Παρασκευή 1 Απριλίου 2016

[ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΟΚΙΜΙΟ: Μαρξιστικές ''ανασκαφές'' στον Αισχύλο: ''Προμηθέας Δεσμώτης- Πρώτη ''ανασκαφή'']


Του Φώτη Μισόπουλου
Ο Μαρξ ξαναβάζει μια προμηθεική αντίληψη της θεογονίας του Αισχύλου[1], που έμμεσα φαίνεται να έλκει καταγωγές από την εγελιανή λογική του τέλους της ιστορίας: Στο''Εγκώμιο του Εγκλήματος''[2] επαναλαμβάνει τα επιχειρήματα του Mandeville, -για το Κακό-, η μη ύπαρξη του Κακού είναι η φθορά και η καταδίκη της κοινωνίας, που ισούται με το να ''καταποντιστεί αύτανδρη''. Οι αντιφάσεις στο κοινωνικό γίγνεσθαι σημασιολογούν τη διαλεκτική αιώρηση και μπορούν να οδηγήσουν στη διάλυση της ''ιδεολογίας''[3]. 


Κατ' ουσία ο Μαρξ στην μπροσούρα αυτή, ''αποδομεί'' εαυτόν, αφού πυρήνας για τον ίδιο και επικράτηση του Καλού θα πρέπει να νοείται- τότε- μια υπό συνθήκες ''ελεγχόμενη'' ρήξη με την αμεσότητα του [Π]πραγματικού. Το Κακό θα πρέπει να υφίσταται, στην χειρότερη ή καλύτερη περίπτωση για τον κοινωνικό χώρο, μόνο ως μεταφορά για να υπάρχει ανεκτή εξισορροπητική παρουσία, σύμφωνα πάντα, με τις επιταγές του Mandeville[4]

Εάν δεχτούμε κάτι τέτοιο, ο νοητός κόσμος [όχι αρχετυπικός με την πλατωνική ουσιολόγηση] -σαν προ-εικονικός κόσμος, αρχέγονος, [αλλά γιατί όχι, κάποτε, και ως μετα- εικονικός]- είναι ένα πεδίο σημαινομένων, όπου ο ''βόρβορος'' του Κακού καταλαμβάνει προβολές μεταφοράς, όπως και του Καλού, σε διαφορετικές ποσότητες είτε εντάσεις.

Η πάλη των τάξεων, αποκτά τη σημασία [significant] των σημείων οπτικής φυγής για τον Μαρξ του Abschweifung [Μια παρέκβαση στην παραγωγική εργασία] - καθώς στο σύντομο αυτό κείμενο του 1860-62, που οι εκδότες του περιέλαβαν στο ''Κεφάλαιο''- κάτω από την μορφή διαπάλης σημαινόντων της ''ταξικής'' φαινομενολογίας, οι Μοίρες συνθέτουν τα ταξικά διεστώτα στο Μεγάλο [Κοσμικό] Σημαίνον. Στο επίπεδο του νοητού, βέβαια, η ταξική πάλη ορίζεται από συντεταγμένες ''σημαινομένων'', δηλ. ιδεών και αξιών, που έτσι στοιχίζονται αποκλειστικά στο φιλοσοφικό όραμα.

Ο Μαρξ είναι πολύ κοντά στον ποιητικό χώρο του Αισχύλου,- και οι δυο εχουν κατανοήσει, προφανώς, την ιστορική αναγκαιότητα της απελευθέρωσης του Προμηθέα. Ο Jan Kote αναφέρει επί λέξει, ότι και ο Δίας- συμβολοποιώντας την απολυτότητα της αστική τάξης[sic] αλλά και την παρακμή της- ερμηνεύει το ιστορικά ''διάδοχο σχήμα''νομοτελειακά, ''αλλά όταν παίρνει την εξουσία κυβερνά ακόμα πιο σκληρά''[sic]. 

''Η εξουσία και η γυμνή βία, το Κράτος και η Βία, οι απεσταλμένοι του Δία, ο είρωνας ανώτατος αξιωματουχος της Ασφάλειας και ο σιωπηλός carabiniero δίπλα του, επιτηρούν τον τεχνίτη Ήφαιστο, για να κάνει καλά τη δουλειά του και να αλυσοδέσει τον Προμηθέα στο βράχο. Στον ουράνιο θρόνο έχει ανέβει ο τρίτος τύραννος'' [5].

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]: Jan Kote, Θεοφαγία [γενικά, από την Εισαγωγή και το Κεφάλαιο ''Ο Προμηθέας στον άξονα του κόσμου'',
σελ. 10-37, ''Εξαντας'', 1976, [μεταφρ. Α. Βερυκοκάκη- Αρτέμη]

[2[: Karl Marx, Το Εγκώμιο του Εγκλήματος, α' έκδοση , Άγρα, 1982, σελ. 11

[3]: Herbert Marcuse, Περί διαλεκτικής- τρία δοκίμια, Αλεξάνδρεια 2013, [ Ζήνων, Σοφιστές, Σωκράτης], [μεταφ., σχόλια, επίμετρο- Κων. Ράντης], σελ.9-12

[4]: Karl Marx, o.c. σελ 9-11

[5]: Jan Kote, o.c., σελ. 26

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.

Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.