Μ. Σπυράκη: Διερεύνηση από την Κομισιόν για τους αεροψεκασμούς των Τούρκων στον Έβρο με φυτοφάρμακα

Δελτίο τύπου Μαρίας Σπυράκη
Η Κομισιόν αναμένεται να προχωρήσει σε ενδελεχή διερεύνηση, προκειμένου να διαπιστωθεί το εύρος των προβλημάτων από τους αεροψεκασμούς των Τούρκων στον Έβρο με φυτοφάρμακα απαγορευμένα από την ΕΕ. Το μείζονος σημασίας πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, ανέδειξε με ερώτηση της, η ευρωβουλευτής της ΝΔ-ΕΛΚ, Μαρία Σπυράκη.

Ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης Όλιβερ Βαρχέλι, απαντώντας στην ερώτηση της κ. Σπυράκη, τόνισε ότι για τους αεροψεκασμούς στον Έβρο δεν υπάρχουν στην Επιτροπή λεπτομερή στοιχεία και για το λόγο αυτό, το θέμα θα διερευνηθεί περαιτέρω με τις τουρκικές αρχές. Διευκρίνισε, ότι «η χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην Τουρκία υπόκειται σε άδεια, καταχώριση και επιθεώρηση. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο στον τομέα αυτόν έχει προχωρήσει. Για την αποζημίωση των γεωργών, η Ελλάδα μπορεί να χορηγήσει, για παράδειγμα, ενισχύσεις ήσσονος σημασίας βάσει κανονισμού».

Στο ερώτημα της κ. Σπυράκη εάν «υπάρχει ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας των κρατών μελών από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που οφείλονται σε πρακτικές τρίτων χωρών και πώς αυτό εφαρμόζεται», ο κ. Βαρχέλι κατέστησε σαφές, ότι αυτή η προστασία βασίζεται σε πολυμελείς συμφωνίες, όπως είναι η σύμβαση της Στοκχόλμης.

Το «κλειδί» για τη λύση του συγκεκριμένου προβλήματος, όπως τονίζεται στην ερώτηση της κ.Σπυράκη, είναι εάν «υπάρχει δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν από την Επιτροπή επιτόπιοι έλεγχοι, προκειμένου να διαπιστωθεί το εύρος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από παράνομα φυτοφάρμακα». Για το θέμα αυτό ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης, ξεκαθάρισε ότι «η Επιτροπή διενεργεί ελέγχους σε τρίτες χώρες για να επαληθεύσει τη συμμόρφωση της νομοθεσίας και των συστημάτων τους, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι τα εμπορεύματα που εξάγονται στην Ένωση ανταποκρίνονται στις σχετικές απαιτήσεις της ΕΕ. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν διαθέτει νομική βάση για τη διενέργεια ή τη χρηματοδότηση επιτόπιων ελέγχων».

Αναφορικά με τη δυνατότητα στήριξης των αγροτών που επλήγησαν από τη συγκεκριμένη τακτική ο κ.Βαρχέλι, είπε «το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) μπορεί να παρέχει στήριξη στους γεωργούς για προληπτικές δράσεις και για την αποκατάσταση της γεωργικής γης και του παραγωγικού δυναμικού που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και καταστροφικά συμβάντα» ωστόσο υπογράμμισε ότι «η τρέχουσα έκδοση του ελληνικού προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ) στηρίζει μόνο προληπτικές δράσεις. Για να λάβουν και άλλες μορφές στήριξης, τα κράτη μέλη πρέπει να τροποποιήσουν το ΠΑΑ που έχουν καταρτίσει».

Η ερώτηση

Σημαντικό πρόβλημα έχει προκύψει στον Έβρο, λόγω της διευρυμένης πρακτικής των αεροψεκασμών που εφαρμόζεται στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Τουρκίας. Η Τουρκία χρησιμοποιεί φυτοφάρμακα τα οποία είναι απαγορευμένα από την ΕΕ, καθώς συνδέονται με δυσάρεστες συνέπειες στη δημόσια υγεία μέσω της τροφικής αλυσίδας και μέσω της γενικότερης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Αυτό τεκμηριώνεται από τον τελωνειακό έλεγχο που διενεργεί το αρμόδιο επιστημονικό προσωπικό στα σημεία εισόδου-εξόδου, όπου μεγάλα φορτία προϊόντων φυτικής προέλευσης ελέγχονται δειγματοληπτικά και κρίνονται ακατάλληλα για να περάσουν τα σύνορα της χώρας και της ΕΕ.

Κατά τους αεροψεκασμούς στην Τουρκία, τα ψεκαστικά αεροσκάφη πετούν και πάνω από τις ελληνικές καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κάνοντας ελιγμούς προκειμένου να ψεκάσουν τους αγρούς στην τουρκική πλευρά. Ωστόσο, η εγγύτητα και οι άνεμοι συμβάλλουν στο να καταλήγουν τα φυτοφάρμακα σε μεγάλο ποσοστό στην ελληνική πλευρά. Η συγκεκριμένη πρακτική αποτελεί μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία, όχι μόνο των αγροτών και των εργατών γης, αλλά και των καταναλωτών.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, ερωτάται η Επιτροπή:

1. Υπάρχει ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας των κρατών μελών από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που οφείλονται σε πρακτικές τρίτων χωρών και πώς αυτό εφαρμόζεται;

2. Υπάρχει δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν από την Επιτροπή επιτόπιοι έλεγχοι, προκειμένου να διαπιστωθεί το εύρος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από παράνομα φυτοφάρμακα;

3. Υπάρχουν μηχανισμοί και εργαλεία αποζημιώσεων για τους αγρότες των οποίων η παραγωγή συρρικνώνεται ή/και καταστρέφεται από τη συγκεκριμένη πρακτική;

Η απάντηση του Επιτρόπου Γειτονίας και Διεύρυνσης Όλιβερ Βαρχέλι

Η Επιτροπή έχει ενημερωθεί κατά το παρελθόν για περιπτώσεις αεροψεκασμού φυτοφαρμάκων στην περιοχή της Ανατολικής Θράκης. Ωστόσο, όσον αφορά τους αεροψεκασμούς με επιπτώσεις στον Έβρο, η Επιτροπή δεν διαθέτει λεπτομερή στοιχεία. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει περαιτέρω το θέμα αυτό με τις τουρκικές αρχές.

Η χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην Τουρκία υπόκειται σε άδεια, καταχώριση και επιθεώρηση. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο στον τομέα αυτόν έχει προχωρήσει. Για την αποζημίωση των γεωργών, η Ελλάδα μπορεί να χορηγήσει, για παράδειγμα, ενισχύσεις ήσσονος σημασίας βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1408/2013 της Επιτροπής.

Η προστασία των κρατών μελών από περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούνται από τρίτη χώρα βασίζεται σε πολυμερείς συμφωνίες, όπως η σύμβαση της Στοκχόλμης του 2001 για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (η ΕΕ, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι συμβαλλόμενα μέρη). Ως εκ τούτου, οι παραβιάσεις μπορούν να καταγγέλλονται στα όργανα της Σύμβασης.

Η Επιτροπή διενεργεί ελέγχους σε τρίτες χώρες για να επαληθεύσει τη συμμόρφωση της νομοθεσίας και των συστημάτων τους, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι τα εμπορεύματα που εξάγονται στην Ένωση ανταποκρίνονται στις σχετικές απαιτήσεις της ΕΕ. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν διαθέτει νομική βάση για τη διενέργεια ή τη χρηματοδότηση επιτόπιων ελέγχων.

Οι παραγωγοί οπωροκηπευτικών που είναι μέλη οργανώσεων παραγωγών μπορούν να υλοποιούν προγράμματα διαχείρισης κινδύνου. Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) μπορεί να παρέχει στήριξη στους γεωργούς για προληπτικές δράσεις και για την αποκατάσταση της γεωργικής γης και του παραγωγικού δυναμικού που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και καταστροφικά συμβάντα. Το ΕΓΤΑΑ μπορεί επίσης να παρέχει στήριξη για τη διαχείριση κινδύνου: ασφάλιση της παραγωγής και σταθεροποίηση του εισοδήματος. Η τρέχουσα έκδοση του ελληνικού προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ) στηρίζει μόνο προληπτικές δράσεις. Για να λάβουν και άλλες μορφές στήριξης, τα κράτη μέλη πρέπει να τροποποιήσουν το ΠΑΑ που έχουν καταρτίσει.