Γράψε... λάθος! Ξενοφών Ζολώτας: μιλώντας στα αγγλικά με λέξεις ελληνικής προέλευσης (α΄ μέρος)

Γράφει ο Σπύρος Καρτσώνης
Γράφαμε πριν από δύο εβδομάδες ότι η σε πολλά επίπεδα -στο πέρασμα των αιώνων- επικοινωνία των λαών είχε ως αποτέλεσμα τις πολλές επιδράσεις της γλώσσας του ενός λαού στη γλώσσα του άλλου. Είχαμε μάλιστα υπογραμμίσει ότι οι ελληνικής ρίζας λέξεις που έχουν ενσωματώσει στα δικά τους εκφραστικά μέσα οι περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες -λέξεις που εκπροσωπούν θεωρητικές και αφηρημένες έννοιες υψηλής νοητικής σύλληψης, που σχετίζονται με φιλοσοφικούς και επιστημονικούς όρους- είναι πολύ περισσότερες από όσες ξένες λέξεις υπάρχουν στην ελληνική -λέξεις που, κυρίως, αφορούν πράγματα της καθημερινής ζωής ή όρους της τεχνολογίας, της οικονομίας και του Διαδικτύου ή που μας έρχονται ως αντιδάνεια.

Σχετικά μ’ αυτά αξίζει να αναφέρουμε τη γλωσσική… επίδειξη που έκανε ο αείμνηστος ακαδημαϊκός και πρώην πρωθυπουργός (της οικουμενικής κυβέρνησης) Ξενοφών Ζολώτας, όταν δύο φορές σε διάστημα δύο ετών, μία στις 26 Σεπτεμβρίου του 1957 και μία στις 2 Οκτωβρίου του 1959, μίλησε, ως διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος και διαχειριστής του Ελληνικού Δημοσίου Χρέους, μπροστά στο ισχυρότερο ακροατήριο του κόσμου, και συγκεκριμένα στη σύνοδο της Διεθνούς Τραπέζης Ανασυγκροτήσεως και Αναπτύξεως στην Ουάσινγκτον.

Συγκεκριμένα ο καθηγητής και πρώην πρωθυπουργός Ξενοφών Ζολώτας είτε επειδή ήθελε να αποδείξει την υπέρτατη αξία της ελληνικής γλώσσας και βεβαίως τη μεγάλη της επίδραση στην αγγλική είτε επειδή επιθυμούσε να στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης στην Ελλάδα (κατά το Νίκο Σαραντάκο, επρόκειτο περισσότερο για ένα διανοητικό παιχνίδι, σχεδιασμένο για να τέρψει την ελίτ των τραπεζιτών και των ισχυρών της παγκόσμιας οικονομίας και να τους υπενθυμίσει την ύπαρξη της Ελλάδας, η οποία πριν από λίγα χρόνια είχε βγει από την κατοχή και την εμφύλιο εντελώς κατεστραμμένη), χρησιμοποίησε, μιλώντας στα αγγλικά, μόνο λέξεις με ελληνική προέλευση, εκτός βεβαίως από τις απαραίτητες συνδετικές της αγγλικής γλώσσας, δηλαδή άρθρα, προθέσεις, συνδέσμους και βοηθητικά ρήματα.

Χωρίς καμία αμφιβολία και με δεδομένο το υψηλό επίπεδο του ακροατηρίου, στο οποίο απευθυνόταν ο σοφός καθηγητής, το όλο εγχείρημα ήταν αρκετά επιτυχές και αντάξιο της διάνοιάς του. Το περιεχόμενο των λόγων του δεν ήταν κενό περιεχομένου, αλλά εύστοχο και πνευματώδες και έθιγε σημαντικά οικονομικά ζητήματα. Οι λόγοι αυτοί έμειναν μνημειώδεις και έκαναν μεγάλη εντύπωση. Το παγκόσμιο κοινό ένιωσε έκπληκτο και γοητευμένο οι δε Έλληνες αισθάνθηκαν περηφάνια και τιμή.

Σήμερα θα δούμε τον πρώτο του λόγο, με τον οποίο ζητά μια διεθνή συνεργασία για την καταπολέμηση του πληθωρισμού (οι λόγοι αυτοί κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, αλλά δική μας πηγή είναι ένα βιβλίο, στο συγγραφέα του οποίου παραχώρησε ο ίδιος ο Ξενοφών Ζολώτας τους πρωτότυπα ελληνικούς λόγους του. Πρόκειται για το βιβλίο ‘‘Γλωσσική Αγωγή, το σωστό και το λάθος στη γλώσσα μας’’ του Αχιλλέα Μπουλογιώργου):

.

                                                                     

                                                              September 26, 1957

REMARKS BY THE HON. XENORHON ZOLOTAS,

GOVERNOR OF THE BANK OF GREECE AND

GOVERNOR OF THE FUNT FOR GREECE

AT THE CLOSING JOINT SESSION

I ALWAYS wished to address this Assemply in Greek, but I realized that it would have been indeed Greek to all present in this room. I found out, however, that I could make my address in Greek which would still be English to everybody. With your permission, Mr. Chairman, I shall do it now, using with the exception of articles and prepositions only Greek words.

Kyrie,

I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Ecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas.

With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and synthetized.

Our critical problems sush as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch. But, to my thesis, we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe.

In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic.

I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to you Kyrie, to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Amphictyony and the gastronomic symposium.

                                                                    26 Σεπτεμβρίου, 1957

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΖΟΛΩΤΑ

ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ

ΠΑΝΤΟΤΕ ήθελα να απευθυνθώ στα Ελληνικά σε αυτό το συνέδριο, αλλά συνειδητοποίησα ότι θα ήταν όντως Ελληνικά¹ για όλους τους παρισταμένους σε αυτή την αίθουσα. Παρόλ’ αυτά, ανακάλυψα ότι μπορώ να απευθυνθώ στα Ελληνικά που θα ήταν Αγγλικά για όλους. Με την άδειά σας, κ. πρόεδρε, θα το πράξω τώρα, χρησιμοποιώντας εκτός από άρθρα και προθέσεις, μόνο ελληνικές λέξεις.

Κύριε,

Ευχαριστώ τους άρχοντες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Διεθνούς Τράπεζας για την ορθοδοξία των αξιόλογων μεθόδων τους και της πολιτικής τους, αν και υπάρχει ένα περιστατικό κακοφωνίας της Τράπεζας με την Ελλάδος.

Με ενθουσιασμό συζητούμε και συναγωνιζόμαστε στις συνόδους των δίδυμων οργανισμών μας όπου πολύμορφες οικονομικές ιδέες και δόγματα αναλύονται και συνθέτονται.

Τα κρισιμότερα προβλήματά μας, όπως ο πληθωρισμός, δημιουργούν κάποια αγωνία και μελαγχολία. Αυτό το φαινόμενο είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας. Αλλά, κατά την άποψή μου, έχουμε το δυναμισμό να προγραμματίσουμε θεραπευτικές μεθόδους ως μια προφύλαξη από το χάος και την καταστροφή.

Παράλληλα μια διεθνής, μη υποκριτική οικονομική συνεργασία και εναρμόνιση σε ένα δημοκρατικό κλίμα είναι η βάση.

Συγχωρέστε με για τον εκκεντρικό μου μονόλογο. Τονίζω την ευχαριστία μου σε εσάς Κύριε, στο ευγενικό και γενναιόδωρο Αμερικανικό έθνος και στους οργανωτές και πρωταγωνιστές αυτής της Αμφικτιονίας² και του γαστρονομικού συμποσίου.

Θα συνεχίσουμε την επόμενη Κυριακή με τον δεύτερο λόγο του αλλά και με αρκετά ακόμη ενδιαφέροντα.

Καλά Χριστούγεννα!

kartswnhs@gmail.com

-------------------------------

1. Δηλαδή ακατανόητα· όπως εμείς λέμε κινέζικα (σ.μ.).

2. Αμφικτιονία στην Αρχαία Ελλάδα ήταν η ένωση διαφόρων γειτονικών πόλεων ή φυλών, η συμμαχία (σ.μ.).