“Να μάθουμε τον κόσμο να ελπίζει…”

Κείμενο (εισαγωγής-συνέντευξης): Όμηρος Ταχμαζίδης
[Συνέντευξη με τον υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο ‘Ομηρο Ταχμαζίδη (δημοτικές εκλογές 2010): Η συνέντευξη είναι “κατασκευασμένη”, δηλαδή το ίδιο πρόσωπο «ερωτά» και «απαντά» - οι ερωτήσεις, ωστόσο, βασιζόταν σε απορίες, κρίσεις, αμφισβητήσεις, ερωτήματα γνωστών και φίλων μετά τη συμμετοχή μου σε ένα ψηφοδέλτιο με περιορισμένη εμβέλεια.
Η συνέντευξη προοριζόταν να αναρτηθεί στο Διαδίκτυο κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα για την ανάδειξη της νέας δημοτικής αρχής το 2010 στο δήμο Θεσσαλονίκης. Η πρόθεση δημοσίευσης στο Διαδίκτυο εντασσόταν στο πλαίσιο διαφόρων μορφών “σημειολογικού ανταρτοπολέμου” κατά των συνθηκών της ελεγχόμενης δημοσιότητας την οποία επέβαλαν τα μέσα ενημέρωσης του κλεπτοκρατικού καθεστώτος.

Μετά από σειρά προβληματισμών επί ζητημάτων πολιτικής ηθικής και επαγγελματικής δεοντολογίας, εγκαταλείφθηκε η πρόθεση δημοσιοποίησης της συγκεκριμένης εξαγόρευσης υπό τη μορφή κατασκευασμένης συνέντευξης. Και αυτό επειδή κάθε “αντάρτης του λόγου” οφείλει να δρα και με κριτήρια πολιτικής ηθικής. 

Οι αναφορές που γίνονται στον Κ. Γκιουλέκα, σήμερα υφυπουργό Παιδείας, και έχουν δημοσιευθεί σε άρθρο στο περιοδικό ΕΝΕΚΕΝ, έχουν αναρτηθεί και στο Διαδίκτυο σε τρία συνεχή κείμενα. (Βλ. Όμηρος Ταχμαζίδης, Γκιουλεκιάδα, πολεμική σε ήπιο τόνο Ι,ΙΙ,ΙΙΙ). Θεωρώ ότι τέσσερα χρόνια μετά τις εκλογές του 2010 δεν υπάρχουν πλέον οι λόγοι που απέτρεψαν την πρώτη δημοσίευση και επειδή η συνέντευξη εξακολουθεί να περιέχει υλικό για προβληματισμό τη δίδω προς δημοσίευση/ανάρτηση σαν ένα είδος έναρξης της φετινής προεκλογικής περιόδου (δεν έχουν γίνει αλλαγές στο πρώτο αδημοσίευτο κείμενο): εξακολουθώ και μέσα στην κρίση να παραμένω αθεράπευτα Θεσσαλονικιός - είμαι βέβαιος ότι οι καλύτερες μέρες είναι αυτές που δε θα έλθουν ποτέ!]

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε Ταχμαζίδη, χαρακτηρίσατε τον προεκλογικό αγώνα «βουβό». Τι εννοείτε με αυτό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο προεκλογικός αγώνας ήταν και εξακολουθεί να είναι υποτονικός, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χρειαζόμαστε μια προεκλογική περίοδο θορυβώδη. Αλλά θεωρώ ότι δεν έχουν συζητηθεί διεξοδικά τα προγράμματα των συνδυασμών. Οι πολίτες δεν γνωρίζουν πραγματικά τους υποψηφίους και έχουν μια ασαφή εικόνα για τις πολιτικές και κοινωνικές τους απόψεις. Δεν έγινε εκείνος ο απαραίτητος διάλογος για τα κυριότερα ζητήματα που απασχολούν την πόλη.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μήπως υπερβάλλετε; Έχουν δημοσιευτεί τα προγράμματα των υποψηφίων, έχουν γίνει συζητήσεις, όπου συμμετείχε και ο δικός σας ο επικεφαλής ο κ. Χρήστος Μάτης….

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: … οι συζητήσεις και ο μέχρι τώρα δημόσιος διάλογος περιορίστηκαν σε θέματα που θα είχαν σημασία εάν δεν βρισκόμασταν εν μέσω της οικονομικής κρίσης. Δεν μπορούμε να σχεδιάζουμε το μέλλον της πόλης και της ζωής μας παραγνωρίζοντας την κατάσταση που ζούμε σήμερα. Κοροϊδεύουμε πρώτα από όλα τους εαυτούς μας. Αυτό εννοώ όταν υποστηρίζω ότι δεν έγινε ουσιαστικός διάλογος. 

Γιατί το βασικότερο ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν όλοι οι υποψήφιοι είναι εκείνο των οικονομικών πόρων. Πως δηλαδή θα υποστηρίξουν το πρόγραμμά τους. Και, φυσικά, πως θα υποστηρίξουν εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που κινδυνεύουν να περιθωριοποιηθούν. Στις συνθήκες της κρίσης είναι ανοησία να συγκρουόμαστε για προγράμματα που δεν μπορούν στο ελάχιστο να πραγματοποιηθούν. Δεν κρίνω αν είναι σωστές ή λανθασμένες οι προτεινόμενες προοπτικές για την πόλη, αλλά σ΄ αυτή τη φάση είναι ανέφικτες.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Είσθε ο μοναδικός υποψήφιος ο οποίος αναφέρεται με έμφαση στα κοινωνικά προβλήματα ακόμη και στο διαφημιστικό του φυλλάδιο, δεν είναι αυτό παρατραβηγμένο ή μήπως δεν έχετε άποψη για άλλα ζητήματα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Παρατραβηγμένη» είναι η πραγματικότητα που αρχίζουμε να ζούμε και αν δεν το λάβουμε αυτό σοβαρά υπόψη μας θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ακόμη πιο δυσάρεστες καταστάσεις. Δεν θα επικαλεστώ τις «κοινωνικές ευαισθησίες» μου, γιατί οι λαϊκιστές κάθε κοπής επικαλούνται και εκείνοι παρόμοιες «ευαισθησίες» και είναι αυτή η πολιτική που οδήγησε τη χώρα και ειδικότερα την Θεσσαλονίκη στη σημερινή κατάσταση. 

Οι δικές μου αντιλήψεις για την κοινωνική πολιτική στις συνθήκες της κρίσης δεν εκκινούν από «φιλάνθρωπες» διαθέσεις, αλλά είναι προτάσεις «οικονομικού» τύπου, οι οποίες θα συμβάλλουν στην έξοδο από την κρίση με τις μικρότερες δυνατόν κοινωνικές απώλειες. Εμένα με ενδιαφέρει το σύνολο των λαϊκών στρωμάτων και ιδιαίτερα των ευπαθών τους ομάδων.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχει αλήθεια δυνατότητα για κοινωνική πολιτική τη στιγμή που δεν υπάρχουν χρήματα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα πρέπει να τελειώνουμε με αυτές τις λογικές. Από τη στιγμή που κάποιος αναλαμβάνει μια ευθύνη σε δύσκολες συνθήκες δε μπορεί να επιρρίπτει τις ευθύνες για τις δικές του αδυναμίες στις λανθασμένες επιλογές των προκατόχων του. Γνωρίζουμε ότι η κατάσταση των οικονομικών του δήμου είναι τρισάθλια και θα χειροτερέψει ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Η οικονομική κρίση δε θα αφήσει ανέγγιχτους τους δήμους. 

Γνωρίζουμε επίσης ότι η δημοτική αρχή είχε εγκαθιδρύσει 24 χρόνια τώρα ένα σπάταλο πελατειακό δίκτυο με διάφορους «φορείς» και παράγοντες με αποκλειστικό σκοπό να έχει «δεμένους» κάποιους ανθρώπους για τις εκλογές. Επίσης γνωρίζουμε ότι χάνονται εκατομμύρια εργατοώρες κάθε τετραετία επειδή δε λειτουργούν παραγωγικά οι υπηρεσίες του δήμου. Υπάρχουν, λοιπόν, τεράστιες δυνατότητες για εξοικονόμηση πόρων και δυνάμεων για να αντιμετωπίσουμε τη κρίση και τις συνέπειές της.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ας υποθέσουμε ότι εξοικονομείτε κάποια χρήματα, τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργούνται καθημερινά είναι τόσο μεγάλα που δύσκολα ένας δήμος θα μπορέσει να ανταποκριθεί…

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: … δεν υποθέτουμε, είναι δεδομένο ότι θα εξοικονομηθούν χρήματα και θα «απελευθερωθούν» υπάλληλοι από ανύπαρκτες θέσεις και θα τοποθετηθούν εκεί που μπορούν να προσφέρουν για να αντιμετωπίσει η πόλη τα προβλήματά της. Το ερώτημα για εμάς είναι αν παρά το «νοικοκύρεμα» στα διοικητικά και οικονομικά του δήμου – γνωρίζετε και από τα τεράστια οικονομικά σκάνδαλα ότι δε λειτουργούσαν οι υποτυπώδεις ελεγκτικοί μηχανισμοί- δεν εξοικονομηθούν τα απαραίτητα χρήματα. 

Η απάντηση μας σε αυτό το ενδεχόμενο είναι ότι δεν αρκεί μια πολιτική λιτότητας σε τοπικό επίπεδο για να λύσει τα προβλήματα. Εμείς θεωρούμε και έχουμε εκπονήσει σχέδια για την οικονομική ανάπτυξη της πόλης μέσα σε συνθήκες της οικονομικής κρίσης. Δεν θέλουμε να μετατρέψουμε τους ανέργους συμπολίτες μας σε επαίτες «βοηθημάτων», αλλά να τους δώσουμε την ευκαιρία να βοηθήσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με προγράμματα απασχόλησης, ιδίως για τους νέους ανθρώπους και για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. 

Όσο περισσότερα άτομα συμβάλλουν στην παραγωγή πλούτου, τόσο πιο γρήγορα θα βγούμε από την κρίση. Αν μετατρέψουμε κάποιους από τους συμπολίτες μας σε επαίτες επιδομάτων η κρίση θα διαιωνίζεται δημιουργώντας και ένα ανυπέρβλητο χάσμα στην κοινωνία της πόλης που δε θα μπορέσουμε να το ξεπεράσουμε ούτε και στο μέλλον. Η οικονομική κρίση δεν είναι προσωρινή και για αυτό πρέπει να αλλάξουμε γραμμή πλεύσης.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Θεωρείτε ότι οι άλλοι υποψήφιοι δεν ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες που βρίσκονται οι Θεσσαλονικείς;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ζούμε σε συνθήκες παρόμοιες με εκείνες του θεάτρου του παραλόγου. Η κεντρική εξουσία διατυμπανίζει σε όλους τους τόνους ότι δεν υπάρχουν χρήματα, περικόπτει διαρκώς μισθούς και επιδόματα και οι υποψήφιοι ανακοινώνουν «μεγαλόπνοα» προγράμματα για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης. Είναι αστεία πράγματα αυτά. Χρειάζεται περισσότερη ειλικρίνεια, γιατί η κρίση δεν τελειώνει αμέσως μετά τη διεξαγωγή των εκλογών. Και διαβάζουμε μέσα σε αυτόν τον κοινωνικό ορυμαγδό και τη γενική καταστροφή του παραγωγικού ιστού της πόλης, προτάσεις για την νεανική επιχειρηματικότητα και άλλα παρόμοια. 

Ο κ. Γκιουλέκας υπόσχεται στους νέους επιχειρηματίες ότι δε θα πληρώνουν δημοτικά τέλη! Πρόκειται για μια λαϊκιστική πολιτική που δε θα βοηθήσει κανέναν και πολύ λιγότερο τους νέους επιχειρηματίες. Αυτή η πολιτική των απαλλαγών, θα είναι γενικώς καταστροφική για την τοπική οικονομία αν ακολουθηθεί. Πρόκειται για ένα προεκλογικό πυροτέχνημα. Ο συνδυασμός του κ. Γκιουλέκα δεν έχει μια αξιόπιστη πρόταση για την οικονομική και κοινωνική πολιτική του. Οι «κοινωνικές» προτάσεις του δεν μπορούν να κρύψουν τον ανάλγητο αντικοινωνικό του χαρακτήρα. 

Πίσω από την «αθώα» πρόταση για νυκτερινούς παιδικούς σταθμούς, για παράδειγμα, κρύβεται η θέληση του κ. Γκιουλέκα να απαντήσει στο πρόβλημα που δημιουργεί η κρίση στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως οι μονογονεϊκές οικογένειες με μέτρα που θα δημιουργήσουν κοινωνική ζούγκλα, δηλαδή με την νυκτερινή εργασία των συγκεκριμένων γυναικών, μέτρο βάρβαρο και αντικοινωνικό. Φαντάζομαι ότι κανένας δε θα ήθελε να περάσει το παιδί του όλα τα βράδια της νηπιακής και παιδικής ζωής του σε έναν νυχτερινό παιδικό σταθμό γιατί η μητέρα του ή ακόμη και οι δύο γονείς είναι αναγκασμένοι να εργάζονται νύχτα, εξ αιτίας των ελαστικοποιημένων μορφών εργασίας.

Είμαστε αντίθετοι σε αυτού του είδους την κοινωνική ανθρωποφαγία που ο κ. Γκιουλέκας προσπαθεί να την παρουσιάσει ως κοινωνική πολιτική.

Από την πλευρά του ο κ. Μπουτάρης έχει τη νοοτροπία του εργοδότη γιατί είναι εργοδότης και δεν το κρύβει. Οι απόψεις του για την κοινωνική πολιτική είναι συνδεδεμένες με εκείνες για την οικονομική πολιτική, είναι αυτές οι απόψεις που εφαρμόζονται εδώ και χρόνια στη χώρα μας και αλλού και έχουν καταστρέψει τη ζωή εκατομμυρίων εργαζομένων.

Από την άλλη εμείς δεν περιμένουμε να χειροτερεύσουν τα πράγματα για να βγει ο κόσμος στους δρόμους. Και αυτή είναι μια αντικοινωνική συμπεριφορά που μόνο στόχο της έχει το κομματικά οφέλη διαφόρων πολιτικών φορέων. Δε θέλουμε να δυστυχεί ο κόσμος για να παίρνει μεγαλύτερα ποσοστά το κόμμα μας. Αυτές οι ιδεοληψίες είναι αντίθετες με οποιαδήποτε φιλολαϊκή αντίληψη για τη ζωή και το μέλλον των ανθρώπων στην Θεσσαλονίκη.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Αυτοί που θα διαβάσουν τη συνέντευξη θα σας περάσουν για κανέναν συνδικαλιστή, ο οποίος βγάζει δεκάρικους λόγους…

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: … με συγχωρείτε θεωρείτε ότι είναι δεκάρικοι λόγοι το ενδιαφέρον για τα κοινωνικά ζητήματα; Με την κοινωνική συνοχή συνδέεται το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα. Δεν μπορώ να δεχτώ κάτι τέτοιο…

ΕΡΩΤΗΣΗ: .. δεν εννοούσα αυτό, αλλά ότι όσοι σας γνωρίζουν, γνωρίζουν ότι έχετε και άλλα ευρύτερα ενδιαφέρονται πνευματικού τύπου, που συνδέονται με άλλους τομείς, όπως ο πολιτισμός και η τέχνη, και τώρα εκπλήσσονται με αυτές τις κοινωνικές σας εμμονές..

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν γνωρίζω ποιοι θα εκπλαγούν και ποιοι θα δυσαρεστηθούν. Στον πολιτισμό της εικόνας που ζούμε οι άνθρωποι σχηματίζουν εικόνες για τους άλλους ανθρώπους που αυτές πολλές φορές, τις περισσότερες, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η δική μου πορεία συνδέεται, όχι μόνο λόγω της λαϊκής καταγωγής μου και την όποια σχέση μου με το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης, με την πορεία των λαϊκών στρωμάτων, αλλά συνδέεται με αυτά και λόγω της αντίληψής μου για το ρόλο του λόγιου σε μια κοινωνία. Αυτό είναι κάτι που δεν καταλαβαίνω. 

Ο διανοούμενος πρέπει να είναι κλεισμένος στο γυάλινο πύργο του, να μιλάει αφ΄ υψηλού για την κοινωνία και τα προβλήματά της; Η κατάσταση που έχει περιέλθει η χώρα δεν οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην κομφορμιστική αντίληψη των διαφόρων διανοουμένων; Όλοι τους κάπου δίνουν λογαριασμό. Στο κοινό τους, στον εκδότη τους, στον ατζέντη τους, στο κόμμα τους για λίγη αναγνώριση, αρκετή δόξα και πολλά χρήματα. Εμένα δε με ενδιαφέρει να είμαι συμπαθητικός σε κάποιους, προτιμώ να είμαι αντιπαθητικός, αλλά χρήσιμος για το κοινωνικό σύνολο.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Να θεωρήσουμε ότι η επίθεση που εξαπολύσατε εναντίον του κ. Γκιουλέκα μέσα από το προεκλογικό σας φυλλάδιο αλλά και με το δημοσίευμά σας στο περιοδικό ΕΝΕΚΕΝ εντάσσεται σε αυτή τη λογική «αντιπαθητικός, αλλά χρήσιμος»;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τον συγκεκριμένο πολιτικό δεν τον γνωρίζω ως άτομο, ούτε και ενδιαφέρομαι να τον γνωρίσω. Το ενδιαφέρον μου κέντρισαν οι απόψεις του, τις οποίες απεχθάνομαι. Στην έρευνά μου στα «σχόλια» και τις «απόψεις» που δημοσίευε ο δικηγόρος και δημοσιογράφος Κ. Γκιουλέκας, δεν επιβεβαιώθηκε απλώς η εικόνα που είχα σχηματίσει για αυτόν, αλλά άλλαξε προς το χειρότερο. Πέρα από τη μισαλλοδοξία, τον σκληρό εθνικισμό, το σκοταδισμό και την έλλειψη κριτικής σκέψης, αναδύθηκαν και στοιχεία συμπεριφορών που δεν συνάδουν με την λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. 

Στην αρνητική έκπληξή μου συνέβαλλαν και κάποια κωμικοτραγικά στοιχεία. Όταν διαβάζει κανείς κείμενα ανθρώπων με την πολιτική κουλτούρα του κ. Γκιουλέκα, δεν ξέρει αν θα πρέπει να κλάψει ή να γελάσει. Να κλάψει για παράδειγμα επειδή ένας απόφοιτος πανεπιστημίου της χώρας του δε μπορεί να διατυπώσει σε σωστά ελληνικά την όποια αντίληψή του για τη δημοκρατία ή να γελάσει με διάφορα κείμενά “εθνικοπατριωτικού” περιεχομένου, τα οποία αντιστοιχούν στο επίπεδο εκθέσεων μαθητή της γ΄ γυμνασίου. Δυστυχώς αυτή είναι η Ελλάδα του σήμερα. 

Οι ευθύνες του πανεπιστημιακού κόσμου είναι τεράστιες. Ούτε φυσικά χρειάζεται να υπογραμμίσω την ευθύνη των κομμάτων που λόγω της λειτουργίας τους επιτρέπουν την αναρρίχηση ατόμων με μειωμένες δυνατότητες σε κρίσιμα «πόστα». Έκρινα, λοιπόν, σκόπιμο να δημοσιεύσω κάποια πράγματα για τα “κρυφά ταλέντα” του κ. Γκιουλέκα. Να σημειώσω απλώς ότι η δημοκρατία δε λειτουργεί με κανόνες εισαγωγικών εξετάσεων. Αν ο λαός της Θεσσαλονίκης κρίνει ότι ο κ. Γκιουλέκας είναι ο καταλληλότερος για δήμαρχος θα πρέπει να γίνει αυτό σεβαστό από όλους. 

Αυτό δε σημαίνει ότι ο κ. Γκιουλέκας αυτομάτως θα μάθει να γράφει και να μιλάει σωστά ελληνικά, ούτε θα μάθει ότι η ιστορία είναι μια πολύ σύνθετη υπόθεση και όχι οι αερολογίες που αυτός έγραφε ως δημοσιογράφος. Και εάν αργότερα επιχειρήσει με κανόνες εξουσίας να επιβάλλει τις «απόψεις» του, τότε καθήκον κάθε σκεπτόμενου πολίτη και περισσότερο ενός διανοούμενου είναι να τον εγκαλεί για το ξεστράτισμά του. Προφανώς δεν είναι κάποιος δήμαρχος εκείνος που θα κρίνει τι είναι αποδεκτό επιστημονικώς και τι όχι … Αν και κατά τη διάρκεια του δημοτικού καθεστώτος, πολλοί δήμαρχοι επεχείρησαν να παραστήσουν τον .. πάπα του Μεσαίωνα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μιλάτε για την κρίση και τις συνέπειές της και την περιγράφετε με τα μελανότερα χρώματα. Δε νομίζετε ότι ο κόσμος χρειάζεται περισσότερη αισιοδοξία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σε αντίστοιχες ιστορικές περιόδους έχει μεγάλη σημασία η ψυχολογική διάθεση του πληθυσμού. Από τη μια απαιτείται ρεαλισμός για να εντοπίζουμε το μέγεθος του προβλήματος, από την άλλη δε χρειάζεται να κάνουμε τη ζωή των ανθρώπων ακόμη χειρότερη με το να τους παρουσιάζουμε τα αδιέξοδα, να καταγγέλλουμε διαρκώς υπεύθυνους που δεν απολογούνται και δεν ελέγχονται και γενικώς να παρουσιάζουμε ένα δυσοίωνο μέλλον, σε παρόμοιες εποχές έχει σημασία να μαθαίνουμε στους ανθρώπους να ελπίζουν, για να παραφράσω μια φράση του Ερνστ Μπλοχ. 

Δεν πρέπει να αφήσουμε τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την ελπίδα, κυρίως τους νέους ανθρώπους με την υψηλή κατάρτιση που εγκαταλείπουν μαζικά την Θεσσαλονίκη τα τελευταία δέκα χρόνια. Απορώ με το θράσος όλων αυτών που τώρα ανακαλύπτουν τις διαστάσεις του φαινομένου.

Στον τομέα αυτό σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή του καλλιτεχνικού και πνευματικού δυναμικού της πόλης. Η κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία, χρειάζεται γνώση, όραμα και … θάρρος. Οι διανοούμενοι μπορεί να είναι σημαντικοί ή ασήμαντοι, αλλά οφείλουν να είναι θαρραλέοι. Το δικό τους θάρρος μπορεί να εμφυσήσει ελπίδα στα θύματα της κρίσης.

Σημείωση: Η διεύθυνση του Όμηρου Ταχμαζίδη στο twitter είναι
Omiros Tachmazidis @homloizides