31 χρόνια από την δολοφονία ενός δημοκράτη-πατριώτη

Γράφουν οι:

- Αναστασία Νικολοπούλου, Δικηγόρος Αθηνών / Π.Μ.Σ. Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. Α.Π.Θ. / Δημοσιογράφος

- Βασιλική (Λίλη) Παναγούλια, Γενετίστρια-Μοριακή και Κυτταρική Βιολογία Université Paris 6 / πρ. Ο.Ν.ΝΕ.Δ. Παρισίου / Ραδιοφ. Παραγωγός

- Φωτεινή (Φαίη) Κυριακίδου, Σύμβουλος Ανάπτυξης / Φιλόλογος Παν. Ιωαννίνων / Υπεύθυνη Γυναικών Δημ.Τ.Ο. Ν.Δ. Νέας Σμύρνης 

- Αλεξία Χαρακίδα, Πολιτικός Επιστήμονας Δ.Π.Θ. / Π.Μ.Σ. Δημοσιογραφία και Νέα Μ.Μ.Ε. Ε.Κ.Π.Α. / Υπεύθυνη Επικοινωνίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Ο.Ν.ΝΕ.Δ. / Τομεάρχης Έρευνας και Καινοτομίας Ο.Ν.ΝΕ.Δ. Αιτωλ/νίας και

- Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Π.Μ.Σ. Διεθνών Σπουδών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας Παν. Μακεδονίας / Επικοινωνιολόγος / Δημοσιογράφος

«Σε τούτα δω τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει. Τιμή και δόξα στον Παύλο Μπακογιάννη.» σύνθημα της τότε εποχής. Ήταν 26 Σεπτεμβρίου 1989, ελάχιστα λεπτά λίγο πριν τις 08:00 το πρωί, ένας ευθυτενής, καλοστεκούμενος, κομψά ντυμένος, γκριζομάλλης και πάντα χαμογελαστός κύριος, περπατάει ανάλαφρα κρατώντας αρκετούς χοντρούς φακέλους προς το πολιτικό του γραφείο στην οδό Ομήρου. Μόνος… 

Το προηγούμενο βράδυ –όπως αναφέρουν μαρτυρίες- είχε ξενυχτήσει αναλύοντας και κουβεντιάζοντας με στελέχη του τότε Συνασπισμού της Αριστεράς. Επέμενε να ξεκουραστεί ο άνδρας της συνοδείας του που είχε ταλαιπωρηθεί πλάι του. Φτάνοντας στο γραφείο του, καθώς ανέβαινε τα σκαλιά της εισόδου, τον περικυκλώνουν οι θρασύδειλοι δολοφόνοι. Του έριξαν 4 σφαίρες. Με την τελευταία να είναι η μοιραία.

Λίγες ώρες αργότερα, σε κεντρικό νοσοκομείο της Αθήνας, ξεψύχησε ο πολιτικός και δημοσιογράφος με τη μακρά δημοκρατική και αντιστασιακή δράση, που υπήρξε τόσο προβεβλημένος όσο και απόλυτα στοχοποιημένος. Η 17 Νοέμβρη εμφανίζεται ως θύτης και αναλαμβάνει όλη την ευθύνη για το «έγκλημα» με μία δωδεκασέλιδη προκήρυξη. Άλλο ένα θύμα και στόχος της οργάνωσης είχε εξαλειφθεί… τόσο ήσυχα, τόσο εύκολα. Την ίδια στιγμή στη Βουλή, ο Έλληνας ΠΘ Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εύχεται «να είναι το τελευταίο αίμα –αυτό του Παύλου- που χύνεται σε αυτόν τον τόπο». 

Ο Μπακογιάννης ήταν μάρτυρας της Δημοκρατίας. Υπήρξε ένας άνθρωπος που έφερε μία φωνή ενός πλήρους αντιδικτατορικού αγώνα που είχε προσπαθήσει πολύ για την εθνική συμφιλίωση και την επούλωση των πληγών του εμφυλίου και του διχασμού. Ο πατέρας δυο -τότε- ανήλικων παιδιών, ο σύζυγος της Ντόρας Μπακογιάννη, γαμπρός του Κωνσταντίνου Κ. Μητσοτάκη, συνομιλητής όλων των τότε πολιτικών αρχηγών, ο φίλος και καλός συνάδελφος όλων των δημοσιογράφων της εποχής. “Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα” μας δίδασκε… φράση που είναι χαραγμένη, αν δεν κάνουμε λάθος, επάνω στον τάφο του, στο λατρεμένο του Καρπενήσι.

Γεννήθηκε το 1935 στη μικρή Βελωτά Ευρυτανίας. Ήταν ο γιος του παπα-Κώστα Μπακογιάννη. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία –χωρίς να ξέρει αρχικά ούτε μια λέξη στα Γερμανικά- παίρνοντας πτυχίο Πολιτικής Οικονομίας. Για ένα διάστημα δίδαξε Πολιτικές Επιστήμες και Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. 

Ήταν διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας, όταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Από τη θέση αυτή αντιτάχθηκε σθεναρά στο δικτατορικό καθεστώς και έκανε πολύωρες εκπομπές με αιχμηρά και καυστικά σχόλια κατά της Χούντας που μεταδίδονταν από γερμανικά, μα και ευρωπαϊκά κανάλια. 

Πολύ γρήγορα οι εκπομπές του γίνονται σημείο αναφοράς του αντιδικτατορικού αγώνα. Η Χούντα τον φοβάται και του αφαιρεί την ελληνική υπηκοότητα! Στο Μόναχο γνώρισε τη Ντόρα (Μητσοτάκη), η οποία σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο της ίδιας πόλης και την οποία παντρεύτηκε το 1974. Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά, την Αλεξία και λίγο μετά τον Κωστή.

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας επέστρεψε στην Ελλάδα. Εργάσθηκε στην εφημερίδα ”Το Βήμα” και το 1982 ανέλαβε διευθυντής του περιοδικού ”Ένα”. Από το 1985 μέχρι το 1989 διετέλεσε προσωπικός σύμβουλος σε θέματα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του τότε Προέδρου της ΝΔ Κ. Κ. Μητσοτάκη. Το 1989 εκλέχθηκε βουλευτής της μονοεδρικής περιφέρειας Ευρυτανίας. 

Ακολούθησε η Κυβέρνηση Συνεργασίας του κου. Τζ. Τζανετάκη, στο σχηματισμό της οποίας είχε ενεργό ρόλο, ως γεφυροποιός μεταξύ του της ΝΔ και του Συνασπισμού. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της επαρχιακής πατρίδας του. Το πρώτο του συγγραφικό έργο είχε τίτλο: «Η Ευρυτανία και οι Οικονομικές της Δυνατότητες». Κατήρτισε ένα άρτια δομημένο σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής, το οποίο υπέβαλε στην ΕΕ. 

Ο Παύλος Κ. Μπακογιάννης διακρινόταν για την ψυχραιμία του στη διαχείριση πολύ σημαντικών ζητημάτων. Ως πολιτικός θεωρούνταν, από εχθρούς, αντιπάλους και φίλους, ήπιος και συναινετικός. Θεωρούσε επιβεβλημένη την υπέρβαση των διαχωριστικών γραμμών, την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου και του Διχασμού και την Εθνική Συμφιλίωση. Ήταν μεγάλος πατριώτης, χωρίς να ξεχνά να είναι δημοκράτης και φιλελεύθερος. 

Στα πλαίσια αυτής του της πεποίθησης εργάστηκε για την επιτυχία του πρωτοποριακού για την εποχή, εγχειρήματος συγκυβέρνησης Αριστεράς και Δεξιάς. Για τους ίδιους λόγους ήταν εισηγητής εκ μέρους της ΝΔ, του νομοσχεδίου για την απάλειψη των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου που υπερψηφίστηκε και έγινε Νόμος το 1989.

Η 17η Νοέμβρη δολοφόνησε τον κο. Μπακογιάννη το πρωί της 26/09/1989. Η δολοφονία του συγκλόνισε την οικογένεια του και τον ελληνικό λαό. Ήταν μια φωνή που ενοχλούσε ορισμένους. Μια φωνή που σώπασε τόσο ξαφνικά. Την ημέρα που έφυγε ήταν και η μέρα που εγκρίθηκε από την ΕΕ η χρηματοδότηση του αναπτυξιακού προγράμματος για την Ευρυτανία. »…Το στόμα αυτό πρέπει να μείνει κλειστό…» είχαν αναφέρει μεταξύ άλλων οι τρομοκράτες. 

Πολλά χρόνια μετά, ο Κουφοντίνας με κατάθεσή του ‘’πήρε πάνω του’’ την συγκεκριμένη άθλια πράξη και δήλωσε μάλιστα ότι δεν μετανιώνει τίποτα από όσα έκανε. Πολλά ερωτηματικά γύρω από την δολοφονία αυτή. Πόσα ακόμη θα μπορούσε να προσφέρει αν ζούσε; Στην πολιτική, μα και στην δημοσιογραφία. Το «βρώμικο 89» δε μπόρεσε να κατανοήσει τη φράση “Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα”. Διαπιστώνει κανείς λοιπόν ότι η μικρή ιστορία του κου. Μπακογιάννη γίνεται κομμάτι της μεγάλης ιστορίας, της ελληνικής ιστορίας και αγγίζει μια ολόκληρη χρονική περίοδο της σύγχρονης Ελλάδας που πολλοί θέλουν να λησμονήσουν. Η ιστορία όμως, κάνει κύκλους και επανέρχεται. Και η πραγματικότητα, πάντα, εκδικείται. Τα όνειρα, επίσης!

Μέσα σε ένα κλίμα πόλωσης και πολιτικού διχασμού, ο Μπακογιάννης προσπαθούσε με κάθε ενέργειά του να καταδείξει την αξία της συναίνεσης και του ανοιχτού διαλόγου. Με μότο πως στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, έκανε εμφανές πως μπορεί ιδεολογικά να ανήκε σε έναν συγκεκριμένο χώρο, όμως επιζητούσε πάντα και τον αντίλογο, τη γόνιμη διαφωνία που θα έφερνε και καλύτερα αποτελέσματα. 

Πρωτόγνωρα – για την τότε εποχή – παραδείγματα ήταν η προώθηση ενός πρωτοποριακού μοντέλου συγκυβέρνησης Δεξιάς και Αριστεράς, αλλά και το ότι ο ίδιος ήταν ο εισηγητής εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας, για το νομοσχέδιο για την απαλοιφή των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου, που έγινε νόμος του Κράτους το έτος που άφησε την τελευταία του πνοή. Πέρα από κομματικές γραμμές και πολιτικές παρωπίδες, ο Παύλος Μπακογιάννης ήταν άξιος, αδογμάτιστος, μοναδικός.

“Ανανέωση σημαίνει επικοινωνία και όχι παραπλάνηση!” όπως έλεγε και παραμένει επίκαιρος όσο ποτέ, ειδικά σήμερα. Φράση που εμπνέει ακόμη… Αυτά τα λίγα από εμάς για τον αξιοσέβαστο αυτόν κύριο που έφυγε πριν 31 χρόνια. Είμαστε σίγουροι ότι θα γράψουν και άλλοι αυτές τις μέρες, σπουδαία και όμορφα πράγματα. Είμαστε αρκετοί, θαρρώ, εκείνοι που τον μελετήσαμε και τον θυμόμαστε ακόμη. 

Μακάρι να μπορούσαμε να διαβάζουμε άρθρα, βιβλία και δημοσιεύματά του μέχρι σήμερα και όχι αφιερώματα και απόψεις άλλων για εκείνον. Είχε να μας δώσει ακόμη πολλά… Στην Ελλάδα και την Δημοκρατία! “Μόνον άνθρωποι ελεύθεροι μπορούν να οικοδομήσουν μια ελεύθερη ανοιχτή κοινωνία που να τους ταιριάζει και μέσα σ’ αυτήν να μπορούν να δημιουργήσουν.” Π. Κ. Μπακογιάννης