47 χρόνια από την 3η Σεπτέμβρη

Του Στέφανου Παραστατίδη
Συμπληρώνονται 47 χρόνια από την 3η του Σεπτέμβρη. Η μέρα αυτή δεν αποτελεί απλά τη γενέθλια μέρα ίδρυσης ενός κόμματος, αλλά και μία εμβληματική πράξη οριστικής μετάβασης και εδραίωσης της Δημοκρατίας στη χώρα, που λίγες μέρες πριν είχε κλονιστεί ανεπανόρθωτα από την εισβολή του Αττίλα και τη διχοτόμηση της Κύπρου.

Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη άλλαξαν μία για πάντα όχι μόνο την πορεία των πολιτικών πραγμάτων και των συσχετισμών, αλλά και τον ρου των ιδεών σε μία χώρα που διψούσε για ελευθερία, για συμμετοχή και πολιτική.

Το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε τον πλέον προωθημένο και πετυχημένο πολιτικό πείραμα της Μεταπολιτευτικής Ελλάδας, όχι μόνο ως διάδοχος της Ένωσης Κέντρου, αλλά και ως εκφραστής μίας Ελλάδας που είχε βιώσει επί δεκαετίες την καταπίεση, τον αποκλεισμό.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου μαζί με μία μυθική πλέον γενιά ιδρυτικών στελεχών αποφάσισαν να βγάλουν την πλειοψηφία των πολιτών από το περιθώριο, να συνδέσουν το κόμμα με την κοινωνία, να πείσουν τον Έλληνα ότι μπορεί να πάρει τη μοίρα στα χέρια του, μακριά από πάτρωνες, εγχώριους και μη.

Το ΠΑΣΟΚ μέσα από το τρίπτυχο: «εθνική ανεξαρτησία-λαϊκή κυριαρχία-κοινωνική απελευθέρωση» έδωσε όχι απλά ένα σύνθημα, αλλά μία ακλόνητη πεποίθηση ότι η μοίρα των λαών γράφεται από τους ίδιους, με όρους αυτοπεποίθησης και χειραφέτησης.

Το ΠΑΣΟΚ έκανε την Ελληνίδα και τον Έλληνα να πιστέψει όχι μόνο στον εαυτό του, αλλά και σε αξίες που εκείνη την εποχή φάνταζαν ξένες, όπως η ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη. Μα πάνω απ’ όλα το ΠΑΣΟΚ επένδυσε με τη ρητορική του στην εμπέδωση της Δημοκρατίας, ως του μόνου πολιτεύματος που μπορεί να εξασφαλίσει την ελευθερία και την ευημερία των λαών.

Η αποτίμηση της πορείας του ΠΑΣΟΚ και η εξιστόρηση των ιστορικών του επιτευγμάτων, από την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και την ίδρυση του ΕΣΥ, μέχρι τις μεταρρυθμίσεις στο Οικογενειακό Δίκαιο, το Κοινωνικό Κράτος, την Αυτοδιοίκηση, την ίδρυση του ΑΣΕΠ, την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. την Διαύγεια , την ένταξη στην ΟΝΕ και κ.ο.κ. είχαν ως αποκλειστικό γνώμονα την χειραφέτηση του πολίτη, την αποκέντρωση των εξουσιών, την ενίσχυση της ακεραιότητας των θεσμών και την προώθηση των εθνικών συμφερόντων κατά τρόπο πραγματιστικό αλλά και ταυτόχρονα περήφανο.

Όμως όλα τα επιτεύγματα του ΠΑΣΟΚ δεν μπορούν να χωρέσουν στις γραμμές ενός κειμένου, όσο κι αν το προσπαθήσει κάποιος. Αυτό όμως που χωρά είναι η εξιστόρηση των αναμνήσεων, των βιωμάτων από τους ανθρώπους που συμμετείχαν τόσο στην ίδρυση, όσο και στην ιστορική εξέλιξη του Κινήματος. Πάντοτε, όταν μιλάω με συντρόφους και φίλους και ακούω τις ιστορίες που έχουν να μου πουν, βλέπω το χαμόγελο, νιώθω την περηφάνεια, αντιλαμβάνομαι την αγάπη, την αφοσίωση, την πίστη με την οποία περιέβαλαν το ΠΑΣΟΚ.

Το ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, δεν αντιπροσωπεύει απλά πρόσωπα ή δεν σημαίνει απλά την εξιστόρηση ένδοξων νικών του παρελθόντος. Το ΠΑΣΟΚ έμαθε πάνω απ’ όλα να αντιπροσωπεύει ιδέες, να εκφράζει το αίτημα της διαρκούς εξέλιξης και της προσαρμογής, ως η πλέον προωθητική πολιτική δύναμη που στόχο έχει να αλλάξει την κοινωνία.

Κι αυτές τις ιδέες καλούμαστε σήμερα όλοι εμείς να τις εκφράσουμε. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται πίστη στις δυνάμεις μας, περηφάνεια για το παρελθόν μας, αυτοπεποίθηση για τις ιδέες μας, οι οποίες βλέπουμε ότι γίνονται και πάλι επίκαιρες λόγω της πανδημικής κρίσης. Ολοένα και περισσότεροι αρχίζουν και αναζητούν πάλι τη Σοσιαλδημοκρατία, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, την πλέον επιτυχημένη ιδεολογία του 20ου αιώνα.

Το ΠΑΣΟΚ στο πλαίσιο του Κινήματος Αλλαγής καλείται και πάλι σήμερα να δώσει διέξοδο σε μία κοινωνία που δοκιμάζεται. Να της δώσει φωνή, να της δώσει ισχύ, να την θέσει πάλι σε κίνηση, όπως έκανε και τότε. Να την απεγκλωβίσει από τις συμπληγάδες της συντήρησης και των ελάχιστων προσδοκιών, να την πείσει για τις δυνατότητές της, μακριά από πάσης φύσεως εξαρτήσεις που γεννούν την καθήλωση και τον εφησυχασμό.

Το ΠΑΣΟΚ κατά τις πρώτες δεκαετίες της ιστορικής του διαδρομής φρόντισε να σπάσει κάθε είδους βεβαιότητες, σηματοδότησε τη ρήξη με κατεστημένες νοοτροπίες, δημιούργησε την αλλαγή παραδείγματος. Έφερε στην πολιτική ζωή το ισχυρό κόμμα που προωθεί τη συμμετοχή και το ισχυρό κράτος που εγγυάται την ευημερία. Όμως δεν αρκεί πλέον μόνο αυτό.

Σήμερα, το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται να εργαστεί για την έλευση της ισχυρής κοινωνίας, ως καθοριστικού παράγοντα εμπέδωσης της ελευθερίας και επαναθέσμισης της εξουσίας, προς όφελος των πολλών και όχι των λίγων”.