Ιατρός - Υπ. βουλευτής με το
ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ νομού Κιλκίς
Το δημογραφικό, ως μείζον θέμα δημόσιας πολιτικής, παρουσιάζει διαχρονικά στοιχεία ασυνέχειας και ασυνέπειας. Ενώ σωρεία μελετών και επιστημονικών άρθρων κρούουν εμφατικά τον κώδωνα του κινδύνου, εντούτοις ευκαιριακά το δημογραφικό ως ζήτημα εγγράφεται στη δημόσια ατζέντα. Δύο απλά παραδείγματα:
Παράδειγμα πρώτο: Το μόνο επίσημο κρατικό κείμενο που έχουμε στα χέρια μας για το δημογραφικό είναι το Πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων από το μακρινό 1993, πριν δηλαδή την μεσολάβηση δύο απογραφών του πληθυσμού από την ΕΛΣΤΑΤ, του 2001 και του 2011.
Έπρεπε να περάσουν 25 ολόκληρα χρόνια για να απασχολήσει το δημογραφικό την Βουλή των Ελλήνων, όπου, με πρωτοβουλία της Κ.Ο. της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και της Προέδρου Φώφης Γεννηματά συγκροτήθηκε Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή τον Απρίλιο του 2017. Σήμερα έχει παραδοθεί στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων το πόρισμα αυτής της Επιτροπής και αναμένουμε να δοθεί περαιτέρω στη δημοσιότητα.
Παράδειγμα δεύτερο: Ενώ το Σύνταγμα της χώρας αναφέρει ρητά στην παράγραφο 5 του άρθρου 21 ότι «ο σχεδιασμός και η εφαρμογή δημογραφικής πολιτικής, καθώς και η λήψη των αναγκαίων μέτρων, αποτελεί υποχρέωση του κράτους», σε επίπεδο κυβερνητικών δομών, επί του δημογραφικού, αρμόδιο θεωρείται το Τμήμα «Οικογένειας και Δημογραφικής Πολιτικής» της Διεύθυνση Οικογένειας που υπάγεται στην Γενική Διεύθυνση Πρόνοιας της Γενικής Γραμματείας Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως προβλέπει το άρθρο 37 του Οργανισμού του Υπουργείου. Αυτό πρακτικά τι σημαίνει; Ότι η απασχόληση των κυβερνητικών δομών δεν συνάδει με την περιπλοκότητα και την σημαντικότητα του δημογραφικού προβλήματος.
Όμως το δημογραφικό ζήτημα δεν προσεγγίζεται μονάχα με παραδείγματα, αλλά με δεδομένα, τα οποία δυστυχώς αναδεικνύουν το κατεπείγον αντιμετώπισης του προβλήματος τόσο σε επίπεδο εθνικό, όσο και σε επίπεδο νομού.
Σε επίπεδο εθνικό, ιδιαίτερα κατατοπιστική είναι η έκθεση της «διαΝΕΟσις», η οποία πραγματοποιήθηκε το 2016 σε συνεργασία με το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την εποπτεία του καθηγητή κ. Βύρωνα Κοτζαμάνη. Η έκθεση αυτή αναφέρει ότι:
● Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια(σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο).
● Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από περίπου 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.
● Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει. Η διάμεση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951, και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί κατά 5-8 έτη.
● Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκ. σήμερα σε 1,4 εκ. (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως πρώτα προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν.
● Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκ. το 2015 σε 4,8-5,5 εκ.
● Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκ. το 2015 σε 3-3,7 εκ.
Σε επίπεδο νομού Κιλκίς, ο συνολικός πληθυσμός της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε) Κιλκίς, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής που διενήργησε η ΕΛΣΤΑΤ το έτος 2011, είναι 80.419 κάτοικοι. Κατά την απογραφή του έτους 2001, η Π.Ε. Κιλκίς είχε 86.424 κατοίκους, ενώ κατά την απογραφή του 1991 ο πληθυσμός αυτός κυμαίνονταν στους 81.710 κατοίκους.
Παράδειγμα δεύτερο: Ενώ το Σύνταγμα της χώρας αναφέρει ρητά στην παράγραφο 5 του άρθρου 21 ότι «ο σχεδιασμός και η εφαρμογή δημογραφικής πολιτικής, καθώς και η λήψη των αναγκαίων μέτρων, αποτελεί υποχρέωση του κράτους», σε επίπεδο κυβερνητικών δομών, επί του δημογραφικού, αρμόδιο θεωρείται το Τμήμα «Οικογένειας και Δημογραφικής Πολιτικής» της Διεύθυνση Οικογένειας που υπάγεται στην Γενική Διεύθυνση Πρόνοιας της Γενικής Γραμματείας Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως προβλέπει το άρθρο 37 του Οργανισμού του Υπουργείου. Αυτό πρακτικά τι σημαίνει; Ότι η απασχόληση των κυβερνητικών δομών δεν συνάδει με την περιπλοκότητα και την σημαντικότητα του δημογραφικού προβλήματος.
Όμως το δημογραφικό ζήτημα δεν προσεγγίζεται μονάχα με παραδείγματα, αλλά με δεδομένα, τα οποία δυστυχώς αναδεικνύουν το κατεπείγον αντιμετώπισης του προβλήματος τόσο σε επίπεδο εθνικό, όσο και σε επίπεδο νομού.
Σε επίπεδο εθνικό, ιδιαίτερα κατατοπιστική είναι η έκθεση της «διαΝΕΟσις», η οποία πραγματοποιήθηκε το 2016 σε συνεργασία με το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την εποπτεία του καθηγητή κ. Βύρωνα Κοτζαμάνη. Η έκθεση αυτή αναφέρει ότι:
● Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια(σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο).
● Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από περίπου 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.
● Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει. Η διάμεση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951, και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί κατά 5-8 έτη.
● Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκ. σήμερα σε 1,4 εκ. (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως πρώτα προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν.
● Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκ. το 2015 σε 4,8-5,5 εκ.
● Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκ. το 2015 σε 3-3,7 εκ.
Σε επίπεδο νομού Κιλκίς, ο συνολικός πληθυσμός της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε) Κιλκίς, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής που διενήργησε η ΕΛΣΤΑΤ το έτος 2011, είναι 80.419 κάτοικοι. Κατά την απογραφή του έτους 2001, η Π.Ε. Κιλκίς είχε 86.424 κατοίκους, ενώ κατά την απογραφή του 1991 ο πληθυσμός αυτός κυμαίνονταν στους 81.710 κατοίκους.
Συνακόλουθα, παρατηρώντας τη μεταβολή των πληθυσμιακών δεδομένων για τη δεκαετία 2001-2011, διαπιστώνουμε πληθυσμιακή μείωση της τάξης του 6,95%. Παράλληλα, ως προς την ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού συνολικά, σημαντικά ποσοστά συγκέντρωσης εμφανίζουν οι ηλικιακές ομάδες των παραγωγικών ηλικιών πληθυσμού (30 έως 39, 40 έως 49) με ποσοστά 13% και 13,8% αντίστοιχα.
Η συντριπτική υπεροχή όμως της ηλικιακής ομάδας άνω των 70 ετών, με ποσοστό 21,2% στο σύνολο του πληθυσμού, δηλώνει τον υψηλό δείκτη γήρανσης και εν μέρει τον υψηλό δείκτη εξάρτησης (άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, σε σχέση με τα άτομα ηλικίας 15 έως 64 ετών) του πληθυσμού της Π.Ε, με αποτέλεσμα ο αριθμός των εξαρτώμενων προσώπων νέων και/ή ηλικιωμένων που συντηρούνται από τον ενεργό πληθυσμό, συνεχώς να αυξάνεται.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται και γερνά, όχι μόνο διότι μειώνονται οι γεννήσεις εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αλλά και επειδή παρατηρείται αύξηση των μεταναστευτικών ροών Ελλήνων προς το εξωτερικό.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται και γερνά, όχι μόνο διότι μειώνονται οι γεννήσεις εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αλλά και επειδή παρατηρείται αύξηση των μεταναστευτικών ροών Ελλήνων προς το εξωτερικό.
Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται μια ολοκληρωμένη δημογραφική πολιτική, που θα εμπερικλείει μια σειρά από επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, την κοινωνική ασφάλιση, το σύστημα υγείας και ευρύτερα στην οικονομική ανάπτυξη, πάνω στους εξής άξονες:
Α) Ενσωμάτωση μιας πολιτικής γονιμότητας στο πλαίσιο ενός γενικότερου συλλογικού σχεδιασμού.
Β) Την λήψη σοβαρά υπόψη των επιπτώσεων του δημογραφικού στην αγορά εργασίας, την κοινωνική ασφάλιση, το σύστημα υγείας και την οικονομική ανάπτυξη.
Γ) Την απαγκίστρωση του δημογραφικού προβλήματος από την προνοιακή πολιτική των επιδομάτων, που γεννά πελατειακές σχέσεις μεταξύ επιμέρους ομάδων συμφερόντων και της εκάστοτε κυβέρνησης.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το Κίνημα Αλλαγής στις 11 Δεκεμβρίου του 2018 κατέθεσε μια φιλόδοξη πρόταση νόμου για την «εθνική δημογραφική πολιτική και την στήριξη της οικογένειας, η οποία περιλαμβάνει μια σειρά από ουσιαστικές προτάσεις όπως:
● Καθιέρωση «Εθνικού Αποταμιευτικού Λογαριασμού» για κάθε παιδί
● Κάθε οικογένεια δικαιούται «κοινωνική επιταγή» για κάθε παιδί σε προσχολική ηλικία, η οποία εγγυάται το δικαίωμα όλων των παιδιών σε βρεφονηπιακό σταθμό
● Στεγαστική συνδρομή για κάθε οικογένεια για διάστημα δύο ετών από την απόκτηση νέου παιδιού
● Οι τρίτεκνοι αποκτούν όλα τα δικαιώματα των πολυτέκνων
● Διασφάλιση των 382 Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών καθώς και των 59 Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης παιδιών με αναπηρία
● Καθιέρωση του ακατάσχετου και ασυμψήφιστου των οικογενειακών επιδομάτων
● Τα οικογενειακά επιδόματα θα καταβάλλονται με τον όρο φοίτησης των παιδιών στην υποχρεωτική εκπαίδευση
● Δημιουργία Κέντρων Συμβουλευτικής Υποστήριξης Οικογενειών σε κάθε Δήμο της χώρας
● Σύσταση Εθνικής Επιτροπής Δημογραφικής Πολιτικής
● Σύσταση Ειδικής Γραμματείας Δημογραφικής Πολιτικής στο Υπουργείο Εργασίας
● Υποχρεωτικό μάθημα στην εκπαίδευση για τα θέματα «Αγωγής Υγείας-Σεξουαλικής Αγωγής»
Καταληκτικά, το δημογραφικό δεν αποτελεί ζήτημα μονάχα μίας γενιάς. Αποτελεί κατεξοχήν ζήτημα διαγενεακής ισορροπίας και επιβίωσης ενός κράτους. Ωστόσο για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτείται ενεργοποίηση των προοδευτικών πολιτών γύρω από τα αιτήματα της διαγενεακής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης. Στο χέρι μας είναι να τα πετύχουμε.
Α) Ενσωμάτωση μιας πολιτικής γονιμότητας στο πλαίσιο ενός γενικότερου συλλογικού σχεδιασμού.
Β) Την λήψη σοβαρά υπόψη των επιπτώσεων του δημογραφικού στην αγορά εργασίας, την κοινωνική ασφάλιση, το σύστημα υγείας και την οικονομική ανάπτυξη.
Γ) Την απαγκίστρωση του δημογραφικού προβλήματος από την προνοιακή πολιτική των επιδομάτων, που γεννά πελατειακές σχέσεις μεταξύ επιμέρους ομάδων συμφερόντων και της εκάστοτε κυβέρνησης.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το Κίνημα Αλλαγής στις 11 Δεκεμβρίου του 2018 κατέθεσε μια φιλόδοξη πρόταση νόμου για την «εθνική δημογραφική πολιτική και την στήριξη της οικογένειας, η οποία περιλαμβάνει μια σειρά από ουσιαστικές προτάσεις όπως:
● Καθιέρωση «Εθνικού Αποταμιευτικού Λογαριασμού» για κάθε παιδί
● Κάθε οικογένεια δικαιούται «κοινωνική επιταγή» για κάθε παιδί σε προσχολική ηλικία, η οποία εγγυάται το δικαίωμα όλων των παιδιών σε βρεφονηπιακό σταθμό
● Στεγαστική συνδρομή για κάθε οικογένεια για διάστημα δύο ετών από την απόκτηση νέου παιδιού
● Οι τρίτεκνοι αποκτούν όλα τα δικαιώματα των πολυτέκνων
● Διασφάλιση των 382 Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών καθώς και των 59 Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης παιδιών με αναπηρία
● Καθιέρωση του ακατάσχετου και ασυμψήφιστου των οικογενειακών επιδομάτων
● Τα οικογενειακά επιδόματα θα καταβάλλονται με τον όρο φοίτησης των παιδιών στην υποχρεωτική εκπαίδευση
● Δημιουργία Κέντρων Συμβουλευτικής Υποστήριξης Οικογενειών σε κάθε Δήμο της χώρας
● Σύσταση Εθνικής Επιτροπής Δημογραφικής Πολιτικής
● Σύσταση Ειδικής Γραμματείας Δημογραφικής Πολιτικής στο Υπουργείο Εργασίας
● Υποχρεωτικό μάθημα στην εκπαίδευση για τα θέματα «Αγωγής Υγείας-Σεξουαλικής Αγωγής»
Καταληκτικά, το δημογραφικό δεν αποτελεί ζήτημα μονάχα μίας γενιάς. Αποτελεί κατεξοχήν ζήτημα διαγενεακής ισορροπίας και επιβίωσης ενός κράτους. Ωστόσο για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτείται ενεργοποίηση των προοδευτικών πολιτών γύρω από τα αιτήματα της διαγενεακής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης. Στο χέρι μας είναι να τα πετύχουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.