Ο Πάγκαλος Ιωσήφ ως τύπος Χριστού και ως διαχρονικό πρότυπο αγάπης και προσφοράς

Γράφει ο Δημήτριος Χ. Παυλακούδης

Φιλόλογος- ΜΑ Μεσαιωνικής & Βυζαντινής Φιλολογίας Α.Π.Θ.,

Πρόεδρος Δ.Σ. Πολιτιστικού Συλλόγου Φανού Κιλκίς

Μεγάλη Δευτέρα σήμερα. Γι’ ακόμη μια χρονιά φτάσαμε στο κατώφλι της Μεγάλης Εβδομάδος. Της εβδομάδος που όλοι οι Χριστιανοί επί της γης αλλά και κάθε άνθρωπος που «έχει μέσα του το Χριστό» ασχέτως φυλής, εθνικότητας ή και θρησκεύματος ακόμη, καλείται να ζήσει το μεγαλύτερο θαύμα της Ανθρωπότητος, αφού πρώτιστα βιώσει όλη την πορεία του Κυρίου μας.

Από την Είσοδό Του στην Αγία Ιερουσαλήμ την Κυριακή των Βαϊων που εορτάσαμε χτες, μέχρι το μυστικό δείπνο, την προδοσία του Ιούδα, Τα Άγια και Σεπτά Πάθη, την μαρτυρική πορεία προς το φρικτό Γολγοθά και τελικά την ένδοξη και λαμπρή Ανάστασή Του που σήμανε και σημαίνει χιλιάδες χρόνια τώρα το θρίαμβο της Ζωής και της Αγάπης επί του θανάτου και της φθοράς.

 Για όλους μας το Πάσχα αποκτά ξεχωριστή αξία- όχι μόνο φέτος- μα κάθε χρόνο γιατί ακριβώς μας δίνει την ευκαιρία να ακολουθήσουμε πλάι στο Σωτήρα Χριστό αυτήν την διαδρομή! Αυτήν την πορεία από τη Σταύρωση στην Ανάσταση! Χωρίς τη Σταύρωση άλλωστε Ανάσταση δε θα υπήρχε…

Μεγάλη Δευτέρα λοιπόν και σήμερα, εν έτει 2021. Η πορεία προς το Πάσχα δύσκολη και ανηφορική και φέτος, με την ανθρωπότητα πληγωμένη, τραυματισμένη, φοβισμένη…Με τον κόσμο όλο να θρηνεί τους νεκρούς του από την πανδημία του κορονοϊού και όχι μόνο, με την πατρίδα μας να καλείται να αντιμετωπίσει κι αυτή το «τέρας» της πανδημίας και εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας να αγωνίζονται για το ύψιστο Αγαθό: τη Ζωή τους και τη ζωή των συναθρώπων τους. 

Κι ακόμη περισσότερους να αγωνιούν για το μέλλον τους, το μέλλον των παιδιών τους, το μέλλον της οικογένειάς τους ή των συνανθρώπων τους αγωνιζόμενοι να σταθούν ξανά στα πόδια τους και να αναστήσουν κι αυτοί τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά τους…

Μεγάλη Δευτέρα λοιπόν και σήμερα και όλοι μας καρτερούμε μιαν «Ανάσταση»! Μιαν «Ανάσταση» που όμως για να τη βιώσουμε θα πρέπει να βιώσουμε πρωτίστως όλη την πορεία…Μια πορεία που ξεκινά κάθε φορά από την αρχή.

Γιατί χωρίς αρχή δεν υπάρχει τέλος (δηλαδή «σκοπός» κατά την Αρχαιοελληνική σημασία της λέξης)! Και η Αρχή της Μεγάλης Εβδομάδος έχει να μας διδάξει μια ξεχωριστή ιστορία Αγάπης ,Θυσίας, Συγχώρησης, Ανθρωπιάς και Συναδέλφωσης που όσο περίεργο κι αν φαντάζει συνέβη πολύ πριν την ενανθρώπηση του Κυρίου Ιησού Χριστού… Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αιώνες τώρα αφιερωμένη στον Πάγκαλο Ιωσήφ, έναν «τύπο» Χριστού, προ Χριστού!

Ποιος ήταν όμως αυτός ο «τύπος» Χριστού και γιατί αποκτά ξεχωριστή αξία η ημέρα της ανάμνησής του για τους ανθρώπους; Όπως διαβάζουμε στην Αγία Γραφή ( Γεν. 37 – 50) ο Ιωσήφ που μετέπειτα ονομάστηκε «Πάγκαλος», λόγω της πραότητος, της καλοσύνης και της ανεξικακίας του απέναντι στους διώκτες-αδελφούς του, ήταν ο μικρότερος γιος του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πλέον αγαπημένος του. 

Λόγω όμως της μεγάλης αγάπης που του είχε ο πατέρας του, τα υπόλοιπα αδέλφια του κυριεύθηκαν από τη ζήλια και όταν κάποτε τους δόθηκε η ευκαιρία τον έριξαν σε έναν λάκκο για τον εξοντώσουν. 

Εν συνεχεία τα ίδια του τα αδέρφια τον πούλησαν έναντι είκοσι χρυσών νομισμάτων ως σκλάβο σε ξένους εμπόρους θέλοντας έτσι ν’ απαλλαγούν από αυτόν ( «καὶ ἀπέδοντο τὸν Ἰωσὴφ τοῖς Ἰσμαηλίταις εἴκοσι χρυσῶν»).

Επέστρεψαν κατόπιν στον πατέρα τους δείχνοντάς του το χιτώνα του Ιωσήφ και τον εξαπάτησαν κάνοντάς τον να πιστέψει πως τον κατασπάραξε κάποιο άγριο θηρίο. Το σχέδιο του Θεού όμως ήταν διαφορετικό και μέσα από τις δοκιμασίες διαφύλαξε τον Ιωσήφ ακέραιο και ασφαλή. 

Οι έμποροι τον πούλησαν στην Αίγυπτο ως σκλάβο κι έπειτα από πολλές περιπέτειες βρέθηκε στην υπηρεσία του Πετεφρή, του αρχιμάγειρα του Φαραώ, του οποίου αμέσως κέρδισε την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση εργαζόμενος στη δούλεψή του. 

Όμως οι περιπέτειες του Ιωσήφ δεν είχαν λάβει τέλος. Η γυναίκα του Πετεφρη τον ερωτεύτηκε και όταν εκείνος φερόμενος ηθικά ως «τύπος Χριστού» απέρριψε τον πειρασμό, εκείνη τον εξαπάτησε και τελικά ο Ιωσήφ βρέθηκε φυλακισμένος από το Φαραώ και εγκατελειμμένος απ’όλους. Όχι όμως από τον Θεό που παρέμενε πάντοτε δίπλα του. Κάποτε ο Φαραώ είδε ένα δυσερμήνευτο όνειρο, το οποίο κανείς δε μπορούσε να ερμηνεύσει. 

Τότε ο Ιωσήφ φωτισμένος από τη χάρη του Θεού μπόρεσε να ερμηνεύσει το όνειρο του Φαραώ προβλέποντας πως θα έρθουν στην Αίγυπτο επτά χρόνια πλούσιας σοδειάς που όμως θα ακολουθηθούν από επτά χρόνια πείνας και έλλειψης κάθε αγαθού. Τότε ο Φαραώ εντυπωσιασμένος από την ερμηνεία του ονείρου από τον Ιωσήφ και πεπεισμένος πως πρέπει να κάνει κάτι για να προλάβει την μελλοντική έλλειψη σιτηρών και αγαθών τίμησε τον Ιωσήφ κάνοντας τον αντιβασιλέα όλης τις Αιγύπτου. 

Το σχέδιο του Θεού όμως δεν είχε ακόμη εκπληρωθεί. Τα εφτά χρόνια της ευφορίας πέρασαν και καθώς-σύμφωνα με το όνειρο- έφτασαν τα χρόνια της πείνας και των στερήσεων έτυχε να έρθουν στην Αίγυπτο και να ζητήσουν αγαθά πρώτης ανάγκης και τρόφη τα αδέρφια του Ιωσήφ, αυτά που κάποτε τον έριξαν στο λάκο και που κατόπιν τον πούλησαν σκλάβο στους εμπόρους. 

Εκείνος ασφαλώς τους αναγνώρισε ενώ εκείνοι όχι μη μπορώντας να αντιληφθούν ότι ο Ιωσήφ είναι ο Αντιβασιλέας που είχαν μπροστά τους. Όταν βρέθηκαν στη φυλακή τότε μόνο κατάλαβαν το λάθος τους και ομολόγησαν την αμαρτία τους μπροστά στον αδελφό τους που ήταν μπροστά τους. Τότε εκείνος συγκινήθηκε και αποφάσισε να βοηθήσει τα αδέρφια του προσφέροντάς τους όλα όσα είχαν ανάγκη. 

Είχε τη δύναμη να τους συγχωρήσει και να τους συντρέξει ως Πάγκαλος και ανεξίκακος. Όταν μετά από χρόνια τα αδέλφια του φοβήθηκαν πως εκείνος θα τους εκδικηθεί για το κακό που κάποτε του έκαναν εκείνος γεμάτος αγάπη τους είπε: « μὴ φοβεῖσθε, τοῦ γὰρ Θεοῦ εἰμι ἐγώ. ὑμεῖς ἐβουλεύσασθε κατ᾿ ἐμοῦ εἰς πονηρά, ὁ δὲ Θεὸς ἐβουλεύσατο περὶ ἐμοῦ εἰς ἀγαθά, ὅπως ἂν γενηθῇ ὡς σήμερον καὶ τραφῇ λαὸς πολύς. μὴ φοβεῖσθε· ἐγὼ διαθρέψω ὑμᾶς καὶ τὰς οἰκίας ὑμῶν.» ( δηλαδή « μη φοβείσθε. Του Θεού άνθρωπος είμαι εγώ, αγαθός και αμνησίκακος. Σεις εσκεφθήκατε και απεφασίσατε κακά εναντίον μου. Ο δε Θεός εσκέφθη αγαθά δι' εμέ, δια να γίνη αυτό το οποίον και έγινε μέχρι τώρα, να διατραφούν δηλαδή χάρις εις εμέ πολλοί λαοί. Εγώ, όχι μόνον δεν θα σας εκδικηθώ, αλλά θα διαθρέψω και σας και τας οικογενείας σας»).

Πόση δύναμη ψυχής, πόση δύναμη αγάπης και πόση δύναμη Θεού βρίσκονταν μέσα στην καρδιά του Ιωσήφ. Ενός προ Χριστού «τύπου» Χριστού, ενός ανθρώπου που είχε τη δύναμη να συγχωρήσει τους αδελφούς του παρά το κακό που του έκαναν. Ενός ανθρώπου που με τη δύναμη του Θεού μέσα του κατέστη πρότυπο Αγάπης, Πίστης, Συγχώρησης και Μεγαλοψυχίας για όλους τους ανθρώπους επί γης σε κάθε εποχή και κάθε κοινωνία. 

Προφανώς και οι ομοιότητες ανάμεσα στο βίο του Παγκάλου Ιωσήφ και εκείνο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού είναι πολλές. Από το χιτώνα που έδωσε ο Ιακώβ στον Ιωσήφ, που συμβολίζει την ενανθρώπηση του Ιησού ως μονογενούς Υιού του Θεού, ως το φθόνο των αδελφών, τα βάσανα και τις κακουχίες που υπέστη, που σαφώς συμβολίζουν την απόφαση των Ιουδαίων να θανατώσουν τον Ιησού , μέχρι την σταυρική Του θυσία και τελικά την Ανάστασή Του που προοικονομούνται στην ολιγοήμερη μόνο παραμονή του Ιωσήφ στο λάκκο και τελικά τη δικαίωση και την ανάδειξή του. Τέλος η τελευταία προτύπωση και η σπουδαιότερη.

Ο Ιωσήφ άνοιξε τις αποθήκες και πρόσφερε τα αγαθά στα αδέλφια του, όπως και ο Αναστημένος Χριστός που συνεχίζει εδώ και χιλιάδες χρόνια να προσφέρει απλόχερα όλα τα αγαθά σε όλους μας! Σε κάθε γωνιά της Γης και σε κάθε άνθρωπο αδιακρίτως!

Να γιατί η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά σήμερα με την ανάμνηση του Παγκάλου Ιωσήφ! Ενός διαχρονικού προτύπου Αγάπης, Μεγαλοψυχίας και Συγχώρησης. Ενός ανθρώπου που στο βίο του συναντούμε όλη την πορεία του Ιησού από τη Γέννηση, ως τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Και που πάντοτε θα μας θυμίζει πως η αληθινή Δύναμη βρίσκεται μέσα μας.

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα να 'χουμε λοιπόν όλοι μας και φέτος! Με δύναμη ψυχής και αγάπη προς όλους, να αξιωθούμε να ζήσουμε όλη την πορεία του Ιησού μέχρι την Ένδοξο Ανάστασή Του.