.
Στην κάτω πλατεία Πολυκάστρου, προβληματισμός για όσα συμβαίνουν στην πατρίδα μας, λίγο μετά την αποχώρηση των Γερμανών.

Διακρίνονται: στο κέντρο ο αλησμόνητος Πολυχρόνης Ευκαρπίδης, δεύτερος από αριστερά Νίκος (Κόλιας) Αθανασιάδης 1909 - 1993 πατέρας μας, κάτω δεξιά Αθανάσιος Καπνόπουλος γραμματέας Κοινότητος Πολυκάστρου, πάνω δεξιά Κώστας (Κώτσος) Σαβ. Κρουκλίδης, δίπλα του δεύτερος επάνω από δεξιά Θεόφιλος(Φίλιας) Καριεντίδης, και άλλα παλικάρια της εποχής εκείνης.

* Από το 1947 και μέχρι το 1950 εργάζεται στους Σ.Ε.Κ. (Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους) για την κατασκευή των κτιρίων των νέων Σιδηροδρομικών Σταθμών, της Ειδομένης, της Αξιούπολης, του Πολυκάστρου, του Άσπρου και της Γέφυρας, όλους αυτούς τους Σιδ. Σταθμούς που είχαν χτιστεί την οθωμανική περίοδο, από το 1872 και μετά, τους είχαν ανατινάξει οι Γερμανοί κατά την αποχώρηση τους από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944.

* Το 1951 - 1952 συνεργάζεται με το οικοδομικό συνεργείο του αλησμόνητου Μπαρμπα-Γιώργη Ευθυμιάδη(Γριβιώτης) για την κατασκευή του κτιρίου του “Σπιτιού του Παιδιού” της Βασιλικής Πρόνοιας, σημερινό “Ειρηνοδικείο” Πολυκάστρου, ένα κτίριο πέτρινο, καλοδουλεμένο, ένα στολίδι της πόλης μας.

* Την περίοδο 1957 - 1958 εργάζεται στην κατασκευή της νέας οδικής γέφυρας του Αξιού μεταξύ Πολυκάστρου - Αξιούπολης, αυτή που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα και αργότερα συνεχίζει να εργάζεται σε οικοδομικές εργασίες στην πόλη μας και στα γύρω χωριά.

* Το φθινόπωρο του 1963 μετακομίζει οικογενειακώς στη Θεσσαλονίκη για να σπουδάσουν εκεί τα παιδιά τους και παράλληλα αρχίζει να εργάζεται με την εταιρεία “Οδών και οδοστρωμάτων” σε έργα που γίνονται σε όλη την Ελλάδα.

Αν και δεν έχει ξενιτευτεί στη Γερμανία ή κάπου αλλού όπως πάρα πολλοί συγχωριανοί μας, ο Φίλιας είναι για πάνω από 23 χρόνια ένας εσωτερικός μετανάστης, αφού εργάζεται σε διάφορα μέρη της Ελλάδος.

* Για 3,5 χρόνια διαμένει στην Πάτρα όπου εκτελούν έργα στρατιωτικής φύσεως στον Άραξο Αχαϊας και στη συνέχεια στην Κεφαλλονιά για έργα εγκατάστασης “Ραντάρ” σε βουνοκορφή.

* Εργάζεται στην κατασκευή του αρδευτικού δικτύου της Νέας Χαλκηδόνας, Θεσσαλονίκης.

* Για μεγάλο χρονικό διάστημα εργάζεται σε οικοδομικές κατασκευές στο εργοστάσιο αζώτου της Πτολεμαΐδος.

* Πάνω από 2 χρόνια εργάζεται στην κατασκευή του Εργοστασίου Ζαχάρεως στις Σέρρες, καθώς και σε έργα του φράγματος στο Λιθότοπο Σερρών, Λίμνη Κερκίνης και στη διευθέτηση της κοίτης του ποταμού Στρυμόνα.

* Πάνω από έναν χρόνο εργάζεται στην κατασκευή του εργοστασίου λιπασμάτων Καβάλας, στη Νέα Καρβάλη και τέλος εργάζεται στο έργο της κατασκευής του αρδευτικού έργου του Οπωρώνα Μουριών και την κατασκευή δεξαμενών νερού στο Μπέλλες.

* Στο τέλος και μέχρι τη συνταξιοδότησή του επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται και πάλι με οικοδομικές εργασίες.

Ο κύκλος της 89χρονης ζωής του ολοκληρώνεται το 2008, στο Πολύκαστρο, όπου αναπαύεται για πάντα μαζί με τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Ο αγώνας της ζωής του για να μην ζήσουν τα παιδιά του όλα αυτά που πέρασε ο ίδιος, δικαιώθηκε, αφού τα παιδιά του η Μάρθα, η Έφη και η Λίτσα, σπούδασαν και έζησαν καλύτερες μέρες πάντα με αγάπη και σεβασμό στους γονείς τους, για όλα όσα έκαναν για αυτές.

Ο Φίλιας στα 1990 αξιώθηκε να επισκεφθεί τον γενέθλιο τόπο του, εκεί όπου έμειναν όλα όσα είχαν δημιουργήσει οι πρόγονοι του και η εγκατάλειψη που είδε τον γέμισε θλίψη.

ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΕΛΑΦΡΥ ΤΟ ΧΩΜΑ ΠΟΥ ΤΟΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ.

Η γιατρέσσα η Μάρθα Καριεντίδου (1947 - 2023)

6 μήνες μετά τον θάνατο της δίχρονης πρώτη κόρης του Φίλια, της γλυκύτατης Άννας, που συνέβη στις 13 Απριλίου του 1947 ημέρα του Πάσχα (μαύρο Πάσχα για την οικογένεια), τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς γεννιέται το 2ο παιδί, που το δίνουν το όνομα της γιαγιάς, Μάρθα.

Η Μάρθα , μέχρι τα 16 της χρόνια, μένει με τους γονείς της στο Πολύκαστρο, εδώ τελειώνει το Δημοτικό Σχολείο και τις 4 πρώτες τάξης του Γυμνασίου, φοιτώντας στο Ιδιωτικό Γυμνάσιο Πολυκάστρου του κου Ντίνου Ζαφείρη.

Μια κοπέλα ευγενέστατη, γλυκύτατη, γλυκομίλητη, πάντα με το χαμόγελο και αριστούχα σε όλα της τα μαθήματα, ένα παιδί πρότυπο.

Το φθινόπωρο του 1963, αφού η οικογένεια μετακομίζει στη Θεσσαλονίκη, η Μάρθα μαζί με την αδερφή της Έφη, φοιτούν στο Γ΄ Γυμνάσιο Θηλέων, από το οποίο αποφοιτά η Μάρθα το 1965.

Δίνει εξετάσεις, με επιτυχία εισάγεται στην Ιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης, τελειώνει με απόλυτη επιτυχία τις σπουδές της και παίρνει την ειδικότητα της Μικροβιολόγου-Αιματολόγου. Για λίγα χρόνια ανοίγει δικό της Ιατρείο και στη συνέχεια με την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας(Ε.Σ.Υ) εντάσσεται σε αυτό και αναλαμβάνει υπηρεσία στο Νομαρχιακό Γενικό Νοσοκομείο του Κιλκίς στο Μικροβιολογικό Τμήμα όπου και παραμένει μέχρι την συνταξιοδότησή της.

Από την ίδρυση της Τράπεζας Αίματος των “Ακριτών” Πολυκάστρου, τον Μάρτιο του 1990, μέλος της οποίας ήταν και η ίδια η Μάρθα(α/μ 335) και επί σειρά ετών ήταν επικεφαλής-Ιατρός του Τμήματος Αιμοδοσίας του Νοσοκομείου Κιλκίς που πραγματοποιούσε τις προγραμματισμένες αιμοδοσίες, στο “Σπίτι του Πόντου”, προσωπικά γνώριζε όλα τα μέλη της Τράπεζας.

Στα 35 χρόνια της λειτουργίας της Τράπεζας Αίματος μας, κατά την 57η Αιμοδοσία στις 16 Νοεμβρίου 2008 ήταν αυτή που κατέρριψε το ρεκόρ αιμοληψιών πραγματοποιώντας εκείνη την ημέρα με το συνεργείο του Τμήματος Αιμοδοσίας 129 αιμοληψίες (ρεκόρ που δεν καταρρίφθηκε μέχρι σήμερα).

Η ιστορική φωτογραφία μετά την 57η Εθελοντική Αιμοδοσία και το ρεκόρ αιμοληψιών. Στο κέντρο η αλησμόνητη Μάρθα Καριεντίδου με τον γράφοντα και το προσωπικό του Τμήματος Αιμοδοσίας του Ν.Γ.Νοσοκομείου Κιλκίς

Η αλησμόνητη Μάρθα πάντα με την ευγένεια της , το χαμόγελο της, τον γλυκό της λόγο, (μέλι έσταζε το στόμα της) , αγαπήθηκε από όλους όσους τη γνώρισαν, στο χώρο εργασίας αλλά και στην ιδιωτική της ζωή.

Μεγάλη ήταν η θλίψη της τα τελευταία χρόνια για το θάνατο της μητέρας της στις 3 Φεβρουαρίου 2017 και ακόμα μεγαλύτερη για το θάνατο της μικρότερης αδερφής της, της Λίτσας στις 24 Μαρτίου του 2017, μέσα σε 50 ημέρες έχασε 2 πολυαγαπημένα μέλη της οικογένειας της.

Μετά από λίγο χρονικό διάστημα, κλονίστηκε σοβαρά η υγεία της από “ανίατη ασθένεια” και τα τελευταία 2 χρόνια μέχρι και το θάνατο της, βοήθεια και στήριγμα της ήταν η αδερφή της Ευθυμία (Έφη) η μοναδική επιζώσα σήμερα από την οικογένεια του Φίλια και της Ναστούλης.

Η αδερφές της Μάρθας, δεξιά η Ευαγγελία(Λίτσα) 1952 - 2017 και αριστερά η μόνη επιζώσα Ευθυμία (Έφη) που παραστάθηκε μέχρι τέλους στην αλησμόνητη Μάρθα.

Αλησμόνητη, αξιαγάπητη, Μάρθα δεν σε ξεχνούμε και δεν ξεχνούμε όλα όσα έκανες καθ΄όλη τη διάρκεια του βίου σου.

ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΑΦΡΎ ΤΟ ΧΩΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟΥ ΠΟΥ ΣΕ ΣΚΕΠΆΖΕΙ ΣΕ ΚΟΙΝΟ ΤΑΦΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΥΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΒΑΣΑΝΙΣΜΕΝΗ ΓΙΑΓΙΑ ΣΟΥ, ΤΗ ΧΑΤΖΗ-ΜΑΡΘΑ.

* Ευχαριστούμε την Έφη για το φωτογραφικό υλικό και τις πληροφορίες μέσα από το μοναδικό σε ιστορικά στοιχεία αρχείο του πατέρα της Φίλια.