Στέφανος Παραστατίδης: Σκέψεις μου για την παιδεία

Γράφει ο Στέφανος Παραστατίδης

Ιατρός, Γραμματέας Οργανωτικού του ΚΙΝΑΛ

Πολιτευτής νομού Κιλκίς

Αποσπασματικά και με περισσή πονηρία, η ΝΔ επιλέγει τη μονοδιάστατη "νομοΤαξική" διευθέτηση έναντι της Ελληνικής δημόσιας παιδείας που ασθενεί σε κάθε επίπεδο.

Στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο επικρατεί η αναξιοκρατία, ο νεποτισμός, η συντεχνία, η αβελτηρία.

Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα είναι κατακερματισμένα και ασύνδετα μεταξύ τους, όπως αντίστοιχα και με το εξωτερικό.

Η εκπαίδευση, πέρα από υποχρηματοδοτούμενη, είναι γραμμική, άνιση, ανεπίκαιρη.

Ο βανδαλισμός δυστυχώς επικρατεί έναντι της φύλαξης.

Και κυρίως, τα πανεπιστήμια δεν έχουν τον φοιτητή στο επίκεντρο!

Στην Ελλάδα η παιδεία είναι καθηλωμένη σε πρότυπα και λειτουργίες προηγούμενων δεκαετιών.

Το μοντέλο της βιομηχανικής εκπαίδευσης που, υπηρέτησε την βιομηχανική επανάσταση, βοήθησε στην κοινωνική άνοδο, δημιούργησε οικονομικές ευκαιρίες και συνθήκες για πιο δημοκρατικές κοινωνίες. Όμως τα σχολεία ήταν και παραμένουν εργοστάσια, με ειδικές εγκαταστάσεις και διαχωρισμό από τον έξω κόσμο, καθορισμένες ώρες λειτουργίας, ίδιες ηλικίες, κοινές κλίμακες προόδου.

Χρειαζόμαστε ένα νέο πρότυπο εκπαίδευσης που θα συνδέει το IQ με την συναισθηματική και τεχνολογική νοημοσύνη, που θα βγάζει το παιδί από το βιομηχανικό κλουβί (τυποποιημένη, γραμμική εκπαίδευση) και θα του δίνει τα απαραίτητα εφόδια στο προσωπικό (ατομικές δεξιότητες, ταλέντα/ευαισθησίες), πολιτιστικό (κατανόηση του κόσμου), τεχνολογικό (εφόδια για τη νέα εποχή) και οικονομικό (αγορά εργασίας) πεδίο.

Χρειαζόμαστε ανοιχτά πανεπιστήμια, αξιοκρατικά, να υπόκεινται σε αξιολόγηση, σε διάδραση με κοινωνία (λογοδοσία), σε σύνδεση με αγορά εργασίας, σε σύνδεση μεταξύ τους και με εξωτερικό.

Χρειαζόμαστε έναν μακρόπνοο σχεδιασμό ενισχυμένης πολιτικής πλειοψηφίας και ένα ανεξάρτητο και αξιοκρατικό ινστιτούτο εκπαιδευτικής πολιτικής.

Και αυτά διότι,

- η παιδεία δημιουργεί κοινωνική κινητικότητα, ανοδική και διαγενεακή, προτάσσει την ισότητα ευκαιριών έναντι της κοινωνικής καταγωγής και της κληρονομιάς (κληρονομική αξιοκρατία είναι ένας ορισμός του Economist για τα σημερινά πανεπιστήμια των ελίτ).

- Η παιδεία φέρει ανάπτυξη, προάγοντας την έρευνα και την καινοτομία, συνδέοντας τον ενδιαφερόμενο με την αγορά εργασίας, ενισχύοντας τη θέση μας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας.

- Η παιδεία ορίζει αξιακό πλαίσιο, προάγει την αλληλεγγύη και τον αλληλοσεβασμό, την ανεκτικότητα και τη συνεργατικότητα, την πολυπολιτισμικότητα και τη διαφορετικότητα, την αγωνιστική στάση ζωής.

- Η παιδεία οδηγεί στην εξέλιξη.

Κάθε τι που έχω αναφέρει συνδέεται εμμέσως ή αμέσως με την ασφάλεια και τη φύλαξη. Κάθε τι. Όμως η σημερινή κυβέρνηση ανοίγει μία μονοδιάστατη ατζέντα που της αρέσει, αυτήν του περιορισμού, της τιμωρίας, της καταστολής. Ναι, να μιλήσουμε για τη φύλαξη· και να προτείνουμε γι’ αυτή, ακόμη κι αν έχει μπει σε λάθος σειρά, πρώτη αντί για τελευταία. 

Όπως και προτείναμε ως Κίνημα Αλλαγής -και παλαιότερα και τώρα. Άλλωστε, μακριά από εμάς η συνθηματική και ιδεοληπτική διαχείριση της παιδείας (από τη μια σβήνουμε το θρήσκευμα από τα απολυτήρια αλλά η Εκκλησία ορίζει το περιεχόμενο των μαθημάτων και απολύει τον υπουργό παιδείας που δεν είναι αρεστός).

Με το γνωστό νόμο Διαμαντοπούλου (4009/2011) και επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ έθεσε ένα συνολικό σχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το οποίο διαβουλεύτηκε για περισσότερο από ένα έτος με όλους τους stake holders κ ταυτόχρονα μελέτησε τα καλύτερα συστήματα παιδεία στον κόσμο, ενώ ήρθε σε επαφή και με τους επικεφαλής των για καλύτερη και επίκαιρη ενημέρωση. 

Σε αυτόν τον νόμο οριζόταν (άρθρο 5 παρ. 2) ότι με τον Οργανισμό κάθε ΑΕΙ ρυθμίζονται τα θέματα της οργανωτικής δομής και λειτουργίας του, ιδίως… (κθ’) “οι φορείς φύλαξης του ιδρύματος και της περιουσίας του”, ενώ το άρθρο 6 παρ. 1 προέβλεπε ότι ο Εσωτερικός Κανονισμός κάθε ΑΕΙ θα καθορίζει τα θέματα εσωτερικής λειτουργίας, μεταξύ των οποίων “(ιβ’) τα ειδικότερα θέματα φύλαξης του ιδρύματος και της περιουσίας του”. Ως γνωστόν, ο ν. 4009/2011, μολονότι υπερψηφίσθηκε από τη συντριπτική πλειονότητα των βουλευτών, στη συνέχεια αποδυναμώθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ και καταργήθηκε από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.

Με αυτά τα δεδομένα, το Κίνημα Αλλαγής λαμβάνει σήμερα την πρωτοβουλία να καταθέσει ολοκληρωμένη Πρόταση Νόμου, η οποία αποτελεί εφαρμογή του άρθρου 16 παρ. 5 του Συντάγματος, στο οποίο ορίζεται ότι “η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση”. Η “πλήρης” αυτοδιοίκηση έχει την έννοια ότι η διοίκηση των ΑΕΙ όχι μόνον ασκείται από τα ίδια τα ιδρύματα, αλλά περιλαμβάνει όλες ανεξαιρέτως τις όψεις της διοικητικής λειτουργίας, ιδίως αυτές που άπτονται του θεμελιώδους αγαθού της ασφάλειας και κατά τούτο συγκροτούν τον πυρήνα κάθε δημόσιας διοίκησης. 

Συνεπώς, το ίδιο το Σύνταγμα απονέμει στα ΑΕΙ την πρωταρχική ευθύνη για την εφαρμογή της νομοθεσίας που έχει ως αντικείμενο την ασφάλεια και προστασία των προσώπων και πραγμάτων που εντάσσονται στο πεδίο της αρμοδιότητάς τους. Συνεπώς, κάθε διάταξη νόμου που τυχόν αναθέτει σε όργανα του εν στενή εννοία Κράτους αυτήν την ευθύνη, δημιουργώντας μάλιστα επί τούτω ειδικά αστυνομικά τμήματα στους χώρους των ΑΕΙ, είναι ευθέως αντισυνταγματική.

Και για να το κάνω απολύτως σαφές: Είναι τελείως διαφορετικό να μιλάμε για πανεπιστημιακό φύλακα έναντι αστυνομικού. Ο φύλακας έχει διαφορετική εκπαίδευση, δεν φέρει όπλο και κυρίως είναι μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας και όχι μία έξωθεν παρέμβαση.

Η αντίληψη της σκληρής πειθαρχίας στον νέο, ιδίως στον πανεπιστημιακό χώρο, εκεί όπου ξεπηδούν οι ιδέες που αλλάζουν τον κόσμο, εκεί όπου το πιο ισχυρό καύσιμο είναι το ατίθασο, εκεί όπου αμφισβητείται κάθε λογής στερεότυπο δίνοντας οστά και σάρκα στην πρόοδο, συνιστά περιορισμό στην ανθρώπινη σκέψη κ εξέλιξη. Κανείς μας δεν υποστηρίζει τις μολότοφ, τα κράνη, τα ρόπαλα. Ούτε όμως θέλουμε να γίνουν τα πανεπιστήμια αστυνομικά τμήματα.

Παράλληλα, προστίθεται και ο περαιτέρω περιορισμός των 100 συναθροιζόμενων μαζί με το αποσπασματικό νομοσχέδιο. Βλέπετε, αυτό δεν το πιάνει η πανδημία. Να περιοριστούμε εμείς, όχι αυτοί. Να φορτώσουν στους αντιφρονούντες και μερικούς θανάτους.

Οι γενικότερες πρακτικές αυτής της κυβέρνησης καταδικάζουν την παιδεία στο χθες, αντιμετωπίζοντας τα μυαλά των παιδιών σαν άδεια βαρέλια που πρέπει να γεμίσουν, ενώ τα μυαλά είναι σπίρτα που απλά πρέπει να ανάψουν.