Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2022

Λαογραφικά του Γενάρη


Του Κώστα Μπούζα
Πέρασε κι η Πρωτοχρονιά. Πολλοί έσπασαν το ρόδι για να ξεχυθούν οι παντακόσιοι περίπου σπόροι του, σύμβολο ευγονίας, πολλαπλασιασμού και γονιμότητας κατά την λαϊκή μας παράδοση. Άλλοι, πάλι, κρέμασαν στην πόρτα τους μια αγριοκρεμμύδα, σημάδι αθανασίας, αφού στ’ αρχαία χρόνια βράχηκε απ’ το αθάνατο νερό που ‘ριξε πίσω του ο Μέγας Αλέξανδρος, όπως το θέλει ένας μύθος. Από τότε μπορεί και βλασταίνει ακόμη και μες στην καρδιά του χειμώνα. 

Μερικοί τέλος ακολούθησαν το έθιμο και ρίξαν στο τζάκι τα φύλλα και τα κλαδιά του στολισμένου δέντρου, για να μοιάσει η υγεία των κατοίκων του σπιτιού με τον κρότο του καψίματος. Κι όλοι βέβαιοι κόψαν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα και κάναν το περίφημο ποδαρικό.

Και μπήκε για τα καλά ο Ιανουάριος, ή Γενάρης, ή Μεσοχείμωνος, ή Καλαντάρης, ή Μέγας Μήνας, ή Τρανός ή Παλικάρι. Τ’ όνομά του το πήρε από τον Ιανό, τον ύπατο θεό στο Ρωμαϊκό Πάνθεο, μέχρι την αντικατάστασή του από τον Δία. Είναι ο πρώτος μήνας του Γρηγοριανού και του Ιουλιανού Ημερολογίου.

Στις μέρες του, όταν το φεγγάρι είναι γεμάτο, κλαδεύουν τ’ αμπέλια και βάζουν τις καταβολάδες για να δυναμώσει το κλήμα. «Γενάρη μήνα κλάδευε και μη ρωτάς φεγγάρι», λέει ο λαός. Τώρα είναι που αρχίζουν να φαίνονται στον ουρανό οι διάττοντες αστέρες, τα γνωστά μας πεφταστέρια, για όσους αρέσκονται να κάνουν ευχές. Την εποχή αυτή βέβαια συνηθίζονται και οι γάμοι, αφού ο πρώτος μήνας του έτους θεωρείται ως ο κατ’ εξοχήν κατάλληλος γι’ αυτό, κατά την λαϊκή παράδοση.

Και ο Γενάρης προχωρά και οι ημέρες που ακολουθούν και που συνεχώς μεγαλώνουν, προμηνύουν το τέλος του Χειμώνα. Λέει ο λαός: «Ο Γενάρης κι αν γεννάει/ του καλοκαιριού μηνάει./ Ο Γενάρης κι αν γεννιέται/ του καλοκαιριού θυμιέται».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.

Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.