Του Φώτη Μισόπουλου
πρόζα σε δυο εικόνες- αναμνήσεις απ' την ΟΔΥΣΣΕΙΑ, στην εποχή των παγετώνων
......ιστορία όμοια με τη ζωή μου, εννοώ χωρίς το θάρρος να βάλει τέλος ή τη δύναμη να συνεχίσει
ΣΑΜΟΥΕΛ ΜΠΕΚΕΤ [1]
Α.
........τα υπόλοιπα φωτίζονταν μερικές φορές την επομένη, αχνά, μια το ένα μια το άλλο Τουλάχιστο αυτή την εντύπωση είχα Το δικό μου δεξί χέρι: Η κίνηση φαινόταν σαν να μη γινόταν με τη δική μου θέληση αλλά με τη δική του, σαν να έβγαινε η ψυχή- κι ο χωρισμός δεν ήταν τόσο ολοκληρωτικός Θάρθεις, προβάλλοντας στον Αιθέρα, κάτω απ' τον συγκλονισμένο μου Εαυτό, ίσως πετώντας το σπίρτο Σου στην Άβυσσο Και αντίο
Δυνατό ρεύμα διαπέρασε το σπίτι μέχρι τη σκάλα Κανείς δεν έφτασε απροειδοποίητα παρ' όλο που τα κλειδιά βρίσκονταν από την έξω μεριά Πάρτε με ή καλύτερα κρύψτε με Τελευταίος της γενιάς μου Υπάρχει πάντα εκείνος που ξετυλίγει τη φωνή μας.
ΟΔΥΣΣΕΑΣ: [συνομιλεί με τη νύχτα- Φως] ......πάνω στο σκοτεινό τοίχο παρουσιάζεται αργά μια φιγούρα σαν μέσα από παραμύθι, σε μικρή απόσταση η ακτή.....ξεθυμαίνει η παλίρροια και φουσκώνει- οι τελευταίες προβλέψεις με βάζουν σε σκέψη Στο πρώτο απ' τα ταξίδια μου έσπευσα πρωί πρωί στο Jardin des Plantes Έδειχνα ευτυχισμένος- φορές μάλιστα έχεις την καλή διάθεση ν' αλλάξεις άποψη να υιοθετήσεις τη γνώμη σου-/
[ησυχία] ALL' IMPROVVISO Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ είτε Ο ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ [ΑΠΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΙΔΟΙΟ ΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ]: ........την κάρφωσα με τα μάτια για να μου κάνει εκ νέου την πρόταση ναι κι ύστερα μού ζήτησε αν θα ήθελα να πω ναι και στην αρχή την αγκάλιασα και την τράβηξα κάτω, πάνω μου Απολίθωμα Αυτό είναι Θυμήθηκα γιατί το είπα [παύση] Εκείνο το κοίλωμα ανάμεσα στις πέτρες Οι σωροί λάσπης μεγαλώνουν όμως το σπίτι στέκεται ακόμα εκεί παίζοντας μουσική- Και δεν πρέπει να πάψει ποτέ να είναι σπίτι Σε λίγο θα έχουμε παπαρούνες μαργαρίτες ασφόδελους-/
Συνέχισε σαν να μιλούσε σε κατάκοπο κοπάδι ξερών φύλλων, διαρκώς- Αντιμετώπιζα την απειλή θανάσιμου χτυπήματος στην πλάτη ή το κεφάλι Μπορούσε να νοιώσει το στήθος μου όλο άρωμα η καρδιά μου πήγαινε να σπάσει και ναι έλεγα ναι θέλω Ναι.[2]
Σκυμμένος στην πιο άγνωστη γωνιά που μυρίζει με την ίδια απαράλλαχτη στοργική φωνή πέρα απ' την ανένδοτη θέληση Ξεχύνονται κατακλυσμοί που ποτέ δεν στεγνώνουν γύρω απ' το Μεγάλο Ποτάμι- Μόνο άμορφο σκοτάδι Ήταν γραφτό να ηττηθούνε οι γεροντότεροι
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ JOYCE: .......σε μια στιγμή ανεγείροντας πάνω απ' την κοπριά μου τον ευθύγραμμο κι απροσπέλαστο Ναό Σου, άντρες-γυναίκες σωριασμένοι ανά δύο σταυρωτά. Γυμνοί χωρίς μαρτύρια- Ρέκβιεμ. Ξεγεννούν όπως η έσχατη φορά ενώ τους τυραννάει το αίμα[3]
Ο διάδρομος άδειος από τα βήματα των μελαγχολικών γενεών τα μάτια ανίκανα να βλέπουν, σαν δόντια σφιγμένα, που αμφιβάλλουν όταν απουσίασε η οδύνη ή όταν σε λίγο αναφερόταν στα πουλιά ή στα γειτονικά δέντρα κι ένοιωθα πως η παρουσία της προκαλούσε αμηχανία, μολονότι από καιρό έπαψαν να μού υποβάλλουν ερωτήσεις για το μέλλον
ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ: ......προσεύχομαι για σένα Μαίρη Πηνελόπη Κίρκη Καλυψώ
ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ: .......προσευχήσου για σένα καθώς η ύστατη λέξη χάνεται στη σιωπή. Εμείς έχουμε σωθεί: [τραγουδώντας] Η Ζα Ζα Γκαμπόρ/ είναι 305 χρόνων/ Το ξέρω/ γιατί μέτρησα/ τα δαχτυλίδια της[4]
ΧΟΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΑΣ, ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ, ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ: [με μια φωνή, άλλοτε σε αντιφωνία ή αντίστιξη] ........πιστεύει πως Πέθανα Πεθάναμε Εκείνη κάθεται στο κατώφλι, εγκαταλελειμμένη στην αμετάλλαχτη φωτιά στο λίκνο των κυμάτων Λικνιζόμενη [γέλια]-/
Αυτό το θανάσιμο αμάρτημα του αναιδούς κυνηγημένου δεν κινείται πλέον, περιμένει έτσι, χωρίς συμφιλίωση ως την αιωνιότητα, χωρίς να συνθηκολογεί, ακινητοποιημένο στη φυγή του, όπως ένας χείμαρρος στον πάγο[5]-/
Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ: ......Πόσο συγκινητικό πρέπει να ήταν για σάς, αγαπητοί φίλοι, φεύγω- βιάζομαι καλό ταξίδι καλή διασκέδαση μην αργήσετε να γυρίσετε θα ξανάρθω να σάς δω την Κυριακή- ο,τι απόμεινε από μητρικό κορμί ξεριζωμένο Σαν σουβλιά στο σώμα της νύχτας που ζυγίζεται
Β.
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΡΑΨΩΔΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΨΕΜΜΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ: ........οι εικόνες σημαίνουν στην αρχή το παν. Έχουν διάρκεια. Ευρυχωρία. Ομολογούνε λεπτομέρειες ημερομηνίες και ονόματα, σταυροδρόμια, γεγονότα που έλαβαν χώρα επί τόπου, μάχες ενδεχομένως και οδοφράγματα -/ μαστορεμένο σπίτι ενός ζεύγους πελαργών τα μεσάνυχτα και η παγωνιά του φεγγαριού είχαν ποτίσει τη σάρκα τους- στο λιγοστό φως πάλευαν να διαπεράσουν τα κρεμ μεταξωτά στόρια- το πρόσωπο φαινόταν αισθητά αλλαγμένο όμως τα όνειρα πήζουν, παίρνουν μορφή και καταλήγουν, τα σέρνει στη σκιά το εαρινό μαράζι [μικρή παύση]
Ένας ατμός που κρύβει τη θέα [6]- μέλι βαρύ από κούφια κηρήθρα Διατελώ μετά περισσής αγάπης: Πτυχιούχος ναύτης,- υπογραφή: ΕΛΠΗΝΩΡ: το δολοφονημένο σώμα του το κάλυψε με τριαντάφυλλα μια ιερόδουλη[7] Ήταν ντυμένη κανονικά σα να μην είχε κοιμηθεί όλη νύχτα- η αυπνία ήταν χαραγμένη στο χλωμό της πρόσωπο ''Πέθανε'' είπε παρ' όλο που το πράγμα προκύπτει οφθαλμοφανές Όποιος ονομάζει το βράδυ, λέει σοφία και πίκρα Η Επανάσταση εικόνα τέλους, πάντα φρέσκια γιατί ξεπλένεται σε αίμα ξανά και ξανά Η καθημερινότητα αποπληρώνει με κέρματα μουντά τυφλά: Ερείπια τα Μεγάλα Ποιήματα, κορμιά που αγαπήθηκαν καιρό και τώρα δεν είναι πια προς χρήση [μικρή παύση]
Ανάμεσα στις γραμμές οπισθοχώρησης: Θρήνοι[8]
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ JOYCE: .......το ίδιο σκηνικό: βροχερό απριλιάτικο πρωινό του 1979 κατά μήκος της Δευτέρας Λεωφόρου
Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ: ......η παρουσία τους μού προκαλούσε μάλλον αηδία Ποιο το όφελος με τα παιχνίδια αυτά; οι δρόμοι σέρνονται μίλια
Ο ΧΟΡΟΣ [ΟΔΥΣΣΕΑΣ, ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ, ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ]: [ενιαία φωνή ή αντιφωνία είτε αντίστιξη] ....κι ο χρόνος ανεβαίνει την πορεία του
διπλώνει τα πανιά του μαζεύει τις εικόνες του κλείνεται στον εαυτό του. Το ωραίο σημαίνει το δυνατό τέλος των τρόμων.
......ιστορία όμοια με τη ζωή μου, εννοώ χωρίς το θάρρος να βάλει τέλος ή τη δύναμη να συνεχίσει
ΣΑΜΟΥΕΛ ΜΠΕΚΕΤ [1]
Α.
........τα υπόλοιπα φωτίζονταν μερικές φορές την επομένη, αχνά, μια το ένα μια το άλλο Τουλάχιστο αυτή την εντύπωση είχα Το δικό μου δεξί χέρι: Η κίνηση φαινόταν σαν να μη γινόταν με τη δική μου θέληση αλλά με τη δική του, σαν να έβγαινε η ψυχή- κι ο χωρισμός δεν ήταν τόσο ολοκληρωτικός Θάρθεις, προβάλλοντας στον Αιθέρα, κάτω απ' τον συγκλονισμένο μου Εαυτό, ίσως πετώντας το σπίρτο Σου στην Άβυσσο Και αντίο
Δυνατό ρεύμα διαπέρασε το σπίτι μέχρι τη σκάλα Κανείς δεν έφτασε απροειδοποίητα παρ' όλο που τα κλειδιά βρίσκονταν από την έξω μεριά Πάρτε με ή καλύτερα κρύψτε με Τελευταίος της γενιάς μου Υπάρχει πάντα εκείνος που ξετυλίγει τη φωνή μας.
ΟΔΥΣΣΕΑΣ: [συνομιλεί με τη νύχτα- Φως] ......πάνω στο σκοτεινό τοίχο παρουσιάζεται αργά μια φιγούρα σαν μέσα από παραμύθι, σε μικρή απόσταση η ακτή.....ξεθυμαίνει η παλίρροια και φουσκώνει- οι τελευταίες προβλέψεις με βάζουν σε σκέψη Στο πρώτο απ' τα ταξίδια μου έσπευσα πρωί πρωί στο Jardin des Plantes Έδειχνα ευτυχισμένος- φορές μάλιστα έχεις την καλή διάθεση ν' αλλάξεις άποψη να υιοθετήσεις τη γνώμη σου-/
[ησυχία] ALL' IMPROVVISO Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ είτε Ο ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ [ΑΠΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΙΔΟΙΟ ΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ]: ........την κάρφωσα με τα μάτια για να μου κάνει εκ νέου την πρόταση ναι κι ύστερα μού ζήτησε αν θα ήθελα να πω ναι και στην αρχή την αγκάλιασα και την τράβηξα κάτω, πάνω μου Απολίθωμα Αυτό είναι Θυμήθηκα γιατί το είπα [παύση] Εκείνο το κοίλωμα ανάμεσα στις πέτρες Οι σωροί λάσπης μεγαλώνουν όμως το σπίτι στέκεται ακόμα εκεί παίζοντας μουσική- Και δεν πρέπει να πάψει ποτέ να είναι σπίτι Σε λίγο θα έχουμε παπαρούνες μαργαρίτες ασφόδελους-/
Συνέχισε σαν να μιλούσε σε κατάκοπο κοπάδι ξερών φύλλων, διαρκώς- Αντιμετώπιζα την απειλή θανάσιμου χτυπήματος στην πλάτη ή το κεφάλι Μπορούσε να νοιώσει το στήθος μου όλο άρωμα η καρδιά μου πήγαινε να σπάσει και ναι έλεγα ναι θέλω Ναι.[2]
Σκυμμένος στην πιο άγνωστη γωνιά που μυρίζει με την ίδια απαράλλαχτη στοργική φωνή πέρα απ' την ανένδοτη θέληση Ξεχύνονται κατακλυσμοί που ποτέ δεν στεγνώνουν γύρω απ' το Μεγάλο Ποτάμι- Μόνο άμορφο σκοτάδι Ήταν γραφτό να ηττηθούνε οι γεροντότεροι
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ JOYCE: .......σε μια στιγμή ανεγείροντας πάνω απ' την κοπριά μου τον ευθύγραμμο κι απροσπέλαστο Ναό Σου, άντρες-γυναίκες σωριασμένοι ανά δύο σταυρωτά. Γυμνοί χωρίς μαρτύρια- Ρέκβιεμ. Ξεγεννούν όπως η έσχατη φορά ενώ τους τυραννάει το αίμα[3]
Ο διάδρομος άδειος από τα βήματα των μελαγχολικών γενεών τα μάτια ανίκανα να βλέπουν, σαν δόντια σφιγμένα, που αμφιβάλλουν όταν απουσίασε η οδύνη ή όταν σε λίγο αναφερόταν στα πουλιά ή στα γειτονικά δέντρα κι ένοιωθα πως η παρουσία της προκαλούσε αμηχανία, μολονότι από καιρό έπαψαν να μού υποβάλλουν ερωτήσεις για το μέλλον
ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ: ......προσεύχομαι για σένα Μαίρη Πηνελόπη Κίρκη Καλυψώ
ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ: .......προσευχήσου για σένα καθώς η ύστατη λέξη χάνεται στη σιωπή. Εμείς έχουμε σωθεί: [τραγουδώντας] Η Ζα Ζα Γκαμπόρ/ είναι 305 χρόνων/ Το ξέρω/ γιατί μέτρησα/ τα δαχτυλίδια της[4]
ΧΟΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΑΣ, ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ, ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ: [με μια φωνή, άλλοτε σε αντιφωνία ή αντίστιξη] ........πιστεύει πως Πέθανα Πεθάναμε Εκείνη κάθεται στο κατώφλι, εγκαταλελειμμένη στην αμετάλλαχτη φωτιά στο λίκνο των κυμάτων Λικνιζόμενη [γέλια]-/
Αυτό το θανάσιμο αμάρτημα του αναιδούς κυνηγημένου δεν κινείται πλέον, περιμένει έτσι, χωρίς συμφιλίωση ως την αιωνιότητα, χωρίς να συνθηκολογεί, ακινητοποιημένο στη φυγή του, όπως ένας χείμαρρος στον πάγο[5]-/
Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ: ......Πόσο συγκινητικό πρέπει να ήταν για σάς, αγαπητοί φίλοι, φεύγω- βιάζομαι καλό ταξίδι καλή διασκέδαση μην αργήσετε να γυρίσετε θα ξανάρθω να σάς δω την Κυριακή- ο,τι απόμεινε από μητρικό κορμί ξεριζωμένο Σαν σουβλιά στο σώμα της νύχτας που ζυγίζεται
Β.
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΡΑΨΩΔΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΨΕΜΜΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ: ........οι εικόνες σημαίνουν στην αρχή το παν. Έχουν διάρκεια. Ευρυχωρία. Ομολογούνε λεπτομέρειες ημερομηνίες και ονόματα, σταυροδρόμια, γεγονότα που έλαβαν χώρα επί τόπου, μάχες ενδεχομένως και οδοφράγματα -/ μαστορεμένο σπίτι ενός ζεύγους πελαργών τα μεσάνυχτα και η παγωνιά του φεγγαριού είχαν ποτίσει τη σάρκα τους- στο λιγοστό φως πάλευαν να διαπεράσουν τα κρεμ μεταξωτά στόρια- το πρόσωπο φαινόταν αισθητά αλλαγμένο όμως τα όνειρα πήζουν, παίρνουν μορφή και καταλήγουν, τα σέρνει στη σκιά το εαρινό μαράζι [μικρή παύση]
Ένας ατμός που κρύβει τη θέα [6]- μέλι βαρύ από κούφια κηρήθρα Διατελώ μετά περισσής αγάπης: Πτυχιούχος ναύτης,- υπογραφή: ΕΛΠΗΝΩΡ: το δολοφονημένο σώμα του το κάλυψε με τριαντάφυλλα μια ιερόδουλη[7] Ήταν ντυμένη κανονικά σα να μην είχε κοιμηθεί όλη νύχτα- η αυπνία ήταν χαραγμένη στο χλωμό της πρόσωπο ''Πέθανε'' είπε παρ' όλο που το πράγμα προκύπτει οφθαλμοφανές Όποιος ονομάζει το βράδυ, λέει σοφία και πίκρα Η Επανάσταση εικόνα τέλους, πάντα φρέσκια γιατί ξεπλένεται σε αίμα ξανά και ξανά Η καθημερινότητα αποπληρώνει με κέρματα μουντά τυφλά: Ερείπια τα Μεγάλα Ποιήματα, κορμιά που αγαπήθηκαν καιρό και τώρα δεν είναι πια προς χρήση [μικρή παύση]
Ανάμεσα στις γραμμές οπισθοχώρησης: Θρήνοι[8]
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ JOYCE: .......το ίδιο σκηνικό: βροχερό απριλιάτικο πρωινό του 1979 κατά μήκος της Δευτέρας Λεωφόρου
Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ: ......η παρουσία τους μού προκαλούσε μάλλον αηδία Ποιο το όφελος με τα παιχνίδια αυτά; οι δρόμοι σέρνονται μίλια
Ο ΧΟΡΟΣ [ΟΔΥΣΣΕΑΣ, ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ, ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ]: [ενιαία φωνή ή αντιφωνία είτε αντίστιξη] ....κι ο χρόνος ανεβαίνει την πορεία του
διπλώνει τα πανιά του μαζεύει τις εικόνες του κλείνεται στον εαυτό του. Το ωραίο σημαίνει το δυνατό τέλος των τρόμων.
ΑΥΛΑΙΑ
τα πρόσωπα
ΟΔΥΣΣΕΑΣ
ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ
ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ JOYCE
ΧΟΡΟΣ
[Ηλιοβασίλεμα. Θάλασσα.]
ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΦΩΤΟ
[1] Σάμουελ Μπέκετ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ, μτφρ. Θάλεια Μελή-Χωλλ, Αλεξάνδρεια 2019
[2] Τζαίημς Τζόυς, ΟΔΥΣΣΕΑΣ, μτφρ. Σωκράτης Καψάσκης. ΚΕΔΡΟΣ 1990
[3] Gottfried Benn, Ρέκβιεμ, απόδοση: Γιώργος Κεντρωτής [5 εξπρεσσιονιστές Γερμανοί ποιητές], ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ τ.10-11/1984
[4] στίχοι της Έντιθ Σόου, στο Truman Capote, Μιας μέρας δουλειά, εισαγωγή-μτφρ. Ρούμπη Θεοφανοπούλου, περ. η λέξη τ.38/1984
[5] Witold Gombrowicz, Για το Παρίσι, απόδοση: Αλέξανδρος Γούναρης, ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ τ.33/1983
[6] Heiner Müller, Eικόνες [Ποιήματα] στο: Δύστηνος Άγγελος/ εισαγωγή, επιλογή, μτφρ. Ελένη Βαροπούλου, Άγρα 2001
[7] Oscar Wilde, Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ, μτφρ. Βασιλική Κοκκίνου, ένθετο εφημ. ΑΓΟΡΑ, αχρονολόγητο
[8] Heiner Müller ο.π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.