SOS από την Κομισιόν για το οικοσύστημα στη Βεγορίτιδα

Δελτίο τύπου Μαρίας Σπυράκη*
Απάντηση του Επιτρόπου Περιβάλλοντος στην ευρωβουλευτή Μαρία Σπυράκη
Καμπανάκι κινδύνου κρούει ο Επίτροπος Περιβάλλοντος Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους για την κατάσταση του οικοσυστήματος στη λίμνη Βεγορίτιδα και τις συνεχείς καύσεις καλαμιών στην περιοχή , σημειώνοντας πως «η λίμνη δεν βρίσκεται σε καλή οικολογική κατάσταση, κυρίως λόγω των πιέσεων που δέχεται από τη γεωργία, τη διάχυτη ρύπανση και τη βιομηχανία». 

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος επισημαίνει παράλληλα πως «η άντληση υδάτων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας φαίνεται πως αποτελεί τη βασική αιτία για τις διακυμάνσεις της στάθμης των υδάτων».

Απαντώντας σε ερώτηση της ευρωβουλευτή της ΝΔ-ΕΛΚ, Μαρίας Σπυράκη για την ανάγκη προστασίας της παραλίμνιας ζώνης Natura της Βεγορίτιδας, με αφορμή τις συνεχείς καύσεις καλαμιών, ο κ. Σικέβιτσιους υπογραμμίζει την διάθεση σημαντικών ποσών από ευρωπαϊκά κονδύλια και εθνικούς πόρους για τη στήριξη της αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ισορροπίας στη λίμνη: 

«Το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα «Δυτική Μακεδονία 2014-2020» διέθεσε 55,6 εκατ. ευρώ για περιβαλλοντικά έργα. Η λίμνη Βεγορίτιδα συμπεριλαμβάνεται στους ωφελούμενους από έργο συνολικού ύψους 6,43 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος για την τακτική παρακολούθηση των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των υδάτων σε λίμνες» τονίζει χαρακτηριστικά ο Επίτροπος για το περιβάλλον.

Τα πολυετή προβλήματα στη λίμνη Βεγορίτιδα, η οποία είναι η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη σε έκταση της Ελλάδας, προκαλούν υποβάθμιση του οικοσυστήματος.

Σύμφωνα με την ευρωβουλευτή της ΝΔ-ΕΛΚ, Μαρία Σπυράκη, λόγω «του περιβαλλοντικού φαινομένου των συνεχών διακυμάνσεων στη στάθμη των υδάτων, τον τελευταίο μήνα έχουν καεί συνολικά περίπου 35 στρέμματα καλαμιώνες στην παραλίμνια ζώνη της Βεγορίτιδας, η οποία συνιστά προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου Natura 2000». 

Η ευρωβουλευτής επισήμανε τους κινδύνους για τα προστατευόμενα είδη, καθώς «οι διακυμάνσεις της στάθμης, σε συνδυασμό με την υπεράντληση υδάτων από υφιστάμενες γεωτρήσεις στη λεκάνη απορροής της Βεγορίτιδας, καθιστούν ιδιαίτερα δυσχερή τη διάκριση του ορίου μεταξύ καλλιεργήσιμων εκτάσεων και λίμνης».

Στην απάντησή του ο κ. Σινκεβίτσιους, υπενθύμισε πάντως ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε το Δεκέμβριο του 2020 από το Δικαστήριο της Ε.Ε για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους «καθώς δεν καθόρισε τους αναγκαίους στόχους και μέτρα διατήρησης για τις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διαχείρισης, κάτι το οποίο θα πρέπει να κάνει σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας».

Ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης της ευρωβουλευτή Μαρίας Σπυράκη και της απάντησης του Επιτρόπου Περιβάλλοντος Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους έχουν ως εξής

Η ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης της Μαρίας Σπυράκη

Θέμα:​Προστασία της παραλίμνιας ζώνης Natura της Βεγορίτιδας

Ως συνέπεια του περιβαλλοντικού φαινομένου των συνεχών διακυμάνσεων στη στάθμη των υδάτων, τον τελευταίο μήνα έχουν καεί συνολικά περίπου 35 στρέμματα καλαμιώνες στην παραλίμνια ζώνη της Βεγορίτιδας, η οποία συνιστά προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου Natura 2000.

Συγκεκριμένα, οι διακυμάνσεις της στάθμης, σε συνδυασμό με την υπεράντληση υδάτων από υφιστάμενες γεωτρήσεις στη λεκάνη απορροής της Βεγορίτιδας, καθιστούν ιδιαίτερα δυσχερή τη διάκριση του ορίου μεταξύ καλλιεργήσιμων εκτάσεων και λίμνης, ενώ θέτουν σε κίνδυνο τα προστατευόμενα είδη.
Ενόψει των ανωτέρω, ερωτάται η Επιτροπή:

1.​Τι στοιχεία έχει στη διάθεσή της για τα μέτρα προστασίας που εφαρμόζονται στην προστατευόμενη ζώνη της Βεγορίτιδας και πώς κρίνει την αποτελεσματικότητά τους;

2.​Υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να αξιοποιηθούν από την Ελλάδα ειδικά για τη διαχείριση των υδάτων και τη διατήρηση των προστατευόμενων ειδών στις περιοχές όπου τίθεται ζήτημα διαρκούς υποχώρησης της στάθμης των υδάτων;

Απάντηση του κ. Σινκέβιτσιους εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής :

Η λίμνη Βεγορίτιδα έχει χαρακτηριστεί ως ειδική ζώνη διατήρησης (ΕΖΔ) σύμφωνα με την οδηγία για τους οικοτόπους. Στο 2ο ελληνικό σχέδιο διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμών με βάση την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα επισημαίνεται ότι η λίμνη δεν βρίσκεται σε καλή οικολογική κατάσταση, κυρίως λόγω των πιέσεων που δέχεται από τη γεωργία, τη διάχυτη ρύπανση και τη βιομηχανία. Η άντληση υδάτων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας φαίνεται πως αποτελεί τη βασική αιτία για τις διακυμάνσεις της στάθμης των υδάτων.

Οι ελληνικές αρχές έχουν την ευθύνη να καθορίσουν και να εφαρμόσουν τα αναγκαία μέτρα διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 6 της οδηγίας για τους οικοτόπους, έτσι ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμιση της αξίας διατήρησης της εν λόγω περιοχής και για να αποκατασταθεί η υδατική ισορροπία που απαιτείται για την επίτευξη της καλής κατάστασης των προστατευόμενων οικοτόπων και ειδών. 

Τον Δεκέμβριο του 2020 η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Δικαστήριο της ΕΕ, καθώς δεν καθόρισε τους αναγκαίους στόχους και μέτρα διατήρησης για τις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ΕΖΔ, κάτι το οποίο θα πρέπει να κάνει σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας. 

Στο σχέδιο διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμών περιλαμβάνονται επίσης σχετικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της καταγραφής της χρήσης των υδάτων και των επιπτώσεών της, καθώς και ένα ειδικό σχέδιο διαχείρισης για τη λίμνη.

Η Ευρωπαϊκή Περιφερειακή Πολιτική στηρίζει δράσεις που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των υδάτων και της βιοποικιλότητας. 

Το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα «Δυτική Μακεδονία 2014-2020» διέθεσε 55,6 εκατ. ευρώ για περιβαλλοντικά έργα. Τέλος, ένα έργο συνολικού ύψους 6,43 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος «Μεταφορές, υποδομές, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» έχει ως αντικείμενο την τακτική παρακολούθηση των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των υδάτων σε λίμνες, συμπεριλαμβανομένης της λίμνης Βεγορίτιδας, καθώς και την παροχή στοιχείων στο εθνικό δίκτυο παρακολούθησης των υδάτων.

* Μαρία Σπυράκη, Ευρωβουλευτής

Μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Ε.Λ.Κ) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο