Ερώτηση για την αξιοποίηση του παλιού εργοστασίου μεταξιού "ΧΡΥΣΑΛΙΣ" στη Γουμένισσα Κιλκίς

Δελτίο τύπου περιφερειακής παράταξης Κεντρικής Μακεδονίας "Ανυπότακτη Δημοκρατική Μακεδονία"
Η Περιφερειακή Παράταξη "Ανυπότακτη Δημοκρατική Μακεδονία", κατέθεσε σήμερα 15/4/2021 ( με αριθμό πρωτοκόλλου 221108/287 ), επερώτηση στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με θέμα « Η αξιοποίηση του παλιού εργοστασίου μεταξιού "ΧΡΥΣΑΛΙΣ" στη Γουμένισσα Κιλκίς ως Μουσείου Βιομηχανικής Κληρονομιάς και η απόδοσή του στην τοπική κοινωνία για κοινωνικούς και πολιτιστικούς σκοπούς από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, συνιστά μια ουσιαστική συμβολή της, στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης και της ουσιαστικής αξιοποίησης της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής μας παρακαταθήκης ».

Η Επερώτηση αποκτά ιδιαίτερη σημασία γιατί αναδεικνύει τον πλούτο της βιομηχανικής κληρονομιάς που υπάρχει στην ακριτική Περιφερειακή Ενότητα του Κιλκίς.

Επειδή είναι γνωστό πως η 18η Απριλίου έχει καθιερωθεί από την UNESKO και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ως παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής κληρονομιάς, κρίνουμε ότι η Επερώτηση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το έναυσμα για να αναλάβει επιτέλους η Διοίκηση της Π.Κ.Μ. πρωτοβουλίες και δράσεις, ώστε να αναδειχθεί ο τεράστιος πλούτος της βιομηχανικής κληρονομιάς που υπάρχει σε όλη την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ,και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης.

Η Επερώτηση 

Θεσσαλονίκη 15/4/2021

Προς τον κύριο Πρόεδρο του Π.Σ. της Π.Κ.Μ.

Προς τον κύριο Απόστολο Τζιτζικώστα, Περιφερειάρχη της Π.Κ.Μ.

Προς τον κύριο Ανδρέα Βεργίδη, Αντιπεριφερειάρχη της Π.Ε. Κιλκίς

Προς τον κύριο Αλέξανδρο Θάνο, Αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού

ΘΕΜΑ: Η αξιοποίηση του παλιού εργοστασίου μεταξιού "ΧΡΥΣΑΛΙΣ" στη Γουμένισσα Κιλκίς ως Μουσείου Βιομηχανικής Κληρονομιάς και η απόδοσή του στην τοπική κοινωνία για κοινωνικούς και πολιτιστικούς σκοπούς από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, συνιστά μια ουσιαστική συμβολή της, στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης και της ουσιαστικής αξιοποίησης της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής μας παρακαταθήκης.

Κύριε Περιφερειάρχη,

Στην Γουμένισσα Κιλκίς, που υπήρξε το μεγαλύτερο κέντρο Μεταξουργίας της Μακεδονίας κτίστηκε το 1927, το εργοστάσιο μιας από τις μεγαλύτερες εταιρίες μεταξιού εκείνης της εποχής, με σκοπό την κατεργασία και την εμπορία μεταξιού. Το μεταξουργείο "ΧΡΥΣΑΛΙΣ". 

Το εργοστάσιο, που ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια μεταξιού στα Βαλκάνια, απασχολούσε την δεκαετία του 1930 τετρακόσιους πενήντα εργαζόμενους, που στη μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν γυναίκες. Την περίοδο της κατοχής διέκοψε τη λειτουργία του, επαναλειτούργησε κανονικά μέχρι και τη δεκαετία του 1970 με προσωπικό 250 άτομα και τις αρχές του 1981 σταμάτησε οριστικά τις εργασίες του.

Το σύνολο των κτισμάτων του βιομηχανικού συγκροτήματος της "ΧΡΥΣΑΛΙΣ", αποτελεί αξιόλογη αρχιτεκτονική σύνθεση και θεωρήθηκε πρωτοποριακό για την εποχή του, συνιστά ένα ολοκληρωμένο δείγμα βιομηχανικής κληρονομιάς. Τα κτίρια που διασώζονται, βρίσκονται σε έκταση 13 στρεμμάτων και καταλαμβάνουν συνολικό εμβαδό 2.416 τ.μ.. Αποτελούν εξαιρετικό δείγμα της μεσοπολεμικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής και κουλτούρας. 

Σημαντικό τμήμα του αρχικού μηχανολογικού εξοπλισμού διατηρείται στην αρχική του θέση, δίνοντας μια πλήρη και ακριβή εικόνα του εσωτερικού του εργοστασίου κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του. Εκτός από το βασικό μηχανολογικό εξοπλισμό, διασώζονται και διάφορα εξαρτήματα, που αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια του μηχανολογικού του εξοπλισμού, τα οποία φωτίζουν πτυχές της βιομηχανικής ιστορίας, της τεχνικής της επεξεργασίας του μεταξιού και της παραγωγικής διαδικασίας εν γένει.

Για τους παραπάνω λόγους, το 1985, το ΥΠΕΧΩΔΕ χαρακτήρισε το εργοστάσιο, μαζί με το μηχανολογικό εξοπλισμό του και με ζώνη προστασίας 20 μέτρα γύρω από αυτό, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΦΕΚ 120/Β/6-3-1985).

Σήμερα, αυτό το ιστορικό βιομηχανικό στολίδι, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής μνήμης της περιοχής, καθώς είναι συνδεδεμένο με τη βιομηχανική και αστική ανάπτυξη , αλλά και τη συγκρότηση και δράση του συνδικαλιστικού κινήματος της περιοχής, αφού απασχολούσε μεγάλο εργατικό δυναμικό (κυρίως γυναίκες), παραμένει αναξιοποίητο, με αποτέλεσμα τα κτίρια και ο εξοπλισμός να έχουν υποστεί τη φθορά του χρόνου και της πολύχρονης εγκατάλειψης.

Παρά την ιστορική – αρχιτεκτονική αξία τόσο του κτιρίου, όσο και του μηχανολογικού εξοπλισμού του, ως εξαιρετικού μνημείου της πολιτιστικής και βιομηχανικής μας κληρονομιάς, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως Μουσείο της βιομηχανικής ιστορίας και της περιοχής αλλά και της ιστορίας της επεξεργασίας του μεταξιού στην περιοχή και στη χώρα, ως βιομηχανικό πάρκο για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, ως χώρος πολιτισμού και ως προορισμός της τουριστικής αξιοποίησης της ευρύτερης περιοχής της ακριτικής Γουμένισσας Κιλκίς, κάτι τέτοιο δεν έχει μέχρι σήμερα δρομολογηθεί.

Επειδή:

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στη διατήρηση, αποκατάσταση και προστασία των ιστορικών κτιρίων των πόλεων και των περιοχών που επλήγησαν από το φαινόμενο της αστικής αποβιομηχάνισης και εμφάνισαν στοιχεία υποβάθμισης και παρακμής.

Η αναβάθμιση πρώην βιομηχανικών περιοχών έχει επιλεγεί και δοκιμάστηκε σε μερικές περιοχές της χώρας μας, με χαρακτηριστικό το επιτυχημένο παράδειγμα της Νάουσας, η οποία συνέβαλε και στην ανάπτυξη αλλά και στην πολιτιστική άνθηση της περιοχής.

Επανειλημμένα επιστημονικοί φορείς όπως το ΤΕΕ (Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας), έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο να χαθεί και να κακοποιηθεί η βιομηχανική αρχιτεκτονική κληρονομιά και ο διατηρούμενος μηχανολογικός εξοπλισμός των παλιών εργοστασίων.

Ερωτάσθε και ελέγχεστε :

Προτίθεστε, σε συνεργασία με τον οικείο Δήμο Παιονίας, να προχωρήσετε σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για να περιέλθει στην κατοχή του Δημοσίου και να αποδοθεί το εργοστάσιο στην Τοπική Κοινωνία με σκοπό να αξιοποιηθεί όλος ο χώρος ( κτιριακό συγκρότημα και μηχανολογικός εξοπλισμός ) για να μετατραπεί σε μουσείο βιομηχανικής κληρονομιάς και πολυχώρος πολιτισμού;

Προτίθεστε, για το σκοπό αυτό, να απευθυνθείτε σε φορείς που διαθέτουν εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό και μπορούν να συνδράμουν στην αξιοποίηση του συγκροτήματος «ΧΡΥΣΑΛΙΣ», όπως είναι το «Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών» της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, με τίτλο Προστασία Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνημείων Πολιτισμού, που γνωρίζουμε πως έχει εκπονήσει ολοκληρωμένη μελέτη για την αποκατάσταση και επανάχρηση τόσο του κτηρίου όσο και του περιβάλλοντος χώρου του συγκροτήματος, στο πλαίσιο του « Εργαστηρίου Διεπιστημονικής Συνεργασίας για την Προστασία –Συντήρηση – Επανάχρηση Ιστορικών κτιρίων και συνόλων» ;

Προτίθεστε να ασκήσετε κάθε δυνατή πίεση στο Υπουργείο Πολιτισμού, που είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος φορέας σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, με σκοπό να αναλάβει το συνολικό κόστος των δαπανών για να προχωρήσει άμεσα η αποκατάσταση του κτιριακού συγκροτήματος της ΧΡΥΣΑΛΙΣ και η συντήρηση του μηχανολογικού του εξοπλισμού, αξιοποιώντας την ήδη υπάρχουσα ολοκληρωμένη μελέτη του ΑΠΘ ;

Προτίθεστε, εάν το Υπουργείο Πολιτισμού αρνηθεί τη χρηματοδότηση του έργου, να το εντάξετε στα χρηματοδοτικά εργαλεία της Π.Κ.Μ. ώστε να προχωρήσει άμεσα;

Η ερωτώσα Περιφερειακή Σύμβουλος Χαραλαμπίδου Δέσποινα της Περιφερειακής Παράταξης "Ανυπότακτη Δημοκρατική Μακεδονία"